Ένας πανέμορφος Μεγαλέξανδρος κοντά στην Προύσα της Τουρκίας - Σπάνιο και ιδιαίτερης αξίας αρχαιολογικό εύρημα

 

Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μια μαρμάρινη κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ρωμαϊκής τεχνοτροπίας, του 2ου μ.Χ. αιώνα, στο αρχαίο θέατρο της Προυσιάδας προς τω Υπίω

Ένα εξαιρετικό γλυπτό, που άφησε άφωνους τους αρχαιολόγους με την ομορφιά του, καθώς αποτελεί ένα από τα ωραιότερα πορτρέτα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήρθε στο φως στα μέσα της εβδομάδας στην αρχαία πόλη της Προυσιάδας προς τω Υπίω, στη βορειοδυτική Τουρκία, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα και στον δρόμο από την Κωνσταντινούπολη προς την πόλη Μπόλου και την Άγκυρα.

Η μαρμάρινη κεφαλή φιλοτεχνήθηκε κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα από άγνωστο Ρωμαίο καλλιτέχνη και εντυπωσιάζει για την πιστή απόδοση των λεπτομερειών, αλλά και την κομψότητα και χάρη της μορφής, που διαφέρει σημαντικά από τα πορτρέτα του Λύσιππου, προσωπικού γλύπτη του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η κεφαλή έχει ύψος 23 εκατοστών και είναι ρωμαϊκής εποχής, ενώ πρόκειται για έργο υψηλής ποιότητας και αισθητικής.

 

Όπως αναφέρουν οι αρχαιολόγοι, ο Μακεδόνας βασιλιάς «απεικονίζεται με στραμμένο προς τα επάνω βλέμμα, (υπάρχουν σημάδια από τρυπάνι στην κόρη όπου πιθανώς ήταν προσαρμοσμένοι πολύτιμοι λίθοι) και στόμα ελαφρώς ανοιχτό, χωρίς να αποκαλύπτονται τα δόντια. Το μακρύ σγουρό χτένισμά του μέχρι τον λαιμό που θυμίζει χαίτη λιονταριού είναι τυπικό για τον αγαλματικό τύπο του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

Το πορτρέτο εξιδανικεύει τα χαρακτηριστικά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και προκαλεί παγκόσμιο θαυμασμό μεταξύ των μελετητών της γλυπτικής της αρχαιότητας, καθώς τον απεικονίζει με στητό το κεφάλι, ενώ ο προσωπικός του γλύπτης, ο Λύσιππος, τον έχει αποδώσει με το κεφάλι λίγο γερμένο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ρωμαίου συγγραφέα, Πλίνιου, ο Λύσιππος δημιούργησε πάνω από 1.500 έργα, όλα από χαλκό, κανένα ωστόσο δεν έχει σωθεί, λόγω ακριβώς της πρώτης ύλης τους, που επαναχρησιμοποιήθηκε. Το έργο του Λύσιππου καλύπτει ολόκληρο τον 4ο αιώνα π.Χ. κι άσκησε ίσως τη μεγαλύτερη επίδραση σ’ ολόκληρη την ελληνιστική γλυπτική παραγωγή -ο μαθητής του Χάρης από τη Λίνδο είναι ο δημιουργός του Κολοσσού της Ρόδου... και αυτός που τον κατέστρεψε επίσης.   

Σε μαρτυρία του Πλούταρχου αναφέρεται πως ο Αλέξανδρος αξίωνε να φιλοτεχνεί τα αγάλματά του μόνο ο Λύσιππος, ο οποίος τον έπλαθε μ’ αυτήν την περίεργη στάση του κεφαλιού, επιτυγχάνοντας συγχρόνως να δώσει στη μορφή του τον πραγματικό χαρακτήρα και την αρετή του.

 

 Η ανασκαφή στο αρχαίο θέατρο του Κονουλάρπ

Το ανέλπιστο και εξαιρετικό έργο τέχνης εντοπίστηκε στη διάρκεια των ανασκαφών στο πάνω μέρος του αρχαίου θεάτρου, στην περιοχή Κονουράλπ, και την επίσημη ανακοίνωση έκανε ο τοπικός δήμος Düzce, σημειώνοντας ότι βρέθηκε στην Prusiasad Hypium («Προῦσα πρὸς τῷ Ὑππίῳ ποταμῷ»).

Σύμφωνα με αυτήν, «οι αρχαιολόγοι, συνειδητοποίησαν ότι υπήρχε μια κατασκευή στο έδαφος και έκαναν λεπτομερή και χειρουργική ανασκαφή για να την αφαιρέσουν. Αποδείχθηκε πως ήταν ένα μαρμάρινο πορτραίτο, το οποίο δεν υπέστη καμιά καταστροφή και ανασύρθηκε ακέραιο».

Ο δήμαρχος της πόλης, Faruk Özlü, δήλωσε ότι η ανεύρεση της κεφαλής είναι εξαιρετικά σημαντικό εύρημα και υποσχέθηκε να ενισχύσει τους αρχαιολόγους τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε εξοπλισμό, «όπως κάνουμε από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε τα καθήκοντά μας».

 

 

Οι ανασκαφές ξεκίνησαν πριν από περίπου 4 χρόνια στην αρχαία Κίερο ή Προυσιάδα προς Υπίω, την πόλη που πήρε το όνομα αυτό όταν την κατέκτησε ο βασιλιάς της Βιθυνίας Προυσίας Β΄ (220 π.Χ.-149 π.Χ.), ο οποίος νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Απάμα από τη Μακεδονία, κόρη του βασιλιά Φιλίππου Ε΄.

Ο αρχαιολογικός χώρος που καλύπτει μια έκταση μεγαλύτερη των 128 στρεμμάτων, βρίσκεται στην επαρχία Ντούζτζε της Τουρκίας και θεωρείται ο σημαντικότερος μιας ευρύτερης περιοχής, καθώς έχει έρθει στο φως μια μεγάλη αρχαία πόλη με λουτρά, μεγάλα αρχοντικά σπίτια, κτήρια που προορίζονταν για τη φιλοξενία των ξένων, σπάνια μωσαϊκά με ελληνικές επιγραφές, δημόσια έργα, υδραγωγεία, καθώς και θεμέλια ναών. Έχουν βρεθεί επίσης μια κεφαλή αγάλματος του Απόλλωνα και μια κεφαλή Μέδουσας.

Ωστόσο, στο επίκεντρο της ανασκαφής είναι το αρχαίο θέατρο, το οποίο χτίστηκε κατά την Ελληνιστική Εποχή (300-30 π.Χ.), ενώ έγιναν προσθήκες κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή (30 π.Χ.-300 μ.Χ.). Στο φως έχουν έρθει ο τοίχος των παρασκηνίων του θεάτρου και μέρος των ειδωλίων -που ήταν συνολικά 36 σειρές-, καθώς και τα θολωτά περάσματα, που είναι υπέργεια δεξιά κι αριστερά της εισόδου. Η χωρητικότητα του θεάτρου, το οποίο έχει έκταση 5.978 τ.μ., μήκος 100 μέτρα και πλάτος 74 μέτρα, ήταν περίπου 10.000 θεατές.

 

Η αρχαία πόλη καταστράφηκε γύρω στο 566 μ.Χ., επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού, εξαιτίας ισχυρού σεισμού και έκτοτε δεν ανασυστάθηκε ποτέ, τουλάχιστον σε όλο της το μεγαλείο.