Παράλληλα λαμβάνει ένα νέο πακέτο βοήθειας συνολικού ύψους...
130 δισ. ευρώ, ποσό στο οποίο περιλαμβάνονται και τα αναγκαία ποσά για ενδεχόμενη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών σε περίπτωση που αυτή θα επιτευχθεί μέσω της αγοράς.
Πρόκειται για μία απόφαση-σταθμό και για την ευρωζώνη και ασφαλώς για την Ελλάδα, που αναλαμβάνοντας αυστηρότατες και σοβαρότατες δεσμεύσεις με πολυετή διάρκεια, διασφαλίζει την αποφυγή της χρεοκοπίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι χωρίς το κούρεμα το δημόσιο χρέος το 2020 θα ήταν 173% του ΑΕΠ. Το κούρεμα μειώνει επίσης κατά περίπου 4,5 δισ. ευρώ το ετήσιο κόστος για πληρωμή τόκων και διευκολύνει τη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων. Εντούτοις, θα έχει σοβαρότατες συνέπειες και στο τραπεζικό σύστημα και στα ασφαλιστικά ταμεία που υφίστανται σοβαρές ζημίες και θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιηθούν, θέτοντας έτσι τεράστια κατ’ εξοχήν πολιτικά διλήμματα, καθώς η πρόκληση της κρατικοποίησης αν και εξαφανίζει μικρούς και μεγάλους μετόχους των τραπεζών, δεν αφήνει ασυγκίνητη την κυβέρνηση.
ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ
Οι επιπτώσεις του κουρέματος στο ασφαλιστικό σύστημα και στα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων είναι ασφαλώς ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα της συμφωνίας, με σοβαρότατες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που αγγίζουν όχι μόνο τα δημοσιονομικά του Δημοσίου αλλά και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Παρά το γεγονός ότι στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης τέθηκε το θέμα της εξαίρεσης των ασφαλιστικών ταμείων από το κούρεμα, τελικώς αυτό δεν επετεύχθη, αναγκάζοντας τώρα την κυβέρνηση να πάρει μέτρα για την προστασία της περιουσίας των ταμείων. Τώρα λοιπόν τα ταμεία και κατ’ επέκταση οι ασφαλισμένοι βλέπουν την περιουσία τους να απομειώνεται δραματικά, κάτι που εγείρει ευθύνες για την κυβέρνηση που θα πρέπει να λάβει μέτρα. Την «ανακεφαλαιοποίηση» των ταμείων φυσικά μόνο το Δημόσιο μπορεί να την αναλάβει. Από την πλευρά της κυβέρνησης, ήδη από τις προηγούμενες ημέρες, δίνονται διαβεβαιώσεις ότι θα προστατευτεί η περιουσία των ταμείων.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Εργασίας κ. Γιώργο Κουτρουμάνη «δεν θα υπάρξει θέμα ρευστότητας των ασφαλιστικών ταμείων εξαιτίας του ''κουρέματος'' των ομολόγων», δήλωση που ήρθε μετά τα αντίστοιχα λεχθέντα του υπουργού Οικονομικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος επεσήμανε πως «δεν υφίσταται άμεσο πρόβλημα για τα ταμεία» και υποστήριξε ότι «και μακροπρόθεσμα η επίδραση του "κουρέματος" δεν θα είναι μεγάλη».
Τα ασφαλιστικά ταμεία διαθέτουν περί τα 24 δισ. ευρώ σε ομόλογα, εκ των οποίων τα 8 δισ. σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου με αποφάσεις των ΔΣ τους και περί τα 16 δισ. ευρώ σε ομόλογα μέσω των αποθεματικών τους στην Τράπεζα της Ελλάδος. Με τη διαδικασία του «haircut», πρόβλημα ανακύπτει άρα για το 50% των εν λόγω ομολόγων, δηλαδή για ποσό της τάξης των 12 δισ. ευρώ. «Τα περισσότερα ομόλογα λήγουν μέχρι το 2025. Η χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος μέχρι τότε θα απαιτήσει περί τα 600 δισ. ευρώ, οπότε μία απώλεια της τάξης ακόμη και των 12 δισ. ευρώ δεν θα είναι καθοριστική» εξηγεί ο κ. Κουτρουμάνης, προσθέτοντας ωστόσο τον προβληματισμό του για τον αντίκτυπο που θα έχει σε καθεστώς μακροχρόνιας ύφεσης το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών.
Καθησυχαστικός ως προς το θέμα εμφανίστηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Ηλίας Μόσιαλος, ο οποίος επεσήμανε ότι «οι θυσίες του ελληνικού λαού θα οδηγήσουν σε πρωτογενή πλεονάσματα και ότι τα επόμενα δέκα χρόνια θα διατεθούν 600 δισ. ευρώ για τις συντάξεις». Σε δηλώσεις του χθες στον ΑΝΤ1 ο κ. Μόσιαλος τόνισε ότι «δεν τίθεται θέμα ασφάλειας των ασφαλιστικών ταμείων». Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις της γενικής γραμματέως Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κυρίας Αθηνάς Δρέττα, επισημαίνοντας πως «το haircut που αποφασίστηκε για τη χώρα μας δεν θα επηρεάσει την καταβολή συντάξεων» (ΑΝΤ1). Σύμφωνα με την κυρία Δρέττα «το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος είναι εξασφαλισμένο».
Ουδόλως καθησυχασμένη, ωστόσο, για τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων εμφανίζεται η ΓΣΕΕ. Ο γενικός γραμματέας της, κ. Νίκος Κιουτσούκης, σχολιάζοντας το «κούρεμα» κατά 50% διερωτάται: «Τι θα γίνει με τα ασφαλιστικά ταμεία τα οποία φορτώθηκαν από τον Μάιο του 2011 επιπλέον ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου; Ολα αυτά και άλλα πολλά που ακόμη δεν είναι γνωστά στους Ελληνες τι όφελος θα έχουν για τους πολίτες; Ας μην γελιόμαστε λοιπόν» καταλήγει.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και τους μετόχους του η συμφωνία σηματοδοτεί εξελίξεις που αντιστοιχούν στη μεγαλύτερη πρόκληση, από την έκβαση της οποίας θα κριθεί το μέλλον τους αλλά και ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στην οικονομία. Για το ελληνικό σύστημα το μείζον θέμα είναι αν η ανακεφαλαιοποίηση αυτή θα γίνει με κοινές ή με προνομιούχες μετοχές. Διότι μάλλον θεωρείται βέβαιον ότι δεν θα είναι δυνατή η άντληση των απαιτούμενων κεφαλαίων από τους μετόχους. Το θέμα έχει από καιρό λάβει πολιτικές διαστάσεις, καθώς η κυβέρνηση κρατά σκληρή στάση έναντι των τραπεζών, κάτι που δημιουργεί ερωτηματικά για το αν οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα υπαγορεύονται μόνο από τεχνοκρατικές εκτιμήσεις. Χαρακτηριστικό της κυβερνητικής ρητορικής είναι η απαξίωση και η απόδοση ευθυνών στους μετόχους, κυρίως τους μεγαλομετόχους και τις διοικήσεις των τραπεζών, κάνοντας έναν παράδοξο διαχωρισμό ανάμεσα στα δικά τους συμφέροντα και τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου και της οικονομίας.
Το ύψος των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν μετά το κούρεμα εξαρτάται από τους ειδικότερους όρους που θα συμφωνηθούν για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί το PSI, δηλαδή το επιτόκιο και τη διάρκεια των νέων ομολόγων, έτσι ώστε να υπολογιστεί το εύρος της απομείωσης. Ο νόμος προβλέπει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο μέσω της νέας συμφωνίας είναι εξοπλισμένο με 30 δισ. ευρώ. Οσο περισσότερα χρήματα χρησιμοποιηθούν από το Ταμείο τόσο μικρότερο θα είναι το όφελος από το κούρεμα, καθώς τα χρήματα αυτά είναι δάνειο και επιβαρύνει το χρέος.
Αν και ο κ. Βενιζέλος επιμένει στην ανακεφαλαιοποίηση μέσω κοινών μετοχών, δηλαδή επιμένει στην προοπτική της κρατικοποίησης, άφησε για πρώτη φορά προχθές ανοιχτό το ενδεχόμενο άλλης λύσης, τονίζοντας ότι αν βρεθεί σχήμα ανακεφαλαιοποίησης που δεν θα επιβαρύνει το χρέος η κυβέρνηση θα το προτιμήσει. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση επιδιώκει να πετύχει τη δυνατότητα η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να μπορούσε να διενεργηθεί καθ’ όλα ή κατά ένα μέρος απευθείας από τον EFSF και μέσω έκδοσης προνομιούχων μετοχών, λύση που δεν επιβαρύνει το χρέος και δεν τη φέρνει σε σύγκρουση με το σύνολο του τραπεζικού τομέα της χώρας, αλλά και με χιλιάδες μικρομετόχους των οποίων η περιουσία μηδενίζεται στην περίπτωση της κρατικοποίησης με κοινές μετοχές.
Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΚΡΥΒΕΤΑΙ... ΣΤΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ
Η τεράστια προσπάθεια που καταβλήθηκε προκειμένου να αποφευχθεί το ναυάγιο στις διαπραγματεύσεις είχε σαν αποτέλεσμα πολλά και σοβαρά ζητήματα να μείνουν ανοιχτά προς διαπραγμάτευση.
Το μεγαλύτερο ανοιχτό θέμα αφορά στους όρους του κουρέματος. Η ακριβής απομείωση, όμως, της αξίας των ομολόγων που κατέχουν οι ιδιώτες ομολογιούχοι προκειμένου να αποτιμηθεί και η ζημία τους εξαρτάται από το επιτόκιο και τη διάρκεια των νέων ομολόγων. Επίσης θα πρέπει να οριστικοποιηθεί και το ακριβές περιεχόμενο της ανταλλαγής, καθώς ένα μέρος θα γίνει με μετρητά και ένα μέρος με ομόλογα μικρότερης αξίας, για τα οποία επίσης θα πρέπει να ξεκαθαρίσει αν θα έχουν κάποιας μορφής εγγύηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τις οποίες επιβεβαίωσε και ο κ. Βενιζέλος, υπάρχει πρόταση των Ελλήνων τραπεζιτών για σχήμα διαφορετικό για τις ελληνικές και διαφορετικό για τις ξένες τράπεζες, το οποίο επίσης υπό προϋποθέσεις ίσης μεταχείρισης, η κυβέρνηση το εξετάζει. Το σχέδιο κατέληγε σε μικρότερη επιβάρυνση για τις ελληνικές τράπεζες.
Επίσης μένει να ξεκαθαρίσει και το ποιες άλλες κατηγορίες ομολόγων θα υποστούν το κούρεμα, όπως για παράδειγμα τα αμοιβαία κεφάλαια που εμπεριέχουν ομόλογα. Οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν σε συνεργασία της Ελλάδας με τους Ευρωπαίους Εταίρους και το EFSF. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση με τη συνδρομή Γαλλίας και Γερμανίας θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με το IIF για την οριστικοποίηση των όρων του κουρέματος. Ο κ. Βενιζέλος είπε μάλιστα ότι θα επιχειρηθεί η άμεση επικοινωνία με όλους τους ομολογιούχους. Το νέο πρόγραμμα θα συμφωνηθεί μέχρι το τέλος του 2011 και η ανταλλαγή των ομολόγων θα γίνει τον Ιανουάριο.
Ενισχυμένη εποπτεία
Οσο και αν πολιτικά ενοχλεί και αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης, τριβής και πολιτικής αξιοποίησης, η ενισχυμένη εποπτεία και η στενή παρακολούθηση είναι γεγονός και θα αποτελέσει στο εξής μία νέα, ίσως ενοχλητική αλλά αναπόφευκτη, πραγματικότητα για την κυβέρνηση και τη διοίκηση. Πρόγευση της ενισχυμένης αυτής εποπτείας έχουμε ήδη από την παρουσία στην Αθήνα της περίφημης task force υπό τον κύριο Χορστ Ράιχενμπαχ. Τώρα η ενισχυμένη εποπτεία θεσμοποιείται και θα ασκείται πολύ πιο συστηματικά αν και η τελική διατύπωση στο κείμενο των αποφάσεων της Συνόδου είναι πιο ήπια από την αρχική πρόταση της Γερμανίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυρία Ανγκελα Μέρκελ δήλωσε στο περιθώριο της Συνόδου ότι θα υπάρχει ενισχυμένη εποπτεία, θα υπάρξει ένα μνημόνιο κατανόησης (ΜOU), η Ελλάδα θα παρακολουθείται και θα υπάρχει μόνιμη παρουσία στην Ελλάδα, καθώς δεν μπορεί να εμφανίζεται κάθε τρεις μήνες η τρόικα. Από την πλευρά του ο κ. Βενιζέλος είπε πως δεν είναι λειτουργικό να έρχεται κάθε τρεις μήνες η τρόικα στην Αθήνα προκειμένου να συντάσσει την τριμηνιαία της αξιολόγηση.
Πλέον η παρουσία της θα είναι μόνιμη, αλλά θα έχει τεχνικό και συμβουλευτικό χαρακτήρα, «καθώς οι αποφάσεις και η εφαρμογή τους είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της κυβέρνησης». Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, κλιμάκια εμπειρογνωμόνων θα εγκατασταθούν στα υπουργεία και θα έχουν συστηματική και καθημερινή ενημέρωση, παρακολουθώντας ταυτόχρονα και ελέγχοντας σε καθημερινή βάση την πορεία της εφαρμογής των μέτρων και των πολιτικών προσαρμογής.
kerdos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου