Oι σάπιες σημαίες των φοιτητών

Τρεις μήνες χωρίς πανεπιστήμια είναι πολλοί. Χάθηκαν εξεταστικές, προγράμματα, εργασίες, θέσεις για μεταπτυχιακά, ημερομηνίες για αποφοιτήσεις και επικρατεί ακόμα πλήρης αναστάτωση σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα. (Άραγε, την Τρίτη, θα ξεκινήσουν μαθήματα;).

Οι παράγοντες που έφεραν τα πάνω κάτω, λίγο πολύ είναι γνωστοί. Από τη μία, ένα ανεύθυνο κράτος που περιμένει δήθεν «αυτοαξιολόγηση» από ένα αμαρτωλό σύστημα διοίκησης πλήρως κομματικοποιημένο και έκθετο σε λάθη και «ασωτίες». Από την άλλη, η «αντίσταση» των διοικητικών υπαλλήλων που διαθέτουν την «αριστοκρατική» ευχέρεια να «απεργούν» αμειβόμενοι…,
υπερασπίζοντας ό,τι ως τώρα, τους προσέφερε η «διπρόσωπη» πολιτεία. Αυτοί, όμως, που εισπράττουν την κατάντια και την εξαθλίωση της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι οι φοιτητές. Την εισπράττουν ως αθώοι «αμνοί», κλεισμένοι έξω από τον περίβολο της στάνης και απομακρυσμένοι, με τη βία, από τον φυσικό και δημιουργικό τους χώρο. Έλα όμως που δεν αντιδρούν και επιδεικνύουν απίστευτη υπομονή αγανάκτησης, χωρίς απάντηση και στόχευση σε αντίλογο. Μόνο άτακτες κραυγές ακούγονται από 'δω κι από κει, μακριά από μίντια και δημοσιότητα.

Είναι απίστευτο πόσο αλλοτριωμένη είναι η συνείδηση των φοιτητών στην Ελλάδα. Είναι εξοργιστική η απάθεια με την οποία αντιμετωπίζουν την ελεύθερη πτώση των σχολών τους, εδώ και δεκαετίες. Κάηκαν κτίρια, διαλύθηκαν δεκάδες εργαστήρια, δάρθηκαν οι καθηγητές τους, τα αμφιθέατρα έγιναν γύφτικα τσαντίρια και το κύρος των πτυχίων τους δοκιμάζεται όλο και περισσότερο στη διεθνή αναγνώριση. Όλα αυτά τα δέχτηκαν με σιωπή και στωικότητα. Η συντριπτική πλειοψηφία τους σύρθηκε στη «νιρβάνα» της αδιαφορίας, αδυνατώντας να οργανωθεί και να ψελλίσει έστω μία θέση, στον δημόσιο διάλογο. Περιμένουν, πάντα περιμένουν τις εξελίξεις σε ό,τι κι αν γίνει.

Έτσι όμως, ήταν από παλιά. Κι εγώ είχα χάσει εξάμηνο, πριν από είκοσι χρόνια, από καταλήψεις και απεργίες. Δεν θυμάμαι συγκεκριμένα ποιος ήταν ο λόγος και ούτε μ΄ ενδιέφερε. Είχα καταλάβει τι «έπαιζε» στη Φιλοσοφική από νωρίς και δεν διαμόρφωσα ποτέ, καμία συνείδηση συλλογικότητας για τον χώρο και την κοινότητα. Δεν ενδιέφερε ούτε τους καθηγητές που συνεργαζόμουν, που έκανα τις εργασίες μου, που μιλούσαμε, που εκτιμούσε ο ένας τον άλλον. Εμείς είχαμε τον δικό μας κόσμο, λες και δεν συμμετείχαμε στην ταυτότητα του Καποδιστριακού. Αυτή ανήκε στους άλλους, στους «επαναστάτες», στους «πεφωτισμένους» από ιδεολογίες και κόμματα, στους «φύλακες» ενός κλειστού συστήματος, απροσπέλαστο με τη βία και τη βαρβαρότητά του. Εμείς, απλώς, δεν είχαμε συνείδηση της ευθύνης μας, τυφλωμένοι από την αλλοτρίωσή μας.

Και τότε και σήμερα, δεν υπήρχαν στα πανεπιστήμια υγιείς μηχανισμοί να καλλιεργήσουν συνείδηση για τους πολλούς, για τη συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών. Περνούν τα χρόνια, κι αυτοί μένουν αμέτοχοι, αδιάφοροι και απομονωμένοι από αποφάσεις, χωρίς να αισθάνονται τον χώρο και την κοινότητα δικιά τους. Ξένοι νιώθουν και επισκέπτες, χρησιμοθήρες και καμιά φορά «πελάτες» των ισχυρών. Γι΄ αυτό ανέχονται στις διοικήσεις «Πελεγρίνηδες» (τον είχα καθηγητή και ξέρω τι λέω…) και επιμένουν να συντηρούν τις φοιτητικές παρατάξεις. Επειδή, στην πραγματικότητα, συνηθίζουν στην πλάκα και στον εντυπωσιασμό.

Έτσι και τώρα, περίμεναν πότε θα τους λυπηθεί ο εκάστοτε επαγγελματίας «επαναστάτης» για να μη χάσουν το εξάμηνο. Μια συγκέντρωση δεν έγινε, μια διαμαρτυρία συντονισμένη, μια αντίδραση, ρε παιδί μου, κάπου, συντεταγμένα και ομαδικά. Τόσα χρόνια δεν έχει ιδρυθεί ένας σύλλογος φοιτητών, μία λέσχη, ένα κλαμπ, μια αδελφότητα που να μαζέψει κόσμο, χωρίς συνθήματα, κόμματα και αγκυλώσεις. Γιατί δεν το έκανε ποτέ κανείς; Γιατί δεν τους αφορά. Όλοι αισθάνονται προσωρινοί και αδύναμοι. Εγκλωβισμένοι σε άλλους κόσμους και παρέες εκτός ακαδημαϊκής ζωής και συλλογικότητας. Έτσι ένιωθα κι εγώ τότε, έτσι νιώθουν και σήμερα τα παιδιά.

Τι πρέπει να γίνει; Εδώ που φτάσαμε, τίποτα πια. Αν δεν ξηλωθεί όλο το κρατικό κατεστημένο των «δικτατορίσκων», πανεπιστημιακή κοινότητα δεν θα υπάρξει ποτέ. Κι αν δεν υπάρξει κοινότητα δεν θα φτιαχτεί και συνείδηση του Έλληνα φοιτητή, με αντίληψη και σεβασμό για τον χώρο, το αντικείμενο και τη δραστηριότητα που υπηρετεί.

Μέρες που είναι, ας φέρω στον νου μου, ως φαντασίωση…, μια νέα, μοντέρνα, σιωπηρή και ήρεμη μελλοντική επανάσταση των φοιτητών. Μια εξέγερση που δε θα κλείσει αμφιθέατρα και δρόμους αλλά που θα οργανώσει ένα νέο δυνατό κίνημα, απαιτώντας αξιοπρέπεια, εκσυγχρονισμό, διαφάνεια και ορθολογισμό στα πανεπιστήμια. Έναν «διαφωτισμό» χρειαζόμαστε στους φοιτητές που θα τους βγάλει από την «ανωριμότητά» τους αλλά ποιος μπορεί να τον φέρει! Ας επιτραπεί και σε μας τους λιγότερους «αγωνιστές» να γιορτάζουμε την επέτειο του Πολυτεχνείου με τον δικό μας, διαφορετικό συμβολισμό. Γιατί αν ήταν να ξαναζήσουμε «Πολυτεχνείο», έτσι θα έπρεπε να γίνει. Χωρίς σάπιες σημαίες και πουλημένα συνθήματα, αλλά με συνειδητή απαίτηση για δημιουργία και αξιοπρέπεια. Αυτά τα δύο δεν θα μπορούσε ποτέ κανένα κόμμα και κανένας καραγκιόζης να τα πουλήσει στις επόμενες γενιές…


 Α. Ζαμπούκας / protagon.gr