Τεκμήρια τέλος από το 2015, αλλά...

...Θα λειτουργήσουν το περιουσιολόγιο και ο «μεγάλος αδελφός» στις δαπάνες

Tην απόσυρση των τεκμηρίων διαβίωσης προωθεί η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών. Πρόκειται για τον αναχρονιστικό τρόπο φορολόγησης, με βάση ιδεατές δαπάνες, οι οποίες στην πράξη έχουν γίνει εφιάλτης για χιλιάδες μισθωτούς και συνταξιούχους, καθώς και για τους ανέργους και τους ελεύθερους επαγγελματίες που, λόγω της κρίσης, έχουν πολύ χαμηλό εισόδημα.

Στη θέση των τεκμηρίων ο σχεδιασμός προβλέπει τη θέσπιση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου. Το αποφασιστικό  βήμα για τη δημιουργία του έκανε πρόσφατα το υπουργείο Οικονομικών, ζητώντας από μια σειρά από επιχειρήσεις και φορείς να του υποβάλουν στοιχεία για τις συναλλαγές των φορολογουμένων.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών, τα τεκμήρια πρόκειται να καταργηθούν από τα εισοδήματα του 2015. Μάλιστα, ο ίδιος σχεδιασμός προβλέπει ότι η κατάργηση θα γίνει σταδιακά, με την απαλλαγή, αρχικά, από τα τεκμήρια των μισθωτών και των συνταξιούχων και, στη συνέχεια, μέσα σε ένα ή δύο χρόνια, και των υπόλοιπων φορολογουμένων.

Προϋπόθεση για την κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης είναι να στηθεί και να λειτουργήσει το νέο σύστημα της καταγραφής των δαπανών των φορολογουμένων, αλλά και να προχωρήσουν οι έμμεσες τεχνικές προσδιορισμού του εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίες τυπικά έχουν ήδη θεσπιστεί.

Ποια στοιχεία θέλει να συγκεντρώνει και να καταγράφει το υπουργείο Οικονομικών;

Τις δαπάνες των φορολογουμένων για ασφάλιστρα σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, αλλά και τις αποζημιώσεις που λαμβάνουν οι φορολογούμενοι.

Τις χρεώσεις σε πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες που πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι.

Τις δαπάνες τους για λογαριασμούς ΔΕΚΟ, όπως είναι το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό ύδρευσης. Με βάση αυτές τις δαπάνες, το υπουργείο Οικονομικών θα εντοπίζει εστίες πολυτελούς διαβίωσης.

Τους λογαριασμούς σταθερής και κινητής τηλεφωνίας που εξοφλούν οι φορολογούμενοι.

Το ποσό των τόκων που εισπράττουν κάθε χρόνο οι φορολογούμενοι από προθεσμιακές καταθέσεις, τραπεζικούς λογαριασμούς και συμφωνίες επαναγοράς (repos).

Τα δίδακτρα που κατα-βάλλουν οι φορολογούμενοι για ιδιωτικά σχολεία, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης και κολέγια.

Τα στοιχεία κατόχων τραπεζικών λογαριασμών οι οποίοι εμφανίζουν συνολική χρέωση ή πίστωση άνω των 50.000 ευρώ.

Τα στοιχεία των πιστωτικών καρτών που έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό, αλλά οι κάτοχοί τους πραγματοποιούν συναλλαγές στην Ελλάδα. Με τα στοιχεία αυτά, η Εφορία θα εντοπίζει φορολογουμένους που διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς και, κατ΄ επέκταση, κεφάλαια στο εξωτερικό.

Τα χρήματα που αποστέλλουν με εμβάσματα οι φορολογούμενοι στο εξωτερικό.

Τα παραπάνω στοιχεία θα συμπληρώνονται από αυτά που ήδη γνωρίζει το υπουργείο Οικονομικών, όπως είναι το δηλωθέν εισόδημα, τα ακίνητα, τα ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα και οι πισίνες που διαθέτει ο φορολογούμενος.

 

Πώς θα γίνονται οι έλεγχοι
 

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, οι ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, όπως είναι το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, που σήμερα ελέγχει εκείνους οι οποίοι έχουν συνολική αντικειμενική αξία ακινήτων άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ ή τεκμαρτό εισόδημα άνω των 150.000 ευρώ, θα εκδίδουν εντολές ελέγχου βάζοντας στο μικροσκόπιο συγκεκριμένους φορολογουμένους .

Αυτοί που θα μπαίνουν στο στόχαστρο θα είναι όσοι, με βάση τα παραπάνω στοιχεία διαβίωσης και δαπανών, διάγουν πολυτελή διαβίωση αλλά τα εισοδήματα που δηλώνουν είναι χαμηλά. Όποιος μπαίνει στο ελεγκτικό στόχαστρο θα καλείται να δικαιολογήσει τις δαπάνες που εμφανίζεται να έχει πραγματοποιήσει αλλά δεν ανταποκρίνονται στο εισόδημα που έχει δηλώσει και, εφόσον δεν παρέχει επαρκείς εξηγήσεις, θα φορολογείται με το νέο σύστημα προσδιορισμού εισοδήματος, το οποίο θα αντικαταστήσει τα τεκμήρια. Πρόκειται για τις έμμεσες τεχνικές προσδιορισμού του εισοδήματος.

Όπως σημειώνουν ελεγκτές που ήδη εκπαιδεύονται στο νέο σύστημα προσδιορισμού εισοδήματος, «οι έμμεσες τεχνικές οδηγούν σε βεβαίωση σημαντικών πρόσθετων φόρων, καθώς προσδιορίζουν σημαντικά υψηλότερο εισόδημα από αυτό που κατά κανόνα δηλώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες».
άμεσες διορθώσεις σε Ι.Χ. και ακίνητα

Για να διορθωθούν αδικίες που δημιουργούνται από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την άμεση μείωση αυτών που αφορούν τα Ι.Χ. και τα ακίνητα. Μάλιστα, εξετάζεται η μείωση αυτή να ισχύσει αναδρομικά από φέτος, προκειμένου να φανεί στα εκκαθαριστικά των φορολογικών δηλώσεων που θα υποβάλουν οι φορολογούμενοι το 2015. Όσον αφορά τα Ι.Χ., εξετάζεται η μείωση του τεκμηρίου κατά 30%, ενώ, όσον αφορά τα ακίνητα, η σχεδιαζόμενη μείωση μελετάται να είναι χαμηλότερη (10% έως 20%).

Η μείωση των τεκμηρίων μελετάται προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αδικίες που δημιουργούνται με την εφαρμογή τους. Λόγω των τεκμηρίων, πολλοί φορολογούμενοι έχουν βρεθεί να καλούνται να πληρώσουν πρόσθετους φόρους για εισόδημα που δεν εισέπραξαν ποτέ. Μάλιστα, για να γλυτώσουν από την τεκμαρτή φορολόγηση, θα πρέπει να πάνε στην Εφορία και με στοιχεία που θα προσκομίσουν να «πολεμήσουν» τα τεκμήρια και να μη φορολογηθούν με αυτά (τα τεκμήρια είναι μαχητά). Για να γίνει αυτό, ωστόσο, θα πρέπει να πειστεί ο προϊστάμενος της Εφορίας για τα στοιχεία που προσκομίζει ο φορολογούμενος. Για παράδειγμα, ένας άνεργος, εκτός από την κάρτα ανεργίας, θα πρέπει να προσκομίσει και στοιχεία που αφορούν την κάλυψη του κόστους δια-βίωσής του μόνο με το επίδομα ανεργίας και τις αποταμιεύσεις του, αν υπάρχουν.

Παράδειγμα

Άνεργος έχει κληρονομήσει από τους γονείς του ένα διαμέρισμα 90 τ.μ. σε περιοχή με αντικειμενική αξία 2.000 ευρώ το τετραγωνικό. Μόνο για το σπίτι, η Εφορία θεωρεί ότι ο συγκεκριμένος φορολογούμενους είχε εισόδημα 3.850 ευρώ. Θα πρέπει να προστεθεί στο ποσό αυτό και η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης 3.000 ευρώ που αντιστοιχεί στον άγαμο. Ο ίδιος φορολογούμενος έχει και ένα αυτοκίνητο 1.200 κυβικών με τεκμήριο 4.600 ευρώ. Το τεκμαρτό εισόδημα του φορολογουμένου είναι συνολικά 1 1.450 ευρώ, ενώ το πραγματικό του είναι μόνο το επίδομα ανεργίας. Για να απαλλαγεί από το τεκμήριο, ο άνεργος θα πρέπει να πείσει την Εφορία ότι δεν έχει άλλα εισοδήματα πέραν του επιδόματος ανεργίας, το οποίο είναι αφορολόγητο.

*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 28ης Φεβρουαρίου