Αγάλματα και μοναδικές αρχαιότητες στο ναυάγιο των Αντικυθήρων ~ Ο βυθός έκρυβε ένα μουσείο

Ένα χρυσό δαχτυλίδι, ένα δόρυ ύψους 2,20 μ. που προαναγγέλλει πιθανότατα την ύπαρξη ενός αγνώστου μέχρι στιγμής δορυφόρου αγάλματος, μία άγκυρα, τμήμα του σκελετού μιας κλίνης και μια συστάδα αγγείων είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, ανάμεσα στους νέους θησαυρούς του ναυαγίου των Αντικυθήρων, στο οποίο επέστρεψαν οι αρχαιολόγοι 114 χρόνια μετά την πρώτη εκείνη βουτιά των σφουγγαράδων που έφερε στο φως ένα από τα πιο έξοχα δείγματα της αρχαίας τεχνικής ευφυΐας, τον «Μηχανισμό των Αντικυθήρων».

Νέα στοιχεία ίσως δώσει αύριο, αν ο καιρός το επιτρέψει, η πρώτη επανδρωμένη βουτιά της «Exosuit», της υπερσύγχρονης καταδυτικής στολής που κοστίζει περίπου 4.000 ευρώ την ημέρα. Δεξιά, ο Μπρένταν Φόλεϊ, που ηγείται των Αμερικανών επιστημόνων.

Για ευρήματα αντίστοιχης αρχαιολογικής αξίας με τον Εφηβο των Αντικυθήρων, «ίσως και για κάτι μεγαλύτερο ή ένα σύμπλεγμα αγαλμάτων», κάνει λόγο και η διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, Αγγελική Σίμωση, που όμως κρατά κλειστά τα χαρτιά της σχετικά με τη φύση και τον αριθμό των ευρημάτων, εν αναμονή των επίσημων ανακοινώσεων επί του θέματος από τον υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, που θα γίνουν κατά πάσα πιθανότητα την Πέμπτη.

Κι ενώ τα χείλη των μελών της ανασκαφικής ομάδας των αρχαιολόγων παραμένουν σφραγισμένα, ένα ολόκληρο μουσείο αναδύεται σταδιακά από τον βυθό του Τσιριγότο, όπως ήταν η ενετική ονομασία του νησιού, που τον Μάιο του 1900 θα γινόταν το επίκεντρο μιας ηρωικής επιχείρησης που έφερε στο φως τόνους αγαθών, γλυπτών, κοσμημάτων αγγείων, σκευών και νομισμάτων του 1ου αιώνα π.Χ.

Ογκώδη αντικείμενα καλυμμένα με άμμο και επίπαγο έδειξαν τα σόναρ του ερευνητικού σκάφους «Γλάρος» του ιδρύματος «Αικατερίνη Λασκαρίδη», που αποτελεί τη βάση του νέου εγχειρήματος, ενώ οι πρώτες ενδείξεις που έφεραν στην επιφάνεια τα ρομποτικά μηχανήματα της αποστολής αποκαλύπτουν πως και άλλες εκπλήξεις κρύβονται στον βυθό. Μεταλλικά αντικείμενα «χτύπησαν» στους ανιχνευτές των αρχαιολόγων δυτών κατά τη διάρκεια της έρευνας σε βάθος 55 μέτρων που ξεκίνησε από τις 15 Σεπτεμβρίου, ενώ η πρώτη χαρτογράφηση που έγινε μετά το 1976 και τις έρευνες του «Καλυψώ», με επικεφαλής των Ζακ Ιβ Κουστό, έδειξε μεγάλη διασπορά ευρημάτων που οδηγούν σε νέα συμπεράσματα για το ναυάγιο.

Η τραγική ιστορία πίσω από το χρυσό δαχτυλίδι

Μια τραγική ιστορία εκτιμούν οι ερευνητές ότι βρίσκεται πίσω από το χρυσό δαχτυλίδι.  Δεν αποκλείεται να ανήκε σε επιβάτιδα του πλοίου, μέλλουσα νύφη που είχε ξεκινήσει από την Ασία, έχοντας φορτώσει στο πλοίο τα προικιά της για να πάει και να παντρευτεί στην Ιταλία.  Εικασία που βασίζεται στο γεγονός ότι το δαχτυλίδι βρέθηκε σε γυναικείο σκελετό, γύρω από τον οποίο έχουν εντοπιστεί διάσπαρτα κι άλλα κοσμήματα. Δεν είναι ωστόσο γνωστό αν μέσα στα προικιά συμπεριλαμβανόταν η χάλκινη κλίνη-ανάκλιντρο ανάλογη με κείνη που έχουν ήδη βρεθεί στις προηγούμενες έρευνες στο ναυάγιο τόσο το 1900-1901 όσο και το 1976 όταν καταδύθηκε στα Αντικύθηρα ο Ζακ Ιβ Κουστό.

Το ερευνητικό σκάφος «Γλάρος» του ιδρύματος «Αικατερίνη Λασκαρίδη», αποτελεί τη βάση του νέου εγχειρήματος.

«Δεν μπορούμε να πούμε ακόμα αν είναι ολόκληρα αγάλματα ή αν είναι αντικείμενα χάλκινα. Ανάμεσά τους υπάρχουν και ογκώδη αντικείμενα. Αυτή τη φορά έχουμε όλο το ναυάγιο από τη χαρτογράφηση που μέχρι τώρα δεν το γνωρίζαμε. Τα ευρήματα είναι σε απόσταση διακοσίων μέτρων από το κεντρικό πλοίο κι ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει αν είναι δυο πλοία ή ένα και το αυτό. Μπορεί τα ευρήματα να έχουν ''πεταχτεί'' λίγο μακρύτερα», είπε η υπεύθυνη της αποστολής Αγγελική Σίμωση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, διχογνωμία ανάμεσα στους Αμερικανούς και Ελληνες αρχαιολόγους έχει φέρει η θέση στην οποία βρέθηκαν οι συστάδες των αγγείων και η «τακτοποίησή» τους μέσα στον βυθό, καθώς οι πρώτοι υποστηρίζουν πως συγκεκριμένο εύρημα ανήκει στο φορτίο ενός δεύτερου ναυαγίου.

  Η αποτύπωση χαρτογράφησης του βυθού του Τσιριγότο

Δεύτερο πλοίο
 
Η ύπαρξη ενός δεύτερου πλοίου στον βυθό των Αντικυθήρων σε απόσταση περίπου 200 μέτρων από το πρώτο είναι ένα από τα ζητούμενα που ερευνώνται σε αυτή τη νέα αποστολή, όμως η κακοκαιρία δεν έχει επιτρέψει στους δύτες να κάνουν ολοκληρωμένη αυτοψία.

«Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με το αυτόνομο υποβρύχιο όχημα που κάνει χαρτογράφηση, μια φάση που τελείωσε με μεγάλη επιτυχία, διότι έχουμε αυτή τη στιγμή την ακριβή αποτύπωση του πυθμένα», ανέφερε το Σάββατο στους δημοσιογράφους στα Κύθηρα ο Θεοτόκης Θεοδούλου, καταδυόμενος αρχαιολόγος και συνυπεύθυνος της εξερεύνησης.

«Πιστεύω ότι υπάρχουν αγάλματα. Υπάρχει πολύ πράγμα μέσα ακόμη. Το λέω γιατί η Ιστορία το έχει καταδείξει», λέει η διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, Αγγελική Σίμωση.

«Εχουμε το γεωανάγλυφο και φωτομωσαϊκό που προσαρμόζεται σ' αυτό το ανάγλυφο, κι έτσι έχουμε μια τρισδιάστατη απεικόνιση. Από εκεί και πέρα η έρευνα συνεχίζεται με δύτες που ''σκανάρουν'' την περιοχή με ανιχνευτές μετάλλων, κι έτσι σημειώνουμε τα σήματα που έχουμε από πιθανά αντικείμενα που υπάρχουν στον υποπυθμένα, μεταλλικά ή πήλινα».

Απαντήσεις στο μυστήριο του δεύτερου ναυαγίου αλλά και νέα στοιχεία που θα συνδυαστούν με όσα έχουν ήδη συγκεντρωθεί από τη χαρτογράφηση ίσως δώσει αύριο, αν ο καιρός το επιτρέψει, η πρώτη επανδρωμένη βουτιά της «Exosuit», της υπερσύγχρονης καταδυτικής στολής που μπορεί να καταδυθεί μέχρι και 300 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

«Πρόκειται για μια επανάσταση στην ενάλια αρχαιολογία και επιστήμη» είπε ο Μπρένταν Φόλεϊ, ωκεανογράφος και ερευνητής στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης που ηγείται της αποστολής από την πλευρά των Αμερικανών επιστημόνων.

Η χρήση της «Εxosuit», που κοστίζει περίπου 4.000 ευρώ την ημέρα στην αποστολή, δεν έχει ακόμη χρησιμοποιηθεί καθώς το ναυάγιο «βρίσκεται στο μάτι του καιρού».

Ο Δημήτρης Κουρκουμέλης, συνυπεύθυνος της εξερεύνησης, μίλησε το Σάββατο για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αρχαιολόγοι-δύτες. «Το ναυάγιο είναι εντοπισμένο σε βάθος που είναι σχεδόν οριακό για την αυτόνομη κατάδυση σε έναν χώρο πολύ δύσκολο με αέρηδες και με τεράστια κύματα, που αυτές τις μέρες έφτασαν τα 4,5 μέτρα. Γι' αυτό η έρευνα προχωρά αργά με πρώτο μέλημα την ασφάλεια των ανθρώπων που εργάζονται σ' αυτή. Η υποβρύχια έρευνα ''ζητά'' τον μισό χρόνο από μια χερσαία. Η δική μας επιστημονική δουλειά δεν έχει τους χρόνους της τηλεόρασης. Γι' αυτό χρειάζεται υπομονή».

Υπομονή για την ανακοίνωση των συμπερασμάτων για το ναυάγιο ως και τις 15 Οκτωβρίου όταν και θα ολοκληρωθεί η αποστολή, ζήτησε και η Αγγελική Σίμωση, που χαρακτήρισε το ναυάγιο των Αντικυθήρων ως ένα «πλωτό μουσείο». «Πιστεύω ότι υπάρχουν αγάλματα. Υπάρχει πολύ πράγμα μέσα ακόμη. Το λέω γιατί η Ιστορία το έχει καταδείξει. Το πλοίο αυτό μετέφερε αντικείμενα διαχρονικά, αντικείμενα ανεξαρτήτως χρονολογίας που τα μετέφερε στη Ρώμη. Για καλή μας τύχη ναυάγησε. Οσα ανελκυστούν από το ναυάγιο θα ήθελα να πάνε στο νέο μουσείο εναλίων αρχαιοτήτων κάτω στον Πειραιά».


ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
natpapa@pegasus.gr

Δείτε ακόμη:
Ο πρώτος υπολογιστής του κόσμου ~ Μηχανισμός των Αντικυθήρων (Βίντεο)