Οι συνεντεύξεις των παππούδων και γιαγιάδων, που, μικρά παιδιά το 1922-1925, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους, μαγνητοσκοπήθηκαν το 1996-1998 με τη συνεργασία του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς (ΙΑΠΕ), αποτελώντας ένα πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς δεν βρίσκονται πια στη ζωή.:
Στο ντοκιμαντέρ μιλούν για τα παιδικά τους χρόνια, τα σχολεία τους, τις γιορτές και τα πανηγύρια τους, τη συμβίωση με τους Τούρκους γείτονές τους, την επιστράτευση και τις εξορίες των γονιών τους, τους απόηχους της Μικρασιατικής εκστρατείας, τα δεινά της ήττας, τον ξεριζωμό, την προσφυγιά, τις νέες πατρίδες, τη νοσταλγία.
Με τη χρήση δραματοποιημένων σκηνών, αρχειακού υλικού, περιγραφικών και συμβολικών πλάνων ζωντανεύουν ψηφίδες μιας εποχής παιδικής αθωότητας, που τη σάρωσαν οι πόλεμοι και οι ξεριζωμοί.
To κινηματογραφικό και φωτογραφικό αρχειακό υλικό της σειράς προέρχεται από το Ιστορικό Αρχείο και την Ταινιοθήκη της ΕΡΤ, το Ιστορικό Αρχείο του Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς (ΙΑΠΕ), το Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας, το Ελληνικό, Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ), το Φωτογραφικό και το Ιστορικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και ιδιωτικές φωτογραφικές συλλογές.Στις δραματικές σκηνές συμμετείχαν εθελοντές κομπάρσοι, μικροί και μεγάλοι.
Τα κοστούμια προσέφεραν το ΚΘΒΕ και η Όπερα Θεσσαλονίκης. Τα γυρίσματα έγιναν σε πολλά μέρη της Ελλάδας και την Τουρκία.
Το καλοκαίρι του 1914 ξεσπάει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπαίνει στον πόλεμο ως σύμμαχος των Κεντρικών Δυνάμεων, δηλαδή της Αυστροουγγαρίας και της Γερμανίας τον Οκτώβριο του 1914 και κηρύσσει γενική επιστράτευση. Στο έκτο επεισόδιο της σειράς οι πρόσφυγες-μικρά παιδιά τότε- αφηγούνται πως το ξέσπασμα του πολέμου αλλάζει δραματικά τη ζωή τους. «Όσοι επιστρατεύθηκαν στην αρχή τους δώσαν όπλα, αλλά αργότερα τους έβαλαν στα τάγματα εργασίας.» «Μας διώξανε όταν έγινε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τα χωριά όλα τα παράλια, που ήταν γύρω μας, διώξανε γιατί λέγαν ότι τα υποβρύχια βγαίνανε και τα τροφοδοτούσαμε και μας πήγαν στα Μεσόγεια. Τότε δεν μας λέγαν πρόσφυγες, μας λέγαν μουατσίριδες στα τούρκικα.»
Την άνοιξη του 1918 οι Ρώσοι αποχωρούν από τα οθωμανικά εδάφη, που κατέλαβαν στην διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου πολέμου, μετά την συνθηκολόγηση της νέας επαναστατικής ρωσικής κυβέρνησης με τη Γερμανία και την Τουρκία.
Οι πρόσφυγες-μικρά παιδιά τότε- μας αφηγούνται στο έβδομο επεισόδιο της σειράς αναμνήσεις τους από τον πόλεμο και όσα τον ακολούθησαν, τα μαύρα και πικρά δεινά, που υπέφεραν οι άμαχοι ελληνορθόδοξοι πληθυσμοί του Πόντου «Ήρθε ο ρωσικός στόλος και βομβάρδισε την Τουρκία μέσα εκεί. Εμείς πανικόβλητοι εκείνη την ώρα τρέχαμε αριστερά – δεξιά» «Στο κτίριο που ήταν ο Ρώσος διοικητής, ήταν φρουρός ένας στρατιώτης. Ο πατέρας μου κάνει το σταυρό του και τον φιλάει. Ελευθερωθήκαμε.» «Κι αυτοί οι Σανταίοι μόλις εστασίασαν, όλες τις γυναίκες εξόρισαν» «Τα σπίτια όλα, ολονών τα σπίτια κάψανε και ανθρώπους μέσα βάλανε και κάψανε παιδιά, γυναίκες.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου