Αυτό το ξέρατε;

*Πόση πίεση ασκείται μέσα σε ένα μπουκάλι σαμπάνιας;
*Πώς ξέρουμε ότι η ταχύτητα του φωτός είναι η ίδια για όλους;
*Πώς υπολογίζουμε την ηλικία των αρχαίων ευρημάτων;
*Τι θα βλέπαμε αν ταξιδεύαμε με την ταχύτητα του φωτός;
*Γιατί ο χρυσός θεωρείται «βαρύ μέταλλο», από τη στιγμή που είναι μαλακός;
*Γιατί βγαίνουμε με κόκκινα μάτια στις κοντινές φωτογραφίες;
*Πότε άρχισε η κονσερβοποίηση των τροφίμων;
*Πώς εξασφαλιζόταν η ηχητική των αρχαίων θεάτρων;
*Πώς μετριέται η ποσότητα βροχόπτωσης μιας περιοχής;
*Πώς λειτουργούσε ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων;
*Ποιος διαίρεσε την Προϊστορία σε εποχές;
*Αληθεύει ότι το πρόγραμμα Photoshop διαθέτει σύστημα παραχάραξης χαρτονομισμάτων;
 
Αναλυτικά:  

 
 
Πόση πίεση ασκείται μέσα σε ένα μπουκάλι σαμπάνιας;

Μια διπλή διαδικασία σφραγίσματος γνωστή ως «methode champenoise» χρησιμοποιείται από το 17ο αι. για να δημιουργήσει το εορταστικό αφρώδες κρασί.

Η συγκεκριμένη διαδικασία παράγει διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο οδηγεί σε εσωτερική πίεση περίπου 5-6 ατμοσφαιρών, ποσότητα που ισοδυναμεί σε παραπάνω από 5 κιλά βάρους για κάθε εκατοστό γυαλιού. Η συγκεκριμένη πίεση είναι πάρα πολύ μεγάλη για τα συμβατικά μπουκάλια κρασιού, για αυτόν το λόγο τα μπουκάλια σαμπάνιας είναι πολύ πιο χοντρά και βαριά, ενώ οι φελλοί τους πρέπει να συγκρατούνται από συρμάτινα κλουβιά που εμποδίζουν την πρόωρη εκτίναξη του φελλού.


Πώς ξέρουμε ότι η ταχύτητα του φωτός είναι η ίδια για όλους;
 
Αυτή η αρχή του Αϊνστάιν, στην οποία βασίστηκε η Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας, δεν είναι καθόλου προφανής. Για παράδειγμα, η ταχύτητα ενός τρένου μπορεί να είναι 200 χλμ./ώρα για κάποιον ακίνητο παρατηρητή, αλλά 400 χλμ./ώρα για ένα άλλο τρένο που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Ωστόσο ένα πείραμα που έγινε στο εργαστήριο CERN της Γενεύης ήρθε να επιβεβαιώσει ότι η ταχύτητα του φωτός είναι η ίδια για όλους, ανεξάρτητα από το πώς και αν κινείται ο καθένας. Οι επιστήμονες, αφού επιτάχυναν υποατομικά σωματίδια στο 99,975% της ταχύτητας του φωτός, μέτρησαν την ταχύτητα του φωτός που αυτά εκπέμπουν. Όπως διαπίστωσαν, εξακολουθεί να αγγίζει τα 300.000 χλμ./δευτερόλεπτο, δηλαδή ισούται με την ταχύτητα του φωτός που εκπέμπουν όταν είναι ακίνητα: ακριβώς όπως είχε προβλέψει ο Αϊνστάιν.


Πώς υπολογίζουμε την ηλικία των αρχαίων ευρημάτων;

Η μέθοδος χρονολόγησής τους με άνθρακα βασίζεται στο γεγονός ότι διαφορετικά ισότοπα (μορφές) του στοιχείου άνθρακας, το οποίο υπάρχει σε όλα τα «οργανικά» υλικά, μπορεί να είναι σταθερά ή ασταθή.

Όταν ένας οργανισμός πεθαίνει, σταματά να προσλαμβάνει άνθρακα. Από αυτό το σημείο και μετά, τα επίπεδα των ισοτόπων C12 και C13 παραμένουν σταθερά, αλλά των C14 φθίνουν, με την ημίσεια ζωή τους να υπολογίζεται γύρω στα 5.500 χρόνια. Δηλαδή, αν γνωρίζουμε την αναλογία των C14 προς τα C12 και C13 σε ένα δείγμα, μπορούμε να υπολογίσουμε πόσες φορές το C14 έχει διαιρεθεί διά δύο. Αν βρεθεί μόλις το ένα τέταρτο του αρχικού C14, αυτό σημαίνει ότι έχει διαιρεθεί δύο φορές από τη στιγμή που πέθανε ο οργανισμός, επομένως η ηλικία του εκτιμάται γύρω στα 11.000 χρόνια.


Τι θα βλέπαμε αν ταξιδεύαμε με την ταχύτητα του φωτός;

Αυτό το ερώτημα ώθησε τον Αϊνστάιν να δουλέψει πάνω στη διάσημη Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας.

Οι εξισώσεις του δείχνουν ότι, όσο αυξάνεται η ταχύτητα με την οποία κινούμαστε, τα αντικείμενα αρχίζουν να διαστρεβλώνονται, ενώ βλέπουμε μπροστά μας ένα φως το οποίο ολοένα και δυναμώνει. Και μετά, ξεκινά ένα πραγματικά εντυπωσιακό σόου: τα αντικείμενα που είναι μακριά μας φαίνεται σαν να απομακρύνονται ακόμη περισσότερο, ενώ αρχίζουμε να βλέπουμε αυτά που βρίσκονται πίσω μας. Τελικά, όταν αγγίζουμε την ταχύτητα του φωτός, το μόνο που βλέπουμε είναι ένα απερίγραπτα φωτεινό σημείο, που το περιβάλλει το απόλυτο σκοτάδι.


Γιατί ο χρυσός θεωρείται «βαρύ μέταλλο», από τη στιγμή που είναι μαλακός;
Λόγω της υψηλής πυκνότητάς του, η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε άτομό του είναι εξαιρετικά βαρύ.

Για παράδειγμα, το βολφράμιο έχει σχεδόν την ίδια πυκνότητα αλλά είναι σκληρό, γιατί τα άτομά του σχηματίζουν ισχυρές ενώσεις και είναι δύσκολο να απομακρυνθούν μεταξύ τους. Αντιθέτως, τα άτομα του χρυσού «αποχωρίζονται» σχετικά εύκολα το ένα το άλλο, γι’ αυτό θεωρείται μαλακό και σφυρηλατήσιμο μέταλλο. Για την ακρίβεια είναι τόσο μαλακό, που ένα γραμμάριο χρυσού μπορεί να σφυρηλατηθεί έτσι ώστε να σχηματίσει ένα εξαιρετικά λεπτό φύλλο εμβαδού ενός τετραγωνικού μέτρου. Τέτοια φύλλα χρησιμοποιούνται στη διαδικασία της επιχρύσωσης.


Γιατί βγαίνουμε με κόκκινα μάτια στις κοντινές φωτογραφίες;
 
Το μάτι μας αποτελείται από τρία στρώματα: τον αμφιβληστροειδή χιτώνα (που είναι ευαίσθητος στο φως), τον χοροειδή (μια στιβάδα αιμοφόρων αγγείων πίσω από τον αμφιβληστροειδή, τα οποία τον τροφοδοτούν με αίμα) και το σκληρό χιτώνα (μια αδιαφανή στιβάδα, που βρίσκεται πίσω). Το φως που αντανακλάται από το σκληρό χιτώνα στο φακό έχει περάσει δύο φορές μέσα από τον -πλούσιο σε αίμα- χοροειδή, με αποτέλεσμα τα μάτια μας να βγαίνουν κόκκινα στη φωτογραφία.
 
 
Πότε άρχισε η κονσερβοποίηση των τροφίμων;
 
Ο άνθρωπος προσπαθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια να βρει τρόπους για τη συντήρηση των τροφίμων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως χάρη στο Μεγάλο Ναπολέοντα ξεκίνησε η κονσερβοποιία.

Οι Γάλλοι στρατιώτες και ναύτες ήταν συχνά υποχρεωμένοι να τρώνε μόνο καπνιστό ψάρι, παστό κρέας και ξηρά τροφή. Χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από σκορβούτο ή λιμοκτονούσαν. Γι’ αυτό το λόγο, το 1795 η γαλλική κυβέρνηση προσέφερε ένα βραβείο 12.000 φράγκων για την πλέον πρακτική μέθοδο χορήγησης νωπής τροφής στα γαλλικά στρατεύματα και το ναυτικό. Μετά από 15 χρόνια, το βραβείο απονεμήθηκε στο Νικολά Απέρ, αρχιμάγειρα και ζαχαροπλάστη, ο οποίος συσκεύαζε την τροφή σε μπουκάλια με μεγάλο στόμιο. Κατόπιν τα σφράγιζε με φελλό και σύρμα και τοποθετούσε κάθε μπουκάλι σε έναν υφασμάτινο σάκο. Το μπουκάλια ζεσταίνονταν μέσα σε μια κατσαρόλα με νερό που έβραζε. Στην ουσία, ο Απέρ στηρίχτηκε στη θεωρία ότι για τη διατήρηση των μαγειρεμένων τροφών αρκεί η αφαίρεση του αέρα. Αργότερα έμαθε ότι η διατήρησή τους εξαρτάται από την ανυπαρξία βακτηρίων. Το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας «κονσερβοποιού» για συντήρηση τροφών απονεμήθηκε στην Αγγλία στον Πίτερ Ντιράν το 1810, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα να συσκευάσει τσάι μέσα σε κουτιά.

 Πώς εξασφαλιζόταν η ηχητική των αρχαίων θεάτρων;
 
H ηχητική των αρχαίων θεάτρων που θαυμάζουμε σήμερα εξασφαλιζόταν με τα αντηχούντα αγγεία που βρίσκονταν κάτω από τα σκαλιά του κοίλου, όπως αποδεικνύει η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα στο Αρχαίο Θέατρο του Δίου με επικεφαλής τον Γιώργο Καραδέδο, αρχιτέκτονα και καθηγητή του ΑΠΘ.

Όλα ξεκίνησαν όταν οι Πυθαγόρειοι εισήγαγαν τα μαθηματικά και τη θεωρία των αριθμών στην αρχιτεκτονική. Τότε χρησιμοποίησαν γεωμετρικές χαράξεις στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των κτιρίων και ειδικότερα των θεάτρων. Ειδικά ο σχεδιασμός των θεάτρων επηρεάστηκε σημαντικά από την ακουστική, η οποία διαμορφώθηκε σε επιστήμη από τον Αριστόξενο τον Ταραντίνο. Ο Βιτρούβιος στο πέμπτο βιβλίο του αναλύει την αρμονική θεωρία του Αριστόξενου. Εκτός από τις αρχαίες πηγές, σύγχρονες ακουστικές έρευνες αποδεικνύουν ότι στα αρχαία θέατρα έχουν εφαρμοστεί βασικές αρχές σχεδιασμού που εξασφαλίζουν ηχοπροστασία, ακουστική ζωντάνια, διαύγεια και καταληπτότητα του θεατρικού λόγου. Μια από τις βασικότερες αρχές είναι η ενίσχυση της φωνής με έγκαιρες, θετικές ηχοανακλάσεις πάνω σε στοιχεία του θεάτρου (δάπεδο ορχήστρας, πρόσοψη κτιρίου σκηνής, λογείο), για την εξασφάλιση ενός φυσικού, αυτοδύναμου (παθητικού) μεγάφωνου που αναπληρώνει τις ενεργειακές απώλειες, κυρίως στα ψηλότερα καθίσματα του κοίλου.


Πώς μετριέται η ποσότητα βροχόπτωσης μιας περιοχής;

Η ποσότητα της βροχόπτωσης σε μια χρονική περίοδο υπολογίζεται με τα βροχόμετρα, τα οποία μετράνε το ύψος του νερού που εναποτίθεται σε μια οριζόντια επιφάνεια ενός τετραγωνικού μέτρου.

Τα βροχόμετρα τοποθετούνται στην περιφραγμένη έκταση του σταθμού κοντά στον μετεωρολογικό κλωβό. Τα συγκεκριμένα όργανα έχουν ένα κυκλικό στόμιο διαμέτρου 13 περίπου εκατοστών και έναν πολύ στενότερο σωλήνα με διαβαθμίσεις, όπου καταλήγει το νερό. Τα χειροκίνητα βροχόμετρα συνήθως «διαβάζονται» κάθε τρεις ώρες, με τις κύριες παρατηρήσεις να γίνονται στις 9 το πρωί και στις 9 το βράδυ, ώστε να μελετώνται οι συστηματικές διαφορές μεταξύ μέρας και νύχτας, που μπορεί να είναι πολύ μεγάλες σε ηπειρωτικές περιοχές.

Ένα μειονέκτημα των παλαιών βροχόμετρων είναι το ότι δεν μετρούν με ακρίβεια τις βροχοπτώσεις μικρής έντασης. Όμως, η πιο σημαντική αδυναμία όλων των βροχόμετρων, παλαιών και καινούριων, είναι η ανεπαρκής χωρική αναπαράσταση της βροχής.

Η χωρική κατανομή της βροχής καταγράφεται πλέον καλύτερα από τα μοντέρνα ραντάρ. Ωστόσο, καθώς το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης των ραντάρ είναι για πολλές χώρες απαγορευτικά, τα κλασικά βροχόμετρα είναι πιο διαδεδομένα παγκοσμίως.



Πώς λειτουργούσε ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων;
 
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι «το πολυπλοκότερο υπολογιστικό αστρονομικό εργαλείο της αρχαιότητας (1ος αιώνας π.Χ.)», σύμφωνα με τη διεθνή εξειδικευμένη ομάδα που συγκροτήθηκε πρόσφατα για να τον μελετήσει με τη χρήση των πλέον προηγμένων τεχνολογιών.

Ο Μηχανισμός ανασύρθηκε το 1900 από τη θάλασσα των Αντικυθήρων. Ήταν σύνθετος, τρισδιάστατος και έμοιαζε με παλιό ρολόι διαστάσεων 32x20x10, ενώ διέθετε πολλούς οδοντωτούς τροχούς γύρω από διάφορους άξονες. Έφερε τρεις κυκλικές κλίμακες, μία εμπρός και δύο στο πίσω μέρος, με διαβαθμίσεις και ενδείξεις. Λειτουργούσε είτε με χερούλι είτε με κάποιο βάρος το οποίο περιέστρεφε έναν ατέρμονα κοχλία. Αυτός έδινε κίνηση σε έναν ή δύο μεγάλους τροχούς του Μηχανισμού περιστρέφοντας έτσι έναν άξονα, όπου ήταν προσαρμοσμένοι πολλοί άλλοι οδοντωτοί τροχοί διαφόρων διαμετρημάτων και με διαφορετικό αριθμό οδόντων. Οι τροχοί αυτοί περιέστρεφαν άλλους τροχούς γύρω από άλλους άξονες, για να εμφανίζουν τις θέσεις διαφόρων ουρανίων σωμάτων στα τρία καντράν: Ηλίου, Σελήνης, Πλανητών. Ο Μηχανισμός έδειχνε τις φάσεις της Σελήνης, αλλά και την περιοδικότητα της εμφανίσεώς τους, με έγγραφες ενδείξεις όπως «76 έτη, 19 έτη» οι οποίες υποδηλώνουν μεγάλη ακρίβεια στους υπολογισμούς.


Ποιος διαίρεσε την Προϊστορία σε εποχές;
 
Ο διαχωρισμός της Προϊστορίας στις εποχές του Λίθου, του Χαλκού και του Σιδήρου έγινε στα μέσα του 19ου αιώνα. Η εταιρεία λογισμικού Adode έχει ενσωματώσει στα προγράμματά της ένα σύστημα με σκοπό να εμποδίζει την παραχάραξη των σημαντικότερων νομισμάτων.

Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν μια τέτοια διάκριση ήταν σκανδιναβοί αρχαιοδίφες. Επρόκειτο για τα πρώιμα βήματα μίας προσπάθειας να καθοριστούν χρονολογικά οι φάσεις της. Γάλλοι και άγγλοι ερευνητές υποστήριξαν ότι ο πρωτόγονος άνθρωπος της ευρωπαϊκής ηπείρου έζησε μαζί με τα ζώα της εποχής των παγετώνων. Ο Χάξλεϊ, υπέρμαχος του Δαρβινισμού, μελέτησε τα απολιθώματα πρωτόγονων ανθρώπων. Προς το τέλος του 19ου αιώνα, μελετήθηκε η παλαιολιθική τέχνη των σπηλαίων της Ευρώπης. Περίπου την ίδια εποχή, πολλοί στράφηκαν στον τρίτο κλάδο της προϊστορικής έρευνας, την εθνολογία. Τα στοιχεία που έδωσαν οι εθνολόγοι σχετικά με τις τελευταίες πρωτόγονες φυλές του κόσμου παρακίνησαν πολλούς να υποθέσουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι πρέπει να ζούσαν με παρόμοιο τρόπο. Αυτή η άποψη ενισχύθηκε από τη σύγκριση των λίθινων εργαλείων των ιθαγενών με εκείνα που ανακαλύπτονταν σε χώρους ανασκαφών στην Ευρώπη.


Αληθεύει ότι το πρόγραμμα Photoshop διαθέτει σύστημα παραχάραξης χαρτονομισμάτων;


Ακολουθώντας τις επιταγές των κυβερνήσεων και των διεθνών τραπεζών, εφήρμοσε στα προϊόντα της μια τεχνολογία που ενεργοποιείται όταν ένας χρήστης επιχειρεί να επεξεργαστεί εικόνες από τραπεζογραμμάτια. Η εταιρεία το παραδέχθηκε όταν κάποιος χρήστης, σε μήνυμα που έστειλε σε online forum, διαμαρτυρήθηκε για την παράξενη συμπεριφορά του Photoshop CS – όταν επιχείρησε να ανοίξει την εικόνα ενός εικοσοδόλαρου. Την τεχνολογία κατά της παραχάραξης της Adobe σχεδίασε η Κεντρική Αμερικανική Τράπεζα. Παρόλο που η ίδια τεχνολογία έχει ενσωματωθεί και σε προϊόντα της ανταγωνίστριας εταιρείας Ulead, η Microsoft ανακοίνωσε ότι δεν την έχει υιοθετήσει στα Windows.