Η Αμφίπολη ως «από μηχανής θεός»

Σύμπας ο ελληνισμός αλλά και ΜΜΕ από τα πέρατα της γης παρακολουθούν με προσοχή καθημερινά την πορεία των ανασκαφών στο ταφικό μνημείο που βρέθηκε στην Αμφίπολη, το μεγαλύτερο ταφικό μνημείο που έχει βρεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το μνημείο αυτό αποκαλύπτεται σε μια κρίσιμη περίοδο για τον ελληνισμό, σε εποχή που κάποιοι εκμεταλλευόμενοι την παρακμή του ελλαδικού κράτους οικειοποιούνται σύμβολα και την ιστορία μας,...
και «φθέγγεται» για τον «μακεδονικό ελληνισμό» και την Αμφίπολη που σε δεδομένη χρονική στιγμή εξέφρασε τους ανοιχτούς ορίζοντες του μακεδονικού ελληνισμού και αποτέλεσε το ορμητήριο για την μεγάλη, προς ανατολάς, πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Με αφορμή το ταφικό μνημείο, καλό είναι να θυμηθούμε και κάποια άλλα γεγονότα από την πορεία της Αμφίπολης που για πολλούς αιώνες ήταν μητροπολιτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Ηταν η μοιραία πόλη για τον Θουκυδίδη, που μάλλον εξαιτίας της έγινε ιστορικός. Παραστατικά περιγράφει στην ιστορία του πως ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας ξεκίνησε ένα σούρουπο από τη Ρεντίνα και με ολονύκτια πορεία έφτασε ξημερώματα στην Αμφίπολη όπου κατέλαβε τη γέφυρα του Στρυμόνα και την έξω των τειχών πόλη, ενώ με μετριοπαθείς προτάσεις κατάφερε τους Αμφιπολίτες να του παραδώσουν την πόλη πριν προλάβει να τη διασώσει ο Θουκυδίδης ο οποίος αυτοεξορίσθηκε για 20 χρόνια στη Σκαπτή Υλη στο Παγγαίο όπου με άνεση χρόνου έγραψε την ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Όταν το 422 π.Χ. οι Αθηναίοι έστειλαν το δημαγωγό Κλέωνα να ανακαταλάβει την Αμφίπολη, ο Βρασίδας συγκέντρωσε τη σπαρτιατική φρουρά κι αφού εμψύχωσε τους στρατιώτες του, με μια ομιλία που πρέπει να διδάσκεται σε όλες τις στρατιωτικές σχολές , διάλεξε 150 Σπαρτιάτες που τους συνήγειρε λέγοντας (σε μετ. Ε. Βενιζέλου): «Οσον το κατ' εμέ, θα αποδείξω ότι δεν είμαι καλύτερος εις το να προτρέπω άλλους παρ΄ ότι είμαι εις το να θέτω εις εφαρμογήν ο ίδιος τας προτροπάς μου..». Μπαίνοντας πρώτος στη μάχη με τους 150 Σπαρτιάτες, νίκησε χιλιάδες Αθηναίους κι έπεσε στη μάχη. Όπως γράφει ο Θουκυδίδης, οι Αμφιπολίτες τίμησαν το γενναίο στρατηγό και ήταν ο μόνος που επέτρεψαν να ταφεί εντός των τειχών στην αγορά. Ο τάφος του βρέθηκε (ταυτοποιήθηκε γιατί είναι ο μόνος τάφος της εποχής εκείνης εντός των τειχών) και οι επισκέπτες του αρχαιολογικού μουσείου Αμφίπολης μπορούν να δουν την ασημένια οστεοθήκη του που βρέθηκε στον τάφο του που είναι κάτω από το αρχαιολογικό μουσείο.

Η Αμφίπολη στέλνει ως διαχρονικό μήνυμα στους ηγέτες τα λόγια του Βρασίδα για το ρόλο του ηγέτη που πρέπει έμπρακτα να εφαρμόζει πρώτος όσα ζητά από τους άλλους. Ο ηγέτης πρέπει να είναι πρώτος στους αγώνες και τις θυσίες. Ο ηγέτης δεν πίνει νερό, όταν διψούν οι στρατιώτες του, ούτε κάνει διακοπές στις Αλπεις όταν αυτοκτονούν από απελπισία οι συμπολίτες του. Αυτή τη διδαχή έπρεπε να έχουν κατά νου οι Ελληνες πολιτικοί για να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να κρατούν σε ποσοστό 75% αφορολόγητες τις συνολικές αποδοχές τους, ενώ ταυτόχρονα επιβάλλουν φόρο 26% από το πρώτο ευρώ στους μικροεπαγγελματίες.

Στις αρχαίες τραγωδίες ερχόταν η κάθαρση, η λύση, από τον από μηχανής θεό. Στη δεδομένη χρονική στιγμή δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Αμφίπολη με το ταφικό της μνημείο ήρθε σαν από μηχανής θεός να φωτίσει το δρόμο του ελληνισμού, να τονώσει το φρόνημα, να ενώσει τους Ελληνες και να υπενθυμίσει τα αυτονόητα σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο.

Σε μια εποχή παρακμής του ελλαδικού κράτους η Αμφίπολη σαν «από μηχανής θεός» με το ταφικό της μνημείο, σήμερα υπενθυμίζει σε μας τους Ελληνες τις ρίζες και το χρέος μας , αλλά και σε όλη την οικουμένη την ιστορική αλήθεια.

 
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΡΟΥΦΑ
δικηγόρου, πρώην
προέδρου του ΔΣΘ