Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία.
Από την καθιέρωσή της, περί τον 4ο αιώνα μ.Χ., προβλέπεται κατά τα μοναχικά πρότυπα ξηροφαγία με τους πιστούς να τρώνε μόνο μια φορά την ημέρα κι αυτή μετά τις 3 το μεσημέρι.
«Μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία καταλύεται, διαφοροποιείται δηλαδή, τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς για ενδυνάμωση μιας και η νηστεία αυτή είναι η πιο αυστηρή, αφού δεν επιτρέπεται ούτε το λάδι» εξηγεί στο «Βήμα» ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, κ. Παναγιώτης Σκαλτσής.
Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις γίνεται σήμερα, ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου. Πρόκειται για μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και όπως εξηγεί ο κ. Σκαλτσής, «επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και ως εκ τούτου ιδιαίτερα σημαντική για τα μοναχικά τυπικά, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος». Μια εξαίρεση που φαίνεται πως γενικεύθηκε - αν και σε ορισμένα κέντρα του χριστιανισμού προϋπήρχε - μετά την καθιέρωσή της το 692 μ.Χ. από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, γνωστή και ως «Εν Τρούλω Σύνοδος».
Όσον αφορά τη δεύτερη ημέρα διαφοροποίησης της νηστείας, που είναι η Κυριακή των Βαΐων, οι πατέρες της εκκλησίας δε συμμερίζονται την ίδια άποψη. Σύμφωνα με τη Στουδιτική παράδοση (Άγιος Θεόδωρος Στουδίτης), επειδή η εορτή αυτή θεωρείται Δεσποτική, είναι αφιερωμένη δηλαδή στον επίγειο βίο του Ιησού, οι πιστοί καταναλώνουν και πάλι ψάρι, λάδι και κρασί. Για άλλους πατέρες όμως αυτό ισχύει μόνο την ημέρα του Ευαγγελισμού. Κατάλυση του λαδιού γίνεται και τη Μεγάλη Πέμπτη, σύμφωνα με τα μοναχικά τυπικά, ημέρα αφιερωμένη στην παράδοση του Μυστικού Δείπνου, οπότε τελείται και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, η οποία τελείται μόλις 10 φορές το χρόνο.
Το έθιμο του μπακαλιάρου
Παραδοσιακό έδεσμα της ημέρας του Ευαγγελισμού, η οποία έχει πια διττή σημασία για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821, είναι ο μπακαλιάρος και μάλιστα συνοδεία της γνωστής σκορδαλιάς.
Η εξήγηση για την γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι. Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Ό. Κλώντζα / Το Βήμα
Περιοδικό με συνταγές για μπακαλιάρο μπορείτε να κατεβάσετε από εδώ.
Και...
Κατεβάστε ~ Περιοδικό Κουζίνα του Η. Μαμαλάκη (5ο τεύχος)
Σκορδαλιά... η αρχαιοελληνική
Οι αφροδισιακές και θεραπευτικές ιδιότητες της σκορδαλιάς
Η σκορδαλιά, γνωστή και ως αλιάδα, είναι το σύγχρονο αντίστοιχο του αρχαίου «σκορόθαλμου». Το παραδοσιακό πιάτο της 25ης Μαρτίου που συνοδεύει τον τηγανητό μπακαλιάρο, εκτός από ένα ιδιαίτερα εύγεστο και πικάντικο ντιπ είναι και ιδιαίτερα υγιεινό.
Τροφή από το παρελθόν
Η φύση έχει εφοδιάσει τα προϊόντα της με πολύτιμες φυτοδραστικές ουσίες που προστατεύουν τον οργανισμό από την φθορά. Το πιο αποτελεσματικό από όλα όπως δείχνουν επιστημονικές μελέτες των τελευταίων 50 ετών είναι το σκόρδο. Τροφή και φάρμακο που οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν για τη θεραπεία 61 παθήσεων.
Το σκόρδο ήταν δημοφιλές από την εποχή του Ομήρου. Οι αφροδισιακές και θεραπευτικές του ιδιότητες είχαν γίνει αντιληπτές στον άνθρωπο από τότε. Έτρωγαν σκόρδο κάθε μέρα με ψωμί και επίσης το πρόσθεταν σε σαλάτες.
Με βάση το σκόρδο κατασκεύαζαν μια πάστα που περιείχε επιπρόσθετα από το σκόρδο, τυρί, αυγά, μέλι και λάδι. Πιθανόν η γνωστή μας σκορδαλιά να προέρχεται από εκεί.
Όπως το σκόρδο έτσι και το κρεμμύδι, ήταν μέρος της καθημερινής διατροφής των αρχαίων Ελλήνων και θεωρείτο ιδιαίτερα ισχυρό αφροδισιακό. Οι αρχαίοι Έλληνες το παρείχαν στους αθλητές τους για να τους κάνουν ταχύτερους. Όσο για τους Κινέζους, αυτοί το θεωρούσαν γιατρικό για όλες σχεδόν τις παθολογικές καταστάσεις συμπεριλαμβανομένων της παχυσαρκίας και της ανικανότητας.
Ό. Κλώντζα / Το Βήμα
Περιοδικό με συνταγές για μπακαλιάρο μπορείτε να κατεβάσετε από εδώ.
Και...
Κατεβάστε ~ Περιοδικό Κουζίνα του Η. Μαμαλάκη (5ο τεύχος)
Σκορδαλιά... η αρχαιοελληνική
Η σκορδαλιά, γνωστή και ως αλιάδα, είναι το σύγχρονο αντίστοιχο του αρχαίου «σκορόθαλμου». Το παραδοσιακό πιάτο της 25ης Μαρτίου που συνοδεύει τον τηγανητό μπακαλιάρο, εκτός από ένα ιδιαίτερα εύγεστο και πικάντικο ντιπ είναι και ιδιαίτερα υγιεινό.
Τροφή από το παρελθόν
Η φύση έχει εφοδιάσει τα προϊόντα της με πολύτιμες φυτοδραστικές ουσίες που προστατεύουν τον οργανισμό από την φθορά. Το πιο αποτελεσματικό από όλα όπως δείχνουν επιστημονικές μελέτες των τελευταίων 50 ετών είναι το σκόρδο. Τροφή και φάρμακο που οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν για τη θεραπεία 61 παθήσεων.
Το σκόρδο ήταν δημοφιλές από την εποχή του Ομήρου. Οι αφροδισιακές και θεραπευτικές του ιδιότητες είχαν γίνει αντιληπτές στον άνθρωπο από τότε. Έτρωγαν σκόρδο κάθε μέρα με ψωμί και επίσης το πρόσθεταν σε σαλάτες.
Με βάση το σκόρδο κατασκεύαζαν μια πάστα που περιείχε επιπρόσθετα από το σκόρδο, τυρί, αυγά, μέλι και λάδι. Πιθανόν η γνωστή μας σκορδαλιά να προέρχεται από εκεί.
Όπως το σκόρδο έτσι και το κρεμμύδι, ήταν μέρος της καθημερινής διατροφής των αρχαίων Ελλήνων και θεωρείτο ιδιαίτερα ισχυρό αφροδισιακό. Οι αρχαίοι Έλληνες το παρείχαν στους αθλητές τους για να τους κάνουν ταχύτερους. Όσο για τους Κινέζους, αυτοί το θεωρούσαν γιατρικό για όλες σχεδόν τις παθολογικές καταστάσεις συμπεριλαμβανομένων της παχυσαρκίας και της ανικανότητας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου