Και ανεργία και καλή ζωή!

Έντεκα χρόνια μετά την κυκλοφορία του ευρώ στην Ελλάδα, το φάντασμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν έφυγε ποτέ, σύμφωνα με την έρευνα για τις Συνθήκες Διαβίωσης στην Ελλάδα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία παρουσιάζουν σε γενικές γραμμές σταθερότητα ή πρόοδο των Ελλήνων στους περισσότερους τομείς της ζωής τους,...
η ανεργία έχει αυξηθεί σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα και μάλιστα ο αναπτυξιακός κύκλος της περασμένης περιόδου δεν φαίνεται να έπιασε τόπο, καθώς σχεδόν ένας στους τρεις Ελληνες αντιμετωπίζει σοβαρές υλικές ελλείψεις. Παρ’ όλα αυτά, οι Ελληνες ζουν και μορφώνονται περισσότερο, πηγαίνουν στα μουσεία, οδηγούν πια με μεγαλύτερη προσοχή, τρώνε λιγότερο ψωμί και περισσότερο κρέας και χρησιμοποιούν περισσότερο το Διαδίκτυο σε σύγκριση με το παρελθόν.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθυσμός που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε από 3,3 εκατ. το 2004 σε 3,4 εκατ. το 2011, έτος κατά το οποίο εξαφανίστηκε η πρόοδος των ενδιάμεσων ετών.

Το 2003 το «κατώφλι» του κινδύνου της φτώχειας (μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις) βρισκόταν στα 4.741 ευρώ, όμως το 2011 έφτασε τα 6.591 ευρώ, ενώ το ποσοστό του πληθυσμού παρέμεινε περίπου το ίδιο (από 20,8% σε 21,4%, αντίστοιχα). Σε σχέση με δέκα χρόνια πριν, οι άνεργοι και οι οικονομικά μη ενεργοί πολίτες, αλλά ακόμη περισσότερο οι μονογονεϊκές οικογένειες, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Πάντως, κατ' αναλογίαν με το παρελθόν, οι πολίτες που αντιμετωπίζουν σοβαρές υλικές στερήσεις, δηλαδή αυτοί που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν βασικές ανάγκες, μειώθηκαν από 31% το 2003 σε 28,4% το 2011.

Παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων εκτοξεύθηκε από 523.500 (2000) στο 1,2 εκατ.  το 2012, ενώ ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός αυξήθηκε από 4,2 εκατ. σε σχεδόν 4,4 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο. Μάλιστα, οι ανήλικοι που διαμένουν σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο αυξήθηκαν από 114.947 το 2000 σε 178.062 το 2011, ενώ στις ηλικίες 18-60 ετών ο αριθμός εκτοξεύθηκε από τις 570.289 στο ένα εκατ. το 2012.

Υγεία και πολιτικοί γάμοι

Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων αυξήθηκε το 2010 για τους μεν άνδρες στα 78,3 χρόνια και για τις δε γυναίκες στα 83,1 έτη, αντί 75,9 και 81, αντίστοιχα (2001). Επίσης, οι Ελληνίδες γεννούν πλέον κατά μέσο όρο στα 31 τους χρόνια αντί στα 29, όπως γινόταν το 2001.

Εντυπωσιάζει επίσης η ραγδαία άνοδος των πολιτικών γάμων εις βάρος των θρησκευτικών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ενώ το 2001 η σχέση τους ήταν σχεδόν 5 προς 1, το 2011 γίνεται περίπου 1 προς 1. Στο μεταξύ, η έρευνα καταγράφει και μία εύλογη αύξηση των διαζυγίων από 11.309 το 2000 σε 13.607 το 2011.
Παράλληλα, χειροτέρεψε η γενική κατάσταση της υγείας των Ελλήνων, καθώς ενώ το 2003 το 55% του πληθυσμού είχε πολύ καλή κατάσταση, το ποσοστό αυτό μειώθηκε το 2012 στο 50,6%, παρ' όλο που οι γιατροί ανά 1.000 κατοίκους αυξήθηκαν από 4,3 σε 6,1 στη διάρκεια της δεκαετίας. Μάλιστα, ενώ το 2000 εξήλθαν από θεραπευτήρια 1,7 εκατ. Ελληνες, το 2007 ο αριθμός τους προσέγγιζε τα 2,2 εκατομμύρια.

Καλύτεροι στο τιμόνι

Οι Ελληνες φαίνεται να έγιναν πιο προσεκτικοί στον δρόμο, καθώς ενώ το 2001 τα τροχαία ατυχήματα προσέγγιζαν τις 20.000, το 2011 είχαν πια μειωθεί στις 13.849, και μάλιστα με αντίστοιχη συρρίκνωση των αριθμών των νεκρών και τραυματιών από τα οδικά δυστυχήματα. 

Επίσης, εντυπωσιάζει το γεγονός ότι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, μειώθηκαν οι Ελληνες που έκαναν προσωπικά ταξίδια (με τέσσερις ή περισσότερες διανυκτερεύσεις) από 4,3 εκατ. το 2000 σε 3,4 εκατ. το 2010. Παράλληλα, τα «κοντέρ» των μουσείων «έγραψαν» 3 εκατ. επισκέπτες, αντί 1,8 εκατ. το 2001. 

Λιγότερα σταθερά τηλέφωνα

Σε σχέση με τις ανέσεις, ενώ το 2004 προσωπικό υπολογιστή διέθετε μόλις το 34% των νοικοκυριών, αυτό το ποσοστό ξεπέρασε το 50% το 2010, ενώ το ίδιο συνέβη και με τις συσκευές αναπαραγωγής DVD (από 25,9% σε 62,4%). Αντίθετα, μειώθηκαν τα σταθερά τηλέφωνα από το 95% σε 83%, αλλά και η κατοχή επιβατικού αυτοκινήτου από το 66,6% σε 64,9%.

Παράλληλα, ενώ το 2002 το ποσοστό των νοικοκυριών που είχαν σύνδεση με το Διαδίκτυο ήταν μόλις 12%, πλέον έφτασε το 50% (2011), όμως εξακολουθεί να παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από την υπόλοιπη Ευρώπη. Ακόμη, μεγέθυνση εμφανίζει και το ηλεκτρονικό εμπόριο, καθώς από 4,7% το 2002 έφτασε στο 26,9% το 2012, ενώ αντίστοιχη έκρηξη σημειώνεται και σε όλους τους λόγους τους οποίους επικαλούνται οι πολίτες για τη χρήση του Διαδικτύου.

Κομμένα τσιγάρα και ποτά

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες. Τρώμε ελαφρώς λιγότερο ρύζι απ' ό,τι το 2004, αισθητά μειωμένο ψωμί, περισσότερο κρέας και λιγότερο ψάρι. Ακόμη, καταναλώνουμε μικρότερες ποσότητες γάλακτος, περισσότερα αβγά, φρούτα και καρπούς, αλλά και λιγότερα λαχανικά. Ωστόσο, μειώσαμε το κάπνισμα, αλλά και το ποτό.

Εντύπωση προκαλεί η μείωση της ιδιόκτητης κατοικίας - απαλλαγμένης από υποχρεώσεις - σε 58,8% από 63,7%, η οποία εξηγείται από την αύξηση της ιδιόκτητης κατοικίας με οικονομικές υποχρεώσεις και κυρίως της ενοικίασης, η οποία έφτασε το 2010 το 23,4% από 20,1% των νοικοκυριών το 2004.

Στο μεταξύ, αυξήθηκαν και τα ποινικά αδικήματα, καθώς ενώ το 2000 προσέγγιζαν τις 370.000 και στη διάρκεια της δεκαετίας έφτασαν ως και τα 463.000, εν τούτοις το 2009 παρέμεναν αρκετά υψηλά στα 386.893. Πάντως, ο αριθμός των καταδικασθέντων μειώθηκε από τις σχεδόν 59.000 το 2000 στις 45.000 το 2009.

Σπουδές, σπουδές, σπουδές...

Μάθε, παιδί μου, (πολλά) γράμματα

Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, στη χώρα μας ενώ το 2000 η προσδοκώμενη διάρκεια σπουδών ήταν μία από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη (15 έτη), το 2010 έφτασε να έχει μία από τις πιο υψηλές διακρίσεις στην κατηγορία (18,4 χρόνια).

Ενας λόγος ενδέχεται να είναι ότι οι Ελληνες φαίνεται να σπουδάζουν πια περισσότερο, καθώς στα ΑΕΙ οι φοιτητές αυξήθηκαν από 160.582 το 2001 σε 168.468 το 2010, ενώ μεγάλη άνοδο έχουν οι μεταπτυχιακοί φοιτητές, οι οποίοι από 12.689 έφτασαν τους 32.247 δέκα χρόνια αργότερα. Μάλιστα, διπλασιασμός καταγράφεται και στους διδακτορικούς φοιτητές, οι οποίοι εκτοξεύονται από 11.661 το 2001 σε 22.563 το 2010.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η έκρηξη των ιδιωτικών νηπιαγωγείων, τα οποία τετραπλασιάστηκαν από 110 το 2001 σε 455 το 2010, όπως και ο αριθμός των μαθητών τους, που έφτασε από τους 4.942 σε 12.016 την αντίστοιχη περίοδο.

Επίσης, εντυπωσιάζει η αύξηση του διδακτικού προσωπικού στην εκπαίδευση. Ενώ από το 2001 ως το 2010 ο αριθμός των μαθητών δημοτικού μειώθηκε από 646.331 σε 634.018, οι δάσκαλοι αυξήθηκαν από 53.320 σε 69.985, την ώρα που οι σχολικές μονάδες συρρικνώθηκαν από 5.989 σε 5.356. Ετσι, στο δημόσιο δημοτικό σχολείο επετεύχθη αναλογία 8,9 μαθητών ανά δάσκαλο, αντί 11,7 το 2001, ενώ στο ιδιωτικό, στο οποίο καταγράφονται τάσεις μείωσης σε παιδιά και σχολικές μονάδες, το 2010 αντιστοιχούσαν 11,5 μαθητές ανά δάσκαλο, όταν δέκα χρόνια πριν κυμαινόταν αυτός ο αριθμός στους 14,5 μαθητές. Παρόμοιες τάσεις καταγράφονται και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με κάποιες αποκλίσεις.


Α. Χεκίμογλου