Ερωτήσεις - απαντήσεις για ζώα Νο2

*Έχουν τα ζώα την αίσθηση της γεύσης;
*Ποιο ζώο έχει τα ταχύτερα σαγόνια;
*Πώς σχηματίζονται τα σμήνη των ακρίδων που καταστρέφουν τις καλλιέργειες;
*Τσιμπάνε οι μικροσκοπικές μέδουσες;
*Γιατί οι κότες τρώνε τα αβγά τους;
*Είναι μεγαλύτερα τα ζώα που ζουν στα βάθη των ωκεανών;
*Πώς υπολογίζουμε την ηλικία των ψαριών;
*Πώς μπορώ να εμποδίσω τα περιστέρια να λερώνουν το μπαλκόνι μου;
*Τα ζώα φιλιούνται;
*Γιατί τα σμήνη των πουλιών πετούν σε σχηματισμό "V";
*Ποια είναι η καταγωγή των σκύλων χάσκι;
*Ποιο είναι το μέγεθος της πιο μεγάλης αράχνης στον κόσμο;

Απαντήσεις:

Έχουν τα ζώα την αίσθηση της γεύσης;

Κατ' αρχάς πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να προκαλούν ένα σύνολο αισθήσεων, το οποίο αποκαλούμε γεύση, λέγονται γευστικοί κάλυκες. Ο αριθμός τους ποικίλλει ανάλογα με τις γευστικές ανάγκες κάθε είδους.

Ο άνθρωπος, για παράδειγμα, έχει μέτριες ανάγκες. Διαθέτουμε περίπου τρεις χιλιάδες γευστικούς κάλυκες. Η φάλαινα, η οποία καταπίνει ολόκληρα κοπάδια ψαριών χωρίς καν να τα μασά, έχει λίγους ή και καθόλου γευστικούς κάλυκες. Ένας χοίρος είναι πιο εκλεκτικός στη γεύση από τον άνθρωπο και διαθέτει 5.000 γευστικούς κάλυκες. Μια αγελάδα έχει 35.000 και μια αντιλόπη 50.000! Τα ζώα λοιπόν διαθέτουν την αίσθηση της γεύσης και μάλιστα σε πολλά είναι πιο ευαίσθητη σε σχέση με τον άνθρωπο. Τα ζώα της θάλασσας συχνά έχουν γευστικούς κάλυκες σε όλο τους το σώμα. Τα ψάρια, για παράδειγμα, γεύονται με όλη την επιφάνεια του σώματός τους, μέχρι και με την ουρά τους. Οι μύγες και οι πεταλούδες γεύονται με τα πόδια. Όταν η ακραία άρθρωση της πεταλούδας αγγίζει κάτι γλυκό, το στόμα της εκτείνεται αμέσως για να το απομυζήσει. Τα φίδια και οι σαύρες χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους για τη γεύση, αλλά όχι όπως εμείς. Με την άκρη της γλώσσας συλλαμβάνουν πολύ μικρά σωματίδια και τα μεταφέρουν στην πάνω κοιλότητα του στόματος, η οποία έχει την ικανότητα να τα οσφραίνεται ή να τα γεύεται.


Ποιο ζώο έχει τα ταχύτερα σαγόνια;

Ένα μεγαλόσωμο μυρμήγκι της Κόστα Ρίκα, το Odontomachus bauri, διαθέτει τις πιο γρήγορες σιαγόνες στο ζωικό βασίλειο, καθώς κλείνουν με ταχύτητα που κυμαίνεται από 126 έως 233 χιλιόμετρα την ώρα.

Οι ταχύτατες δαγκάνες επιτρέπουν στο έντομο όχι μόνο να αιφνιδιάζει τη λεία του, αλλά και να ξεφεύγει από τους κυνηγούς του. Όταν ο οδοντομάχος κλείνει τις σιαγόνες του με δύναμη πάνω στο έδαφος, εκτινάσσεται προς τα πίσω σε απόσταση έως και 45 εκατοστών.

Με επικεφαλής την Σίλα Πάτεκ, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ βιντεοσκόπησαν τις σιαγόνες του μυρμηγκιού με κάμερες που καταγράφουν 50.000 καρέ το δευτερόλεπτο, αντί για τα 25 καρέ του κινηματογραφικού φιλμ. Οι μετρήσεις έδειξαν ότι το Odontomachus bauri είναι ταχύτερο από τον προηγούμενο κάτοχο του ρεκόρ, τη γαρίδα μάντις, η οποία χτυπά τη λεία της με το μπροστινό πόδι με μέγιστη ταχύτητα 83 χλμ./ώρα.

Το συγκεκριμένο είδος μυρμηγκιού, με μήκος περίπου 0,7 εκατοστά, μπορεί να κλείνει τις δαγκάνες του μέσα σε μόλις 0,13 χιλιοστά του δευτερολέπτου, περίπου 2.000 φορές ταχύτερα από ό,τι χρειάζεται ένας άνθρωπος για να ανοιγοκλείσει τα μάτια του.



Πώς σχηματίζονται τα σμήνη των ακρίδων που καταστρέφουν τις καλλιέργειες;

Τα γιγάντια σμήνη ακρίδων, που εξαφανίζουν σε χρόνο ρεκόρ μεγάλες καλλιεργημένες εκτάσεις στην Αυστραλία, τη βόρεια Αφρική αλλά και την Ευρώπη, σχηματίζονται όταν τα φυτοφάγα έντομα ξεπεράσουν μια κρίσιμη πυκνότητα, όπως αποδεικνύουν πειράματα στη Βρετανία.

Όταν οι ακρίδες σε έναν αγρό είναι σχετικά λίγες, η καθεμιά ακολουθεί τη δική της πορεία. Η καταστροφή έρχεται όταν δισεκατομμύρια έντομα αποκτούν ψυχολογία μάζας και σχηματίζουν τεράστια σμήνη που σαρώνουν ταχύτατα οτιδήποτε πράσινο.

Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σε συνεργασία με αυστραλούς ειδικούς, οι οποίοι μελέτησαν νύμφες ακρίδας που μοιάζουν με τα ενήλικα έντομα αλλά είναι πιο μικρές. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια τέτοια συλλογική συμπεριφορά συναντάται και σε άλλα ζώα, όπως στα ψάρια, στα πουλιά και φυσικά στους ανθρώπους. Για παράδειγμα, οι οδηγοί στο δρόμο δεν παρουσιάζουν κανένα μοτίβο όταν η πυκνότητα κυκλοφορίας είναι χαμηλή. Όμως, σε μεγαλύτερες πυκνότητες, αρχίζουν να διακρίνονται μοτίβα, όπως ο σχηματισμός λωρίδων.




Τσιμπάνε οι μικροσκοπικές μέδουσες;

Το μέγεθός της μέδουσας ποικίλλει. Οι μικρότερες ξεκινούν από 1/10 του χιλιοστόμετρου και οι μεγαλύτερες φτάνουν σε μήκος τα έξι μέτρα.

Ακόμα και οι πιο μικρές διαθέτουν μικροσκοπικές σύριγγες που εκκρίνουν δηλητήριο στην παραμικρή επαφή μας μαζί τους. Σχεδόν αόρατες με γυμνό μάτι, προκαλούν ένα μικροσκοπικό τσίμπημα πολύ περιορισμένο, που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν το αντιλαμβανόμαστε. Σε ό,τι αφορά τα σοβαρά εγκαύματα που δεν αντιληφθήκαμε από πού προήλθαν, υπάρχει μια άλλη εξήγηση. Πιθανόν τα προκαλούν πλοκάμια που έχουν αποκολληθεί από μεγάλες μέδουσες και πλέουν στο νερό. Παρότι δεν αποτελούν μέρος του σώματος του ζώου, διατηρούν τη δηλητηριώδη δράση τους.



Γιατί οι κότες τρώνε τα αβγά τους;

 Οι κανιβαλικές αυτές τάσεις είναι αρκετά συνηθισμένες στις κότες ελευθέρας βοσκής.

Σύμφωνα με τους εκτροφείς, οφείλονται στην έλλειψη ισορροπημένης διατροφής, συγκεκριμένα του ασβεστίου. Για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο, οι εκτροφείς προσθέτουν το θρυμματισμένο κέλυφος στρειδιών στο μενού των πουλερικών τους. Όσα βέβαια βρίσκονται σε εκτροφεία δεν έχουν πρόσβαση στα αβγά τους, οπότε δεν αναπτύσσουν τέτοιου είδους συμπεριφορά.



Είναι μεγαλύτερα τα ζώα που ζουν στα βάθη των ωκεανών;

Τα πλάσματα που ζουν στους βυθούς των ωκεανών παρουσιάζουν μια τάση προς τον γιγαντισμό.

Εξαιτίας των ακραίων συνθηκών στις αβύσσους, αναπτύσσονται πολύ αργά. Αυτό σημαίνει ότι ο μεταβολισμός τους είναι αργός και ότι ζουν πολλά χρόνια, γι’ αυτό μεγαλώνουν περισσότερο. Ένα από αυτά τα εκπληκτικά ζώα είναι το Megalodicopia hians, που ζει στο Μοντερέι Κάνιον, στον Ειρηνικό Ωκεανό, σε βάθος που φτάνει τα χιλιάδες μέτρα. Υπό κανονικές συνθήκες πρόκειται για μικροσκοπικούς οργανισμούς που φιλτράρουν το ζωοπλαγκτόν. Όμως το συγκεκριμένο ζώο φτάνει τα 15 εκατοστά σε μήκος και διαθέτει ένα στόμα με φάρδος 10 εκατοστά.


Πώς υπολογίζουμε την ηλικία των ψαριών;


Το βασικότερο κριτήριο υπολογισμού για τους ψαράδες είναι το μέγεθος.

Σε κάθε είδος έχει οριστεί το κατώτατο μέγεθος αλιείας. Για παράδειγμα, πρέπει να ξαναρίχνουν στο νερό την πέρκα αν το μήκος της είναι μικρότερο των 45 εκατοστών. Και αυτό διότι δεν αναπαράγεται πριν από την ηλικία των τριών ετών, οπότε φτάνει τα 40 εκατοστά. Η πέστροφα είναι κατάλληλη για ψάρεμα όταν είναι 18, 23 ή 25 εκατοστά, ανάλογα με την περιοχή όπου αλιεύεται. Σε αυτό το μέγεθος είναι τριών ή τεσσάρων ετών. Ωστόσο οι παραπάνω προσδιορισμοί είναι σχετικοί, καθώς τα ψάρια αναπτύσσονται γρήγορα ή αργά ανάλογα με το περιβάλλον διαβίωσής τους.

Πολλά ερευνητικά κέντρα εφαρμόζουν μια ακριβέστερη μέθοδο. Εξετάζουν τους μικροσκοπικούς ασβεστόλιθους που συγκεντρώνονται στο εσωτερικό των αφτιών των ψαριών, οι οποίοι σχηματίζουν ραβδώσεις με την πάροδο των χρόνων. Τα στάδια του κύκλου ζωής του ψαριού αποτυπώνονται πάνω σε αυτές τις ραβδώσεις. Στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο μπορούμε να παρατηρούμε επί καθημερινής βάσεως την εξέλιξή τους.


Πώς μπορώ να εμποδίσω τα περιστέρια να λερώνουν το μπαλκόνι μου;

Η χρήση αγκαθωτού σύρματος στα γείσα των κτιρίων με σκοπό την απομάκρυνση των περιστεριών είναι αρκετά διαδεδομένη, στην πραγματικότητα όμως δεν συνιστά παρά μετάθεση του προβλήματος στα γειτονικά κτίρια.

Η παρουσία γερακιών είναι ένας αποτελεσματικός και περιβαλλοντικά φιλικός τρόπος απομάκρυνσής τους και έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε συγκεκριμένους χώρους –σταθμούς τρένων και αεροδρόμια-, καθώς η παρουσία τους τρομάζει τα περιστέρια με αποτέλεσμα αυτά να μην επιστρέφουν στην περιοχή.

Πιο δραστικά μέτρα σχετίζονται με τον περιορισμό της δυνατότητάς τους να βρουν τροφή, νερό και στέγη. Συνεπώς πρέπει να μαζεύουμε απορρίμματα και να τηρούμε αυστηρότερους κανόνες καθαριότητας, να μην πετάμε τα τρόφιμα σε ανοιχτούς χώρους, να σφραγίζουμε τα εγκαταλειμμένα κτίρια και να καταστρέφουμε τις φωλιές. Πιλοτικό σχέδιο που εφαρμόζεται από τον Μάρτιο του 2003 στο Παρίσι προβλέπει την κατασκευή ενός περιστερώνα ώστε να ταΐζονται τα πτηνά αυστηρά σε αυτόν τον χώρο και να εξουδετερώνονται τα αβγά τους. Η χρήση δηλητηρίου ή ο πυροβολισμός είναι παράνομος στις περισσότερες περιοχές.

 
Τα ζώα φιλιούνται;
 
Πολλές από τις χειρονομίες που εκφράζουν τρυφερότητα πηγάζουν από την παιδική ηλικία και παρατηρούνται, όχι μόνο στους ανθρώπους, αλλά και σε πολλά θηλαστικά.

Όσον αφορά την προέλευση του φιλιού υπάρχουν δύο βασικές θεωρίες. Κάποιοι πιστεύουν ότι το φιλί είναι η εξέλιξη μιας μητρικής συμπεριφοράς που εντοπίζεται στα θηλαστικά όλων των ειδών: οι μητέρες καθαρίζουν και νταντεύουν τα μικρά τους γλείφοντάς τα. Στον άνθρωπο εκφράζει στοργή και χαιρετισμό, ακόμα και μεταξύ μη συγγενικών προσώπων. Ανάλογη συμπεριφορά παρατηρείται και στις κατοικίδιες γάτες.

Αντίθετα, σύμφωνα με τον καθηγητή Ανθρώπινης Ηθολογίας Ιρενάους Άιμπλ- Άιμπεσφελντ, το φιλί προέρχεται από μια άλλη συμπεριφορά, η οποία είχε στόχο τη μετάδοση της τροφής στόμα με στόμα. Η μητέρα προσφέρει στο μικρό παιδί -αλλά και σε κάποιο συγγενή ή στο μωρό κάποιου άλλου- ήδη μασημένη τροφή. Άλλοτε του προσφέρει μόνο σάλιο, είτε ως ένδειξη τρυφερότητας είτε για να συμβάλει στο σταδιακό απογαλακτισμό του. Η παροχή τροφής με το στόμα παρατηρείται και σε ανθρωπόμορφα ζώα, όπως οι πίθηκοι, οι γορίλες, οι χιμπατζήδες και οι ουραγκοτάγκοι. Ειδικά οι χιμπατζήδες, συχνά προσφέρουν με το στόμα μικρές ποσότητες τροφής στους φίλους τους, ως ένδειξη χαιρετισμού.


Γιατί τα σμήνη των πουλιών πετούν σε σχηματισμό "V";

Ένα πουλί πετά στην κορυφή του σχηματισμού σε σχήμα "V" και όλα τα άλλα το ακολουθούν φτιάχνοντας με το σώμα τους μια διπλή παράταξη, μέσα στην οποία το κάθε πουλί πετά σε παράλληλη θέση σε σχέση με το προηγούμενο, ελαφρώς μετατοπισμένο προς τα έξω.

Ο σχηματισμός αυτός υιοθετείται είτε κατά τη διάρκεια σύντομων μετακινήσεων είτε κατά τις αποδημίες και επιλέγεται για λόγους αεροδυναμικής. Πράγματι μόνο έτσι κάθε μέλος του σμήνους καταφέρνει να εκμεταλλευτεί εν μέρει το συντελεστή διείσδυσης του αέρα σε σχέση μ' εκείνα που βρίσκονται μπροστά του. Το πουλί που ανοίγει το σχηματισμό κουράζεται περισσότερο από τα άλλα, γι' αυτό έχει προβλεφθεί μια περιοδική εναλλαγή στο ρόλο του οδηγού.

Δεν επιλέγουν όλα τα είδη αυτό το είδος πτήσης, που είναι τυπικό στις πάπιες και στους κορμοράνους. Τα στρουθιόμορφα, πουλιά πιο μικρά και ελαφριά, πετούν σκόρπια ή κατά ομάδες και παρ' όλα αυτά κατατάσσονται σ' εκείνα που καλύπτουν τις πιο μακρινές αποστάσεις κατά την αποδημία.



 Ποια είναι η καταγωγή των σκύλων χάσκι;
 
Το χάσκι της Σιβηρίας επιλέχθηκε στο πέρασμα των αιώνων από τους Τσούκτσους, πληθυσμό που ζει στα βορειοανατολικά της Σιβηρίας. Κυνηγοί και ημινομάδες εκτροφείς ταράνδων, οι Τσούκτσοι είχαν ανάγκη από σκύλους που θα έσερναν ελαφριά έλκηθρα σε μεγάλες αποστάσεις και με μεγάλη ταχύτητα.

Για το λόγο αυτό επέλεξαν σκύλους μεσαίου μεγέθους ικανούς να επιβιώνουν με ελάχιστο φαγητό. Οι σκύλοι αυτοί έπρεπε να έχουν μεγάλη αντοχή και επιθυμία για τρέξιμο και να είναι προικισμένοι με πυκνό και κοντό τρίχωμα, ώστε να μην κολλάει το χιόνι πάνω τους, με αποτέλεσμα να δαπανάται η θερμοκρασία του σώματος και να παρακωλύεται το τρέξιμο.

Ένα χάσκι μπορεί να τρέχει για ώρες με ταχύτητα 40 χμ./ώρα, το διπλάσιο απ' ό,τι ένας άνθρωπος. Αποδεδειγμένα, έχει μεγάλη αντοχή˙ στην κούρσα Ιντιταρόντ, που διεξάγεται κάθε χρόνο στην Αλάσκα, τρέχουν 300 χμ. τη μέρα επί δέκα μέρες. Η ταχύτητα στις μετακινήσεις επέτρεψε στους Τσούκτσους να μην υποταχθούν στην κυριαρχία των τσάρων. Οι σκύλοι όμως εξαφανίστηκαν από τον τόπο καταγωγής τους μετά τη γέννηση της ΕΣΣΔ.


Ποιο είναι το μέγεθος της πιο μεγάλης αράχνης στον κόσμο;

Η πιο μεγάλη αράχνη στον κόσμο είναι η Theraphosa blondi, η διάσημη ταραντούλα που ζει στη Νότια Αμερική (Γουιάνα, Βραζιλία, Σουρινάμ, Βενεζουέλα). Το σώμα των θηλυκών, που είναι μεγαλύτερο από των αρσενικών, έχει μήκος περίπου δέκα πόντους και με τα πόδια τεντωμένα φτάνει τους 30 πόντους.

Το βάρος τους υπερβαίνει τα εκατό γραμμάρια. Διαθέτουν αξιοσημείωτη φυσική δύναμη και είναι πολύ επιθετικές. Αν ενοχληθούν βγάζουν ένα χαρακτηριστικό ήχο, μαζεύουν τα πίσω πόδια στην κοιλιά και μ' ένα απότομο τίναγμα ορμούν στη λεία τους, την ακινητοποιούν τρυπώντας τη με τα δυνατά τους πόδια και της ρίχνουν ένα δηλητήριο που δεν είναι θανατηφόρο για τον άνθρωπο.

Η αμερικανική ταραντούλα καλύπτεται εξ ολοκλήρου από μακριές τρίχες που έχουν διάφορες χρήσεις: μπορούν να γίνουν αλεξίπτωτο όταν πηδάει στον αέρα, να ορθωθούν απειλητικά σαν αμυντική αντίδραση αλλά και να χρησιμοποιηθούν ως εσωτερική επένδυση της υπόγειας φωλιάς της. Ζει περίπου δέκα χρόνια.


Το πρώτο μέρος με παρόμοια θέματα εδώ.