Κατεβάστε ~ 100 χρόνια από τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο

 

Με αφορμή τα 100 χρόνια από την έναρξη του Β' Βαλκανικού Πολέμου...

Δωρεάν, το ένθετο "Ελλήνων Ιστορικά", της Εφημερίδος Ελεύθερος Τύπος.

Ο Πόλεμος των τριάντα ημερών που διπλασίασε την Ελλάδα.

Μπορείτε να κατεβάσετε δωρεάν το αρχείο σε μορφή pdf από...



εδώ ή εδώ.

 

Η εκδίωξη των Βουλγάρων από τη Θεσσαλονίκη 

Κείμενα
Ίων Δραγούμης
Από το αρχείο της "Μακεδονίας"
Βίκτωρ Δούσμανης

Επιμέλεια αφιερώματος - εισαγωγή: Στέλιος Κούκος


Η πρώτη φάση των Βαλκανικών πολέμων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένα σημαντικό τμήμα του Μακεδονικού αγώνα. Άλλωστε η μη υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας ως προς τη διανομή των εδαφών της παραπαίουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας άφηνε ανοικτό κάθε ενδεχόμενο. Όποιος λοιπόν θα έφτανε πρώτος στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας, αυτός θα ήταν και ο επόμενος κάτοχος και κυρίαρχός της.

Για τους συμμάχους μας Βούλγαρους οι λοιπές παράμετροι, όπως η μακραίωνη ιστορία και ο πολιτισμός της περιοχής, ήταν απλώς λεπτομέρειες. Άλλωστε η ιδιότυπη πολιτισμική γενοκτονία στην οποία επιδόθηκαν οι ίδιοι χύνοντας τόσο ελληνικό αθώο αίμα κατά την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα (1904-1908) αφορούσε στην ουσία την ιστορία, τον πολιτισμό και την παράδοση της περιοχής. Αλλιώς δεν εξηγείται γιατί η βουλγαρική τρομοκρατία είχε πρωταρχικό στόχο τους ρωμιούς πατριαρχικούς παπάδες και τους ελληνοδιδάσκαλους, δηλαδή τους ζωντανούς πολιτισμικούς φορείς και "καθοδηγητές" των κατοίκων της περιοχής.

Έτσι την κυριότητα στα εδάφη του "Μεγάλου ασθενούς" και δη της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης θα την έδινε η πολεμική δύναμη και βεβαίως η ταχύτητα.

Όπως φάνηκε όμως στην πράξη, ούτε και αυτές οι προϋποθέσεις ήταν αρκούντως ικανές, για να κατοχυρώσουν τη Θεσσαλονίκη στους Έλληνες. Κι αυτό γιατί, όταν η Ελλάδα στα τελικά αποτελέσματα του πρώτου βαλκανικού... αγώνα πολεμικής δύναμης και ταχύτητας πρώτευσε κατακτώντας το ολόχρυσο μετάλλιο, δηλαδή τη Θεσσαλονίκη, οι Βούλγαροι, οι οποίοι έφτασαν δεύτεροι, "κατεπονημένοι και βεβρεγμένοι", ζήτησαν να λάβουν αντίστοιχο έπαθλο, δηλαδή την ίδια πόλη. Γι' αυτό αιτήθηκαν από τον πασά Χασάν Ταχσίν να υπογράψει και μαζί τους πρωτόκολλο παραδόσεως της πόλης.

Ο οθωμανός αρχιστράτηγος όμως τους είπε: "Μία Θεσσαλονίκη είχα και αυτήν την παρέδωσα στον ελληνικό στρατό". Κάτι άλλο που φέρεται να έχει πει στους Βουλγάρους είναι πως από τους Έλληνες πήραμε τη Θεσσαλονίκη, σε αυτούς θα την παραδώσουμε.

Έτσι πλέον, για να... πατήσουν την πόλη, έπρεπε να πάρουν την άδεια από τους Έλληνες. Και εδώ τα πράγματα ήταν κάπως πιο εύκολα, αφού ο δικός μας αρχιστράτηγος, διάδοχος Κωνσταντίνος, ως μεγαλόψυχος νικητής και πιο ψυχοπονιάρης τούς λυπήθηκε και τους έδωσε άδεια να μπουν στη Θεσσαλονίκη δύο βουλγαρικά τάγματα, για να ξεκουραστούν. Δυστυχώς όμως τη νύκτα εισέβαλε στην πόλη "άπειρος στρατός", που αμέσως άρχισε να διαδίδει στο πολυεθνικό κοινό της πόλης το δικό του "εκπολιτιστικό πρόγραμμα", δηλαδή την τέλεση εγκλημάτων του κοινού ποινικού δικαίου...
Όμως η Κερκόπορτα είχε ανοίξει και χρειάστηκε να περάσουν αρκετοί μήνες, για να "πειστούν" οι μουσαφιραίοι σύμμαχοι να... εγκαταλείψουν την πόλη. Βεβαίως εκεί όπου δεν λειτούργησαν ο λόγος και η πειθώ χρειάστηκε να πέσει η ράβδος και να ακουστεί ο ήχος και η κλαγγή των όπλων. Και τότε απ' άκρου εις άκρον της Θεσσαλονίκης όλες οι εθνότητες της πόλης πανηγύρισαν με ξεχωριστή ανακούφιση τη νίκη των ελληνικών όπλων και την απομάκρυνση των Βουλγάρων.
Και τότε άρχιζαν για όλους τους κατοίκους της πόλης μέρες πραγματικής ελεύθερης και δημοκρατικής ζωής. Και αυτό ήταν συνάμα προμήνυμα ελευθερίας και για άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας...

* Για να διαβάσετε το αφιέρωμα σε μορφή pdf πατήστε εδώ