Ναός "τσουλάει" στις ράγες και μετακομίζει

Καλοκαιριάτικα παίρνει τα βουνά ανηφορίζοντας στην πλαγιά του λόφου η... μονή Κοίμησης της Θεοτόκου Τορνικίου, στην περιοχή των Γρεβενών, προκειμένου να διασωθεί από τα νερά της λίμνης Ιλαρίωνα, που σε λίγο καιρό θα κατακλείσουν την περιοχή.

Το πρωτοποριακό έργο μετακίνησης του σπάνιου μνημείου, που χρονολογείται από τον 10ο αιώνα, χρηματοδοτεί με 850.000 ευρώ η ΔΕΗ, η οποία κατασκευάζει το φράγμα Ιλαρίωνα. “Η έμφραξη της σήραγγας εκτροπής στον ποταμό Αλιάκμονα θα γίνει το...
 καλοκαίρι του 2012, οπότε θα αρχίσει και η δημιουργία της ομώνυμης λίμνης, η οποία θα σχηματιστεί στην τελική μορφή της στα τέλη του ίδιου έτους. Για να σωθεί το μεγάλης αξίας μνημείο, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στο πρωτοποριακό εγχείρημα της μεταφοράς της μονής”, δήλωσε στη “Μ” ο διευθυντής του Κλιμακίου Επίβλεψης Έργων Δυτικής Μακεδονίας της διεύθυνσης Υδροηλεκτιρκής Παραγωγής Κώστας Παπαϊωάννου.

Οι πρόδρομες εργασίες για τη μετακίνηση του καθεδρικού της μονής έχουν αρχίσει εδώ και καιρό, ενώ εκτιμάται ότι στις 5 Ιουλίου το μοναστήρι θα ανέβει στις ράγες, προκειμένου να μεταναστεύσει σε νέο τόπο, έπειτα από έντεκα αιώνες ζωής. Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Κορρές, ο οποίος έχει εμπειρία από σαράντα ανάλογες δύσκολες μετακινήσεις, υπογράμμισε στη “Μ” ότι “το μνημείο θα μεταφερθεί σε απόσταση 140 μέτρων, με ανηφορική κλίση 24%, για να βρεθεί 27 μέτρα ψηλότερα”. Σε σχέση με τη φύση του έργου υπογράμμισε ότι “σίγουρα είναι ένα έργο σύνθετο, με δυσκολίες και ιδιαιτερότητες. Κάθε εργασία μετακίνησης είναι διαφορετική από την προηγούμενη. Εδώ ο βαθμός δυσκολίας αυξάνει λόγω της μεγάλης ανηφορικής κλίσης”. Εκτιμά πάντως ότι “όλα θα πάνε καλά και θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα, ώστε στις 5 Ιουλίου να τοποθετηθεί στις ράγες το καθολικό της μονής και να φτάσει στον προορισμό του στις 15-20 Ιουλίου, διανύοντας 5-7 μέτρα την ημέρα”.

Όπως εξηγεί ο ειδικός αρχιτέκτων, “έχουμε φτιάξει μια ειδική μεταλλική κατασκευή μίας χρήσης, βάρους 50 τόνων, η οποία θα αγκαλιάσει το κτίριο του ναού, που ζυγίζει 300 τόνους, για να μεταφέρει το βάρος του στις ράγες. Το κτίριο θα σηκωθεί με ειδικούς υδραυλικούς γρύλους, ενώ το μεταλλικό πλέγμα θα προστατέψει το μνημείο από τυχόν φθορές κατά τη μεταφορά του”.

Μέχρι τώρα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι χωματουργικές εργασίες στο σημείο όπου θα τοποθετηθούν οι ράγες. Έχουν σκαφτεί με μεγάλη προσοχή τα θεμέλια του ναού και τοποθετήθηκε κάτω από τη θεμελίωση το ειδικό προστατευτικό μεταλλικό δίχτυ. Παράλληλα προχωρούν οι εργασίες αποσυναρμολόγησης βοηθητικών κτιριακών δομών του μοναστηριού, οι οποίες θα επανασυναρμολογηθούν με τα ίδια ή με άλλα παλιά υλικά στη νέα θέση. Η τοξωτή πύλη που είχε το μοναστήρι θα ξαναχτιστεί στη νέα θέση, ενώ ο περιμετρικός πέτρινος περίβολος θα κατασκευαστεί ξανά με την ίδια πέτρα. Το καθολικό της μονής έχει αποκαλυφθεί και έχει απελευθερωθεί από όλα τα δευτερεύοντα κτίσματα, ώστε η μετακίνησή του να γίνει αυτόνομα.

Ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για τις πολύτιμες τοιχογραφίες του καθολικού της μονής, που χρονολογούνται τον 15ο και 18ο αιώνα. Με ειδικό οπλισμό που προβλέφτηκε, οι σπάνιες τοιχογραφίες θα προστατευτούν κατά τη μεταφορά του μνημείου.

Την απόφαση μετακίνησης και σωτηρίας του μνημείου έλαβε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στις 19 Μαΐου 2009. Την επιτυχία του δύσκολου εγχειρήματος ανέλαβε η ομάδα του αρχιτέκτονα Δ. Κορρέ, η οποία διαθέτει τεράστια εμπειρία σε αντίστοιχα έργα. Μεταξύ άλλων το 1996 μετακίνησε σε απόσταση 45 μέτρων ένα παλιό κτίριο του ΟΣΕ στη Θεσσαλονίκη, βάρους 2.000 τόνων. Το 2005 πάλι στη Θεσσαλονίκη μετακίνησε κατά 26 μέτρα το κτίριο παλιάς ιερατικής σχολής στο πρώην στρατόπεδο “Παύλου Μελά”, βάρους 1.400 τόνων. (Μακεδονία)

Φωτογραφίες από deskati.gr:

Φωτορεαλιστική αποτύπωση της Μονής Θεοτόκου Τορνικίου όπως θα γίνει μετά την ολίσθηση