Κερδίζει έδαφος η επιμήκυνση

Η απόφαση του Eurogroup της προσεχούς Δευτέρας για την Ελλάδα είναι προδιαγεγραμμένη: Οι υπουργοί Οικονομικών θα... κλοτσήσουν το τενεκεδάκι (δηλαδή το πρόβλημα εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους) λίγο πιο κάτω στην κατηφόρα. Πρόκειται, άλλωστε, για τη συνηθέστερη τακτική όλες αυτές τις δεκαετίες λειτουργίας των κοινοτικών θεσμών. Μόνο που αυτή τη φορά οι Γερμανοί φρόντισαν να οριοθετηθεί με σαφήνεια το... τέλος του δρόμου.

Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. συμφώνησαν ότι...
 τα δάνεια, που θα χορηγεί από το 2013 ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), θα έχουν ως προϋπόθεση την προηγούμενη αναδιάρθρωση χρέους. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η Ελλάδα πιθανότατα θα χρειαστεί τη στήριξη του ESM και άρα θα προχωρήσει το 2013 σε αναδιάρθρωση. Αν μέχρι τότε δεν έχει αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (όπως, επίσης, του ιρλανδικού και του πορτογαλικού), θα γίνει αναδιάρθρωση.


Η μελέτη του Σόιμπλε

Θεωρητικά υπάρχει πάντα η επιλογή να εγκαταλειφθεί η Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης. Αυτό, όμως, δεν αποτελεί επιθυμητή λύση, όπως εξηγεί και έκθεση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Ο υπουργός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε την είχε παραγγείλει, ενόψει της έκτακτης συνάντησης με ομολόγους του, στο Λουξεμβούργο, την περασμένη εβδομάδα. Στην έκθεση επισημαίνονται τρεις επιζήμιες συνέπειες: Η έξοδος πιθανότατα θα συνεπαγόταν υποτίμηση της νέας δραχμής κατά 50% και άρα εκτόξευση του ελληνικού χρέους πάνω από το 200% του ΑΕΠ -δηλαδή βέβαιη χρεοκοπία. Η εγκατάλειψη του ευρώ θα προκαλούσε μαζική φυγή κεφαλαίων, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναγκαστεί να επιβάλει περιορισμούς στην κίνηση των κεφαλαίων, παραβαίνοντας τις βασικές αρχές της Ε.Ε. Από την χρεοκοπία, δε, θα αποκομίσει μεγάλη ζημία η ΕΚΤ, που σύμφωνα με τα γερμανικά στοιχεία διαθέτει ελληνικά ομόλογα αξίας άνω των 40 δισ. ευρώ.

Άρα, το πρόβλημα βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους είναι ευρωπαϊκό. Ένας προφανής τρόπος αντιμετώπισης είναι να διαγραφεί ένα ικανό κομμάτι του χρέους, ώστε να μετατραπεί σε βιώσιμο το εναπομείναν. Στην αγορά, οι επενδυτές θεωρούν τη λύση αυτή εξαιρετικά πιθανή (69% πιθανότητα), προεξοφλώντας μέσω των τιμών στα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) ένα «κούρεμα» 57,5%. Σε έρευνα του Reuters, το 44% των οικονομολόγων που ρωτήθηκαν προέβλεψαν «κούρεμα» 40%-55%. Η αναδιάρθρωση, όμως, δεν είναι μία εύκολη απόφαση. Οι συνέπειες για το σύνολο της Ευρωζώνης είναι απρόβλεπτες, με τα ασθενέστερα κράτη-μέλη να απειλούνται από σφοδρές κερδοσκοπικές επιθέσεις. Η Γαλλίδα υπουργός Οικονομικών, Κριστίν Λαγκάρντ, έθεσε το πρόβλημα αρκετά γλαφυρά, στο Eurogroup του Φεβρουαρίου, λέγοντας «δεν μπορείς να χτυπήσεις έναν ελέφαντα μόνο λίγο».

Μία εναλλακτική, που θα περιόριζε τις συνέπειες της αναδιάρθρωσης, είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων -αυτό που πιθανότατα θα αποφασιστεί στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Ήδη, ο επικεφαλής του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, παραδέχθηκε ότι «η Ελλάδα χρειάζεται ένα πρόγραμμα περαιτέρω προσαρμογής». Με τα σημερινά δεδομένα, η Ελλάδα αδυνατεί να αποπληρώσει χρέη περί τα 65 δισ. ευρώ μέχρι το 2013. Πιθανότερο σενάριο δείχνει να παραταθούν οι λήξεις δανείων της συγκεκριμένης διετίας, με αντάλλαγμα τα νέα δάνεια να είναι ενυπόθηκα!


Τα σχέδια του ΔΝΤ

Στην εξέλιξη αυτή παραπέμπει και η στάση αξιωματούχων του ΔΝΤ. Η εκπρόσωπος του Οργανισμού, Καρολάιν Άτκινσον, δήλωσε ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο «να δοθεί περισσότερος χρόνος» στην Ελλάδα και παραδέχθηκε ότι γι' αυτό το δάνειο στο πλαίσιο του Μνημονίου χορηγείται πλέον από το μηχανισμό χορήγησης ρευστότητας με μεσοπρόθεσμο (EFF, για 3-10 χρόνια) και όχι βραχυπρόθεσμο ορίζοντα (SLF, για δάνεια έως 3 χρόνια -διάρκεια που είχε το πρώτο Μνημόνιο). Ο δε επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος, Αντόνιο Μπόρχες, συνέδεσε την αναπροσαρμογή του δανείου προς την Ελλάδα με την εφαρμογή του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων 50 δισ. ευρώ, το οποίο επεσήμανε ότι εκπροσωπεί μόλις το ένα πέμπτο της περιουσίας του Δημοσίου.

Η λύση της επιμήκυνσης προσφέρει και το πρόσθετο πλεονέκτημα περιορισμού των αναγκών στήριξης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της JP Morgan, δεν θα χρειαστεί να αναπροσαρμοστεί η αξία των τίτλων που βρίσκονται «προς διακράτηση» στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών (banking book). Μία λεπτομέρεια που θα τις βοηθήσει να περάσουν τα επόμενα stress test (αποτιμούν με αγοραίες τιμές μόνο όσα ομόλογα βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια «προς διαπραγμάτευση» - trading book).

Εφόσον, όμως, η επιμήκυνση περιοριστεί μόνο στα δάνεια της προσεχούς διετίας (ώστε να επαρκούν τα 50 δισ. ευρώ ως ενέχυρο), το ελληνικό χρέος δεν θα μετατραπεί σε βιώσιμο.

Αποφάσεις

Τον Ιούνιο η λύση

Στη συνεδρίαση της Δευτέρας θα εγκρίνουν το δάνειο προς την Πορτογαλία, θα συμφωνήσουν για τις ισορροπίες στη διοίκηση της ΕΚΤ μετά την αποχώρηση Τρισέ, θα συζητήσουν τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού της Ιρλανδίας και θα αρχίσουν να προετοιμάζουν το νέο πρόγραμμα δανεισμού της Ελλάδας.

Η τελική απόφαση θα ληφθεί στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, όταν οι πολιτικοί προϊστάμενοί τους θα μπορούν είτε να... κλοτσήσουν εκ νέου το τενεκεδάκι στην κατηφόρα (επιμήκυνση) είτε να λάβουν μια απόφαση με απρόβλεπτες συνέπειες (αναδιάρθρωση). Το πρώτο ενδεχόμενο θα ήταν με διαφορά το πιθανότερο, αν δεν υπήρχε μια μικρή λεπτομέρεια:

Το 2013 είναι εκλογική χρονιά στη Γερμανία. Ο χρόνος πιέζει την καγκελάριο Μέρκελ και αυτή πιέζει όλους τους υπολοίπους.

Του Χάρη Σαββίδη ~ hsav@pegasus.gr