Ας δούμε την εναλλακτική προσέγγιση που θα μπορούσε να είχε ακουλουθήσει η εκάστοτε συγκυβέρνηση, ώστε να αποτραπεί τόσο η άτακτη χρεοκοπία, όσο και το μακελειό που υπέστη τελικά η παραγωγική μεσαία τάξη, και η ιδιωτική οικονομία.
Ακούμε τελευταία στη γνωστή διαμάχη των κομμάτων Μνημόνιο/Αντι-μνημόνιο όχι μόνο το επιχείρημα ότι η εφαρμογή του μνημονίου έσωσε την ελληνική οικονομία, αλλά και πως οι επιλογές ήταν μόνο δυο: ή το Μνημόνιο όπως εφαρμόστηκε, ή η ολική στάση πληρωμών και επιστροφή στη Δραχμή!
Κουραφέξαλα!
Γράφει ένας φίλος: "Να μας πείτε τι θα συνέβαινε εάν δεν μπαίναμε στο ΔΝΤ και την επόμενη ημέρα το κράτος έπρεπε να κηρύξει στάση πληρωμών προς άπαντες...."
Αμφισβητώ το σχόλιο, και ειδικότερα αναφορικά στο ότι οι εναλλακτικές ήταν μόνο δύο - ΔΝΤ ή Στάση Πληρωμών.
1. Κάνει λάθος όποιος νομίζει πως μόνο αυτές οι δυο επιλογές υπήρχαν.
2. Το μνημόνιο ενώ δεν ήταν, εφαρμόστηκε ως να ήταν φοροβαρές και με μεταρρυθμίσεις ελλιπείς, καθυστερημένες και κουτσές.
3. Το PSI ξεκοίλιασε τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία χωρίς ουσιαστικά να απομειώσει το χρέος που ξεκίνησε στα €280 δις και κατέληξε στα €370 δις (με τα 50 του ΤΧΣ μέσα).
4. Η μείωση της αξίας μόνον της ακίνητης ιδιοκτησίας στην Ελλάδα από 800-1.000 δις στο 2009 στα 560 δις σε 4 χρόνια υπερβαίνει σε περιουσιακή ζημία για την κοινωνία το σύνολο του χρέους, που έτσι κι’αλλιώς με την στρατηγική που ακολουθήθηκε αυξήθηκε κιόλας στο σύνολό του.
5. Κρατώντας τις τράπεζες εκτός διεθνούς διατραπεζικής για 4 χρόνια, ανάγκασε την Ελληνική οικονομία να λειτουργήσει χωρίς ουσιαστικά νεες δανειοδοτήσεις και σε πιστωτική συρρίκνωση που αφαιρούσε ρευστότητα από την οικονομία, το οποίο εκτόξευσε τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια, και έβαλε την οικονομία σε χειρότερες περιπέτειες, καταστρέφοντας πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας,
6. Η υπερφορολόγηση και η στάση πληρωμών του δημοσίου προς ιδιώτες, ενώ απέτρεψε την μη-πληρωμή μισθών και συντάξεων, κατέστρεψε την βιωσιμότητα σχεδόν όλων των μικρομεσαίων, και έχει βάλει την οικονομία σε μια περιπέτεια που πιθανόν θα κρατήσει ακόμη μια δεκαετία για να αποκατασταθεί: τη λεγόμενη “Χαμένη Δεκαετία”.
Οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις που έγιναν, αντί να μας πηγαίνουν σε ανοιχτή οικονομία "τύπου Ελβετίας", μας πήγαν προς φτηνή οικονομία “τύπου Μπαγκλαντές”, εφαρμόζοντας μια πορεία Εσωτερικής Υποτίμησης που ποτέ ξανά δεν είχε εφαρμοστεί ή πετύχει σε χώρα με σκληρό νόμισμα και δυτικού τύπου οικονομία.
Και να μην ξεχνάμε ότι η εξαθλίωση της μεσαίας παραγωγικής τάξης έγινε στο βωμό διατήρησης των πελατειακών δομών του κράτους, και σε καμία περίπτωση δεν ήταν μονόδρομος. Οι καθυστερημένες οφειλές των 62 δις λόγω της υπερφορολόγησης είναι ακριβώς ίσες με το κόστος που υπέστη το ΑΕΠ. Ένα και ένα κάνουν δύο, και ποτέ έντεκα...
Απλά ο δρόμος που ακολούθησε η χώρα μας ήταν ο δρόμος που επέλεξε να ακολουθήσει ο πιο διεφθαρμένος κρατικός μηχανισμός της Ευρώπης, σύμφωνα με το World Economic Forum.
Ας δούμε όμως την εναλλακτική προσέγγιση που θα μπορούσε να είχε ακουλουθήσει η εκάστοτε συγκυβέρνηση, ώστε να αποτραπεί τόσο η άτακτη χρεοκοπία, όσο και το μακελειό που υπέστη τελικά η παραγωγική μεσαία τάξη, και η ιδιωτική οικονομία.
α. Κατ΄ αρχήν, η εταιρία συμβούλων αναδιάρθρωσης χρεών Lazard Freres SAS, που έτσι κι αλλιώς προσέλαβε η Ελληνική κυβέρνηση την εποχή εκείνη για σύμβουλο, θα έπρεπε να είχε κάνει επακριβώς την επαναδιαπραγμάτευση χρέους με καθένα από εκείνους τους πιστωτές των οποίων θα έληγαν τα ομόλογα στις επόμενες βδομάδες.
Καμιά από τις τράπεζες και τα αμοιβαία κεφάλαια που τότε διακρατούσαν ΟΕΔ που έληγαν δεν θα διακινδύνευαν να σκάσει το ομόλογο στα χέρια τους και να μείνει απλήρωτο, διότι αυτό θα δημιουργούσε ντόμινο σε άλλα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου που τυχόν διακρατούσαν, και κανένα όφελος δεν θα είχαν πέρα από πενιχρές αποζημιώσεις σε Credit Default Swaps.
Απλά θα γινόταν μια δύσκολη αλλά πολιτισμένη διαπραγμάτευση μετάθεσης της λήξης του συγκεκριμένου χρέους που έληγε κάθε φορά, πιθανά με ένα πολύ μικρό κούρεμα της τάξης του 20%-25% προς όλους αντί το 50% που έγινε μόνο στις Ελληνικές Τράπεζες και τις ξεκοίλιασε. Το μικρό αυτό κούρεμα θα ελάττωνε το συνολικό χρέος από τα 280 δις πιθανά στα 210 δις, δηλαδή κάτω από το 100% του τότε ΑΕΠ των 235 δις που είχαμε τότε.
Αυτό θα μπορούσε να γινόταν χωρίς να ανοίξει μύτη, μάλιστα μειώνοντας το επιτόκιο και επιμηκύνοντας την πληρωμή.
β. Άμεσα επίσης η Ελλάδα θα έπρεπε να διακόψει όλες τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου που είχε με ψηφοφόρους που δούλευαν στο κράτος (περί τις 400.000 προσλήψεις stage που έκανε ο κ. Πάκης Παυλόπουλος) οι οποίες τελικά έγιναν ένα χρόνο μετά από τον ΓΑΠ.
γ. Άμεσα επίσης έπρεπε να πει πως κόβει 13ο και 14ο μισθό σε δημόσιο και σε όλες τις συντάξεις, και ότι μένει το μειώνει κατά 40% σε μισθούς και συντάξεις άνω των 1500 ευρώ.
Με αυτές τις κινήσεις θα ερχόταν το έλλειμμα στο μηδέν.
2. Το μνημόνιο ενώ δεν ήταν, εφαρμόστηκε ως να ήταν φοροβαρές και με μεταρρυθμίσεις ελλιπείς, καθυστερημένες και κουτσές.
3. Το PSI ξεκοίλιασε τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία χωρίς ουσιαστικά να απομειώσει το χρέος που ξεκίνησε στα €280 δις και κατέληξε στα €370 δις (με τα 50 του ΤΧΣ μέσα).
4. Η μείωση της αξίας μόνον της ακίνητης ιδιοκτησίας στην Ελλάδα από 800-1.000 δις στο 2009 στα 560 δις σε 4 χρόνια υπερβαίνει σε περιουσιακή ζημία για την κοινωνία το σύνολο του χρέους, που έτσι κι’αλλιώς με την στρατηγική που ακολουθήθηκε αυξήθηκε κιόλας στο σύνολό του.
5. Κρατώντας τις τράπεζες εκτός διεθνούς διατραπεζικής για 4 χρόνια, ανάγκασε την Ελληνική οικονομία να λειτουργήσει χωρίς ουσιαστικά νεες δανειοδοτήσεις και σε πιστωτική συρρίκνωση που αφαιρούσε ρευστότητα από την οικονομία, το οποίο εκτόξευσε τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια, και έβαλε την οικονομία σε χειρότερες περιπέτειες, καταστρέφοντας πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας,
6. Η υπερφορολόγηση και η στάση πληρωμών του δημοσίου προς ιδιώτες, ενώ απέτρεψε την μη-πληρωμή μισθών και συντάξεων, κατέστρεψε την βιωσιμότητα σχεδόν όλων των μικρομεσαίων, και έχει βάλει την οικονομία σε μια περιπέτεια που πιθανόν θα κρατήσει ακόμη μια δεκαετία για να αποκατασταθεί: τη λεγόμενη “Χαμένη Δεκαετία”.
Οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις που έγιναν, αντί να μας πηγαίνουν σε ανοιχτή οικονομία "τύπου Ελβετίας", μας πήγαν προς φτηνή οικονομία “τύπου Μπαγκλαντές”, εφαρμόζοντας μια πορεία Εσωτερικής Υποτίμησης που ποτέ ξανά δεν είχε εφαρμοστεί ή πετύχει σε χώρα με σκληρό νόμισμα και δυτικού τύπου οικονομία.
Και να μην ξεχνάμε ότι η εξαθλίωση της μεσαίας παραγωγικής τάξης έγινε στο βωμό διατήρησης των πελατειακών δομών του κράτους, και σε καμία περίπτωση δεν ήταν μονόδρομος. Οι καθυστερημένες οφειλές των 62 δις λόγω της υπερφορολόγησης είναι ακριβώς ίσες με το κόστος που υπέστη το ΑΕΠ. Ένα και ένα κάνουν δύο, και ποτέ έντεκα...
Απλά ο δρόμος που ακολούθησε η χώρα μας ήταν ο δρόμος που επέλεξε να ακολουθήσει ο πιο διεφθαρμένος κρατικός μηχανισμός της Ευρώπης, σύμφωνα με το World Economic Forum.
Ας δούμε όμως την εναλλακτική προσέγγιση που θα μπορούσε να είχε ακουλουθήσει η εκάστοτε συγκυβέρνηση, ώστε να αποτραπεί τόσο η άτακτη χρεοκοπία, όσο και το μακελειό που υπέστη τελικά η παραγωγική μεσαία τάξη, και η ιδιωτική οικονομία.
α. Κατ΄ αρχήν, η εταιρία συμβούλων αναδιάρθρωσης χρεών Lazard Freres SAS, που έτσι κι αλλιώς προσέλαβε η Ελληνική κυβέρνηση την εποχή εκείνη για σύμβουλο, θα έπρεπε να είχε κάνει επακριβώς την επαναδιαπραγμάτευση χρέους με καθένα από εκείνους τους πιστωτές των οποίων θα έληγαν τα ομόλογα στις επόμενες βδομάδες.
Καμιά από τις τράπεζες και τα αμοιβαία κεφάλαια που τότε διακρατούσαν ΟΕΔ που έληγαν δεν θα διακινδύνευαν να σκάσει το ομόλογο στα χέρια τους και να μείνει απλήρωτο, διότι αυτό θα δημιουργούσε ντόμινο σε άλλα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου που τυχόν διακρατούσαν, και κανένα όφελος δεν θα είχαν πέρα από πενιχρές αποζημιώσεις σε Credit Default Swaps.
Απλά θα γινόταν μια δύσκολη αλλά πολιτισμένη διαπραγμάτευση μετάθεσης της λήξης του συγκεκριμένου χρέους που έληγε κάθε φορά, πιθανά με ένα πολύ μικρό κούρεμα της τάξης του 20%-25% προς όλους αντί το 50% που έγινε μόνο στις Ελληνικές Τράπεζες και τις ξεκοίλιασε. Το μικρό αυτό κούρεμα θα ελάττωνε το συνολικό χρέος από τα 280 δις πιθανά στα 210 δις, δηλαδή κάτω από το 100% του τότε ΑΕΠ των 235 δις που είχαμε τότε.
Αυτό θα μπορούσε να γινόταν χωρίς να ανοίξει μύτη, μάλιστα μειώνοντας το επιτόκιο και επιμηκύνοντας την πληρωμή.
β. Άμεσα επίσης η Ελλάδα θα έπρεπε να διακόψει όλες τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου που είχε με ψηφοφόρους που δούλευαν στο κράτος (περί τις 400.000 προσλήψεις stage που έκανε ο κ. Πάκης Παυλόπουλος) οι οποίες τελικά έγιναν ένα χρόνο μετά από τον ΓΑΠ.
γ. Άμεσα επίσης έπρεπε να πει πως κόβει 13ο και 14ο μισθό σε δημόσιο και σε όλες τις συντάξεις, και ότι μένει το μειώνει κατά 40% σε μισθούς και συντάξεις άνω των 1500 ευρώ.
Με αυτές τις κινήσεις θα ερχόταν το έλλειμμα στο μηδέν.
δ. Εάν έβαζε και ένα τελωνειακό
τέλος σε εισαγόμενους υδρογονάνθρακες (όπως επιτρέπει η ΕΕ σε
καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης) θα έριχνε την κατανάλωση και με ελέγχους
πόθεν έσχες θα περιόριζε την εξαγωγή συναλλάγματος και άρα το έλλειμμα
τρεχουσών συναλλαγών.
ε. Χωρίς να βγάλει στη σύνταξη με τερατώδη εφάπαξ 300.000 δημοσίους υπαλλήλους, θα είχε ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό άμεσα, και δεν θα είχε ανάγκη από νέο δανεισμό, παρά μόνο για να εξυπηρετήσει τα υπάρχοντα δάνεια.
ζ. Επίσης άμεσα έπρεπε να βγάλει ένα νόμο Γκιλοτίνα που να διαγράφει όλη τη ρυθμιστική νομοθεσία στραγγαλισμού της αγοράς εντός 90 ημερών από την ανακοίνωση του. Θυμίζω ότι αναφέρθηκα με άρθρο μου στην χρήση αυτού του εργαλείου (νόμο Γκιλοτίνα) πριν καιρό, ενώ μόλις πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε πως θα τον εφαρμόσουν σε λίγους μήνες από το αρμόδιο υπουργείο.
η. Με τη μετάβαση σε e-government και την κατάργηση της γραφειοκρατίας και άρα των ευκαιριών για τη διαφθορά, θα έστελνε μηνύματα σοβαρότητας και συγκράτησης του κόστους του κράτους προς απανταχού πιστωτές.
Με τα παραπάνω, η διεθνής αγορά ομολόγων θα ήξερε πως έχει να κάνει με σοβαρή κυβέρνηση, θα αποφεύγαμε και την χρεοκοπία αλλά και τον “θάνατο με τις χίλιες ξυραφιές” που τελικά βίωσε η οικονομία, όσο και αν τα σαξές στόρι θέλουν να μετονομάσουν το κρέας σε ψάρι.
Αντί αυτών των παραπάνω που θα διατηρούσαν το ΑΕΠ υψηλό, σίγουρα πολύ πάνω από τα 200 δις, χωρίς να τσακίζουν με φόρους τον ιδιωτικό τομέα, θα είχαμε βγει από την κρίση σε 6-12 μήνες, και θα είχαμε και μπαράζ επενδύσεων από το εξωτερικό σε καινούργιες δραστηριότητες, και όχι σε αγορά παγίων του Ελληνικού Κράτους σε τιμές κοψοχρονιάς.
Αλλά βλέπετε, εμείς θέλαμε να κάνουμε μαγκιές και μαγικά για να κάνουμε τον καλό στο κομματικό κράτος των διεφθαρμένων αφισοκολλητών και των σαραντάρηδων συνταξιούχων...
ε. Χωρίς να βγάλει στη σύνταξη με τερατώδη εφάπαξ 300.000 δημοσίους υπαλλήλους, θα είχε ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό άμεσα, και δεν θα είχε ανάγκη από νέο δανεισμό, παρά μόνο για να εξυπηρετήσει τα υπάρχοντα δάνεια.
ζ. Επίσης άμεσα έπρεπε να βγάλει ένα νόμο Γκιλοτίνα που να διαγράφει όλη τη ρυθμιστική νομοθεσία στραγγαλισμού της αγοράς εντός 90 ημερών από την ανακοίνωση του. Θυμίζω ότι αναφέρθηκα με άρθρο μου στην χρήση αυτού του εργαλείου (νόμο Γκιλοτίνα) πριν καιρό, ενώ μόλις πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε πως θα τον εφαρμόσουν σε λίγους μήνες από το αρμόδιο υπουργείο.
η. Με τη μετάβαση σε e-government και την κατάργηση της γραφειοκρατίας και άρα των ευκαιριών για τη διαφθορά, θα έστελνε μηνύματα σοβαρότητας και συγκράτησης του κόστους του κράτους προς απανταχού πιστωτές.
Με τα παραπάνω, η διεθνής αγορά ομολόγων θα ήξερε πως έχει να κάνει με σοβαρή κυβέρνηση, θα αποφεύγαμε και την χρεοκοπία αλλά και τον “θάνατο με τις χίλιες ξυραφιές” που τελικά βίωσε η οικονομία, όσο και αν τα σαξές στόρι θέλουν να μετονομάσουν το κρέας σε ψάρι.
Αντί αυτών των παραπάνω που θα διατηρούσαν το ΑΕΠ υψηλό, σίγουρα πολύ πάνω από τα 200 δις, χωρίς να τσακίζουν με φόρους τον ιδιωτικό τομέα, θα είχαμε βγει από την κρίση σε 6-12 μήνες, και θα είχαμε και μπαράζ επενδύσεων από το εξωτερικό σε καινούργιες δραστηριότητες, και όχι σε αγορά παγίων του Ελληνικού Κράτους σε τιμές κοψοχρονιάς.
Αλλά βλέπετε, εμείς θέλαμε να κάνουμε μαγκιές και μαγικά για να κάνουμε τον καλό στο κομματικό κράτος των διεφθαρμένων αφισοκολλητών και των σαραντάρηδων συνταξιούχων...
Το τί έγινε αντί αυτού του παραπάνω σεναρίου είναι πλέον ιστορία.
Τώρα είμαστε πλέον αντιμέτωποι με τα αποτελέσματα της
διαχείρισης της κρίσης χρέους του 2010, η οποία ουσιαστικά φούσκωσε το
χρέος από το 125% το 2009 στο 175% το 2013, ενώ το έλλειμμα από -15,4%
το 2009 το μειώσαμε ακραιφνώς στο -12,4% το 2013, σκοτώνοντας στο
ενδιάμεσο την παραγωγική οικονομία, και στέλνοντας 2 εκατομμύρια
εργαζόμενους στην ανεργία.
“Equo ne credite, Teucri
Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes”*
“Equo ne credite, Teucri
Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes”*
Ακολουθήστε τον Άγη Βερούτη στο twitter: @Agissilaos
agissilaos@gmail.com
agissilaos@gmail.com
* “Μην εμπιστεύεστε το άλογο, Τρώες. / Οτιδήποτε κι αν είναι, φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας”
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου