Είναι ο τουρισμός, ανόητε!

Κανένας δεν είναι χαρούμενος με όσα γίνονται στην Τουρκία. Η φωτιά στην αυλή του γείτονα δεν είναι ποτέ καλοδεχούμενη από ανθρώπους που διαθέτουν μια στοιχειώδη συναισθηματική νοημοσύνη.

Παρόλα αυτά κανένας δε μπορεί να αρνηθεί ότι  μια νέα πραγματικότητα διαμορφώνεται στον τουρισμό της ανατολικής Μεσογείου για το 2017.

Το 2014 η Τουρκία βρέθηκε στην 6η θέση παγκοσμίως με περίπου 42 εκ. τουρίστες. Φέτος λόγω των γνωστών γεωπολιτικών εξελίξεων είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν πιάσει τα 20. Θα μας ενδιέφερε να πάρουμε ένα μερίδιο από τις απώλειες ή μήπως είμαστε υπεράνω χρημάτων;

Δεν ασχοληθήκαμε ποτέ σοβαρά ως χώρα για το πώς έφτασε σε αυτή τη θέση η Τουρκία. Οι ξένες μαζί με τις δημόσιες τουρκικές επενδύσεις  κρύβονται πίσω από την εκπληκτική πορεία. Έχουμε και λέμε: Κατασκευή ή εκσυγχρονισμός  αεροδρομίων. Πληθώρα ξενοδοχείων άνω των τεσσάρων αστέρων, ανέγερσης  μετά το 2000. Πλήθος από μαρίνες και λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις. Να φανταστούμε ένα μέρος σαν την Αταλάντη να έχει δυο τεράστιες μαρίνες σκαφών και το ίδιο να συμβαίνει στα Καμμένα Βούρλα, στο Δήλεσι και στη Νέα Μάκρη. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης: Στην ηπειρωτική Ελλάδα από Θεσσαλονίκη μέχρι Αθήνα  και από εκεί μέχρι Ηράκλειο, οι ελεύθερες θέσεις ελλιμενισμού για σκάφη αναψυχής στην καλοκαιρινή περίοδο είναι ελάχιστες.Στη γειτονική χώρα, ακριβώς το αντίθετο! Την εξαιρετικά μεγάλη δουλειά ανέλκυσης σκαφών ευρωπαϊκών  συμφερόντων, χειμερινή συντήρηση και φύλαξη, την έχουν  πάρει αποκλειστικά οι γείτονες αφήνοντάς μας λίγα σκόρπια  ψίχουλα. Ιδιοκτήτες  από όλη την Ευρώπη πετούν με αεροπλάνο, για παράδειγμα  στο Μπόντρουμ , παίρνουν το σκάφος τους, κάνουν τις διακοπές τους στο Αιγαίο με τους φίλους τους και επιστρέφουν με τον ίδιο τρόπο στη χώρα τους αφήνοντας το πλεούμενό τους για ξεχειμώνιασμα. Είναι απίστευτα μεγάλος ο αριθμός των ατόμων που ζουν από αυτό το δίκτυο και το συνάλλαγμα που αφήνει. Μηχανικοί, ναυπηγοί, ηλεκτρολόγοι, πρατηριούχοι καυσίμων κοκ. Εμείς από τη μια περηφανευόμαστε για τη ναυτική μας παράδοση και από την άλλη στοχοποιούμε τους ιδιοκτήτες σκαφών, φορτώνοντας τους φόρους και τεκμήρια. Κάτι σαν να έβαζαν οι Γερμανοί φόρους στα σπορ αυτοκίνητα ή  οι Γάλλοι στη σαμπάνια!

Η αθέατη πλευρά όμως  από την πρωτοφανή ανάπτυξη της Τουρκίας είναι αυτή των εκτεταμένων αναστηλώσεων και παρεμβάσεων που έκαναν στους (αρχαιοελληνικούς) αρχαιολογικούς τους χώρους, τις περισσότερες φορές σε συνεργασία με ξένες εταιρείες. Να πάρουμε ως παράδειγμα την περιοχή της Εφέσου που κάθε καλοκαίρι συγκεντρώνει εκατομμύρια επισκέπτες. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 θύμιζε  κάτι ανάμεσα σε Δίον  και Δελφούς. Παντού υπήρχαν ερείπια που δε ξεπερνούσαν σε ύψος τα πενήντα εκατοστά,οι τουρίστες ήταν ελάχιστοι κι έπρεπε να βάλουν όλη τη φαντασία τους για να σχηματίσουν μια εικόνα για το πώς ήταν η περιοχή στην αρχαιότητα. Το ίδιο συνέβαινε και σε γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους όπου ο γράφων είχε την τύχη να δει κιονόκρανα αντί για καθίσματα στο χώρο ενός άθλιου αναψυκτήριου! Πώς έγινε η μεταμόρφωση και εμφανίστηκαν τα διώροφα ρωμαϊκά αρχαιοελληνικά μνημεία που χρειάζονται οι τουρίστες για να βγάλουν τις φωτογραφίες και τα βίντεο; Σχεδιάστηκαν και αναστηλώθηκαν από συντονισμένη προσπάθεια αρχαιολόγων και κατασκευαστικών εταιριών!  «Να ακουμπήσουμε τα ιερά μας αρχαία;» θα αναφωνήσουν αγανακτισμένοι αλλά ανιστόρητοι συμπολίτες μας. Να αναρωτηθούμε με τι έμοιαζε ο χώρος του αρχαίου θεάτρου της Λάρισας ή των Δελφών; Στη μεν Λάρισα δε φαινόταν απολύτως τίποτα, μόλις τριάντα χρόνια πριν, ενώ στους Δελφούς ήταν  ένα χωριό, το Καστρί, που μεταφέρθηκε(!), επιτρέποντας στη γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία ( με την παρέμβαση  της κυβέρνησης Τρικούπη ) να στήσει ολόκληρο εργοτάξιο. Που θέλουμε να καταλήξουμε;

Αυτούς τους αρχαιολογικούς χώρους που έχουμε  και βλέπουμε, τους αποκάλυψαν και τους αναστήλωσαν ( όλους! ) οι πρόγονοί μας σε συνεργασία με ξένους αρχαιολόγους και με  τα πενιχρά οικονομικά και τεχνικά μέσα που διέθεταν. Εμείς οι απόγονοί τους  τι περιμένουμε για να προχωρήσουμε σε ένα εκτεταμένο κύμα αναστηλώσεων που θα ανεβάσει  μέσα σε μια πενταετία τον αριθμό των τουριστών στα  πενήντα εκατομμύρια με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε θέσεις εργασίες  και υποδομές; Οι Πολωνοί, μια ανερχόμενη ευρωπαϊκή δύναμη κατάφεραν να συνδέσουν  τα ορυχεία αλατιού με την πολιτιστική τους κληρονομιά και να δημιουργήσουν  ένα μνημείο προσέλκυσης χιλιάδων τουριστών όλο το χρόνο.Υπάρχει όμως ένα προαπαιτούμενο. Οι αρχαιολόγοι   δε ξέρουν πώς να μετατρέψουν  ένα μουσείο ή ένα αρχαιολογικό χώρο σε μια κερδοφόρα επένδυση γιατί δεν είναι αυτή η δουλειά τους. Μάνατζερ όμως από τις κοινοπραξίες που θα επενδύσουν, μπορούν να το κάνουν.

Στην Ευρώπη  υπάρχουν χώρες που απέχουν από τη θάλασσα ( βλέπε Ουγγαρία) εκατοντάδες χιλιόμετρα,  με κατοίκους που διψούν απεγνωσμένα να  περάσουν λίγες μέρες κοντά της. Μια δεύτερη  κατηγορία χωρών είναι  χωρίς βουνά (βλέπε Ολλανδία ) και οι κάτοικοί της κάνουν  πολλά χιλιόμετρα το Σαββατοκύριακο για να περπατήσουν στις βελγικές Αρδέννες με την ψηλότερη κορφή ( αν μπορεί να ειπωθεί έτσι ) κοντά στα 680 μέτρα.   Μια τρίτη κατηγορία  αποτελείται από πολλές χώρες που δε διαθέτουν κανένα μνημείο από κανενός είδους αρχαιότητα. Πόσο ανόητοι πρέπει να είμαστε ώστε να μη μπορούμε να ζούμε αξιοπρεπώς από αυτό το εξαιρετικό μείγμα αρχαιοτήτων, κλίματος και φύσης που διαθέτουμε;  Είμαστε δυστυχώς τόσο ανόητοι που  να αντί να ανοίξουμε τα μάτια μας και να αλλάξουμε  πορεία, ξεφεύγοντας από την παθητικότητα, απλώς αλλάζουμε φαντασιώσεις και παραμύθια, τύπου Κοσκωτά ή Σώρρα.

Ηρακλής Τσιάμαλος / Φιλόλογος, Σύμβουλος Φιλολόγων Καρδίτσας και Μαγνησίας ~ liberal.gr