Το κρασί και το αλκοόλ ως φάρμακο... Από τη Θράκη έως την Κύπρο

Krasodoctor...

Το κρασί αλλά και τα άλλα οινοπνευματώδη που παράγονται από το αμπέλι, όπως το ρακί και το κονιάκ, χρησιμοποιούνταν για να παραχθούν διάφορα γιατροσόφια. Συνήθως αποτελούσε τη βάση μέσα στην οποία έβραζαν ή διέλυαν διάφορα βότανα. Θεωρούνταν καρδιοτονωτικό και δυναμωτικό και καταναλωνόταν προληπτικά αναμεμειγμένο με άλλες ουσίες.

 Ήταν η βάση σε γιατροσόφια που βοηθούσαν στην σωστή και τακτική έμμηνο ρήση, το χρησιμοποιούσαν για έμπλαστρα και επιθέματα σε απλά κτυπήματα και εκζέματα αλλά και για πολύ ευαίσθητα όργανα όπως τα μάτια κ.α. Θεωρούνταν επίσης ότι ωφελεί το αίμα και βοηθάει στην αναπλήρωσή του. Για αυτό και ήταν απαραίτητο, κυρίως το γλυκό, για όσους είχαν αιμορραγήσει όπως οι λεχώνες και οι τραυματίες. Λιγότερο συχνά το χρησιμοποιούσαν και για την θεραπεία ζώων. Παραθέτουμε ενδεικτικά κάποια παραδείγματα:

• Σε τσίμπημα οχιάς έπιναν το φιδοβότανο σε σκόνη ανακατεμένη με κρασί ή νερό, ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή.

• Για το κτύπημα στη Θράκη, φτιάχνανε κρασοψυχιά και τη βάζανε πάνω για να μην πρηστεί και μελανιάσει.

• Για το έκζεμα στη Θράκη έφτιαχναν μια αλοιφή από υδράργυρο, αντιμόνιο, κρόκο αυγού, λάδι κα απήγανο. Αφού το άλειφαν στην πληγή χρησιμοποιούσαν ως γάζα κληματόφυλλα.

• Για πρόληψη πυρετού στη Λήμνο...
 έτρωγαν σκόρδο και βρέχανε παξιμάδι μέσα σε κρασί πριν να φάνε τίποτα άλλο και έτσι δεν « τις πιάν’ η θέρμη».50 Στη Θράκη για τον πυρετό έπαιρναν καρύδια, τα χτυπούσαν βάζανε και δύο σκελίδες σκόρδο και 100 δράμια κρασί μαύρο και το πίνανε δύο μέρες κάθε πρωί.
 
• Για τον πόνο της καρδιάς στη Θράκη, έκαναν φρυγανιά, την βουτούσαν στο κρασί και όπως ήταν ζεστή την βάζανε επάνω στην καρδιά.52


• Γαργάρες για το λαιμό έκαναν στη Κύπρο με νερό και κονιάκ ή ούζο και μαστίχα.53, ενώ χρησιμοποιούσαν τη ζιβανία για εντριβές, κρυολογήματα, απολύμανση πληγών, λιποθυμίες και πονόδοντο.

• Προληπτικά, έφτιαχναν στη Θράκη ένα παρασκεύασμα από κονιάκ, κινίνο και αιθέρα σε ένα μπουκάλι κατά αναλογία και υπόδειξη γιατρού. Έπιναν κάθε πρωί ένα ρακοπότηρο και ωφελούσε στο στομάχι, έδιωχνε τον αέρα, δυνάμωνε τη διάθεση προλάβαινε τις αρρώστιες και άνοιγε την όρεξη.54

• Το «αμπελοκλάδι», θεραπεύονταν στην Σαντορίνη55 με κλαδί αμπέλου που έχει τρία μάτια και σε αυτό οφείλει το όνομά του.

• Κτηνιατρικά, στη Νάξο για τον κοιλόπονο των ζώων βράζανε σπόρο αλυγαριάς με κρασί και τα πότιζαν. Στην Κύπρο έβαζαν στο κρασί μια χούφτα στάχτη καλά κοσκινισμένη, ενώ για αποστήματα μεγάλων ζώων κοπανίζανε τη χοληδόχο κύστη χοίρου, την κοσκίνιζαν και τη έβαζαν σε 100 δράμια κρασί.
 
• Ως Εμμηναγωγό, Σε τρία ποτήρια κρασί έβραζαν ένα χόρτο, τον φονιά ή φονικόχορτο και το πίνανε νηστικές πρωί και βράδυ για δυόμισι μήνες. Στο Σουφλί για την άτακτη περίοδο έβαζαν μέσα σε μπουκάλι μιας οκάς, μαύρο κρασί τριών με πέντε χρόνων και προσθέτανε κανέλλα, μοσχοκάρφια και μαύρο πιπέρι, το έκλειναν και το άφηναν για δεκαπέντε μέρες. Όταν ήταν έτοιμο έπινε η γυναίκα που υπέφερε ένα κρασοπότηρο κάθε πρωί. Σε άλλα μέρη της Θράκης βράζανε μέσα σε κρασί ρίζα γαλάζιου κρίνου και φλούδα από τη ρίζα μαύρης ασκαμνιάς (μουριάς).44 Στην Κύπρο σε μια οκά κρασί, έβραζαν λίγα κλωνιά απήγανο, μέχρι να απομείνει μισή η οκά και έπιναν κάθε πρωί για δεκαπέντε μέρες


• Έμπλαστρο για τον πόνο λεπτοφυών μερών όπως το μάτι και η μύτη, παρασκευάζονταν στην Ανδριανούπολη και λέγονταν κρασοπαπάρα. Ήταν ψυχρό κατάπλασμα από ψίχα άρτου βουτηγμένου στο κρασί. Σε άλλα μέρη της Θράκης για τον πόνο του ματιού μαζεύανε το δάκρυ από κλαδεμένο κλήμα και πλένανε με αυτό το μάτι. Για τον «μουσαφίρη», ματόπονο με εξάνθημα, φωνάζανε μια γυναίκα που ήξερε τη γητειά και έκανε τα εξής: Έπαιρνε ένα μαυρομάνικο μαχαίρι και σταύρωνε το μουσαφίρη τρεις φορές και έλεγε από μέσα της τα λόγια, τον φύσαγε και πέρναγε. Μετά έπαιρνε ψίχα ψωμιού, τη βούταγε στο κρασί και την έβαζε πάνω στο μάτι. Το πρωί πριν βγει ο ήλιος το δίνανε να το φάει ένα μαύρο σκυλί και λέγανε «έχω ένα μουσαφίρη και τον φιλεύω να φύγει».
Πηγές:
Ελπ
Γ. Α. Μέγα, Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας,
Ιρ. Τζαχίλη, Άνθρωποι και χώρος, Ιστορία του Ελληνικού κρασιού. Σταμούλη – Σαράντη, Πώς γιάτρευαν στη Θράκη,