Πτυχές του βυζαντινού παρελθόντος της Θεσσαλονίκης φέρνουν στο φως οι έρευνες στα υπερώα του ιστορικού ναού
Ποιά έγγραφα σφραγίστηκαν με μολυβδόβουλα στα υπερώα της Αγίας Σοφίας
Θεσσαλονίκης; Ποιες συναντήσεις και τι συμφωνίες μεταξύ κοσμικών και
εκκλησιαστικών αξιωματούχων έγιναν στα υψηλά πατώματα του ναού; Ποια
διακεκριμένα μέλη της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και της αυτοκρατορικής
αυλής συναθροίζονταν στα ευκτήριά του; Και ποια μάτια παρακολουθούσαν
άραγε από ψηλά την άφιξη επισήμων στις θείες λειτουργίες του επισκοπικού
ναού; Οι απαντήσεις είναι περιορισμένες, τα ονόματα ελάχιστα, αρκούν
όμως να φανταστούμε την εικόνα στον ναό της Αγίας Σοφίας ή επισήμως «Tης
του Θεού Σοφίας», κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων, όταν στα
υπερώα του, απροσπέλαστα και άγνωστα σήμερα στο ευρύ κοινό,
λειτουργούσαν η διοίκηση και η γραμματεία –τα λεγόμενα σεκρέτα– της
μητρόπολης της «συμβασιλεύουσας».
Την αφανή αυτή πλευρά του ιστορικού βυζαντινού ναού αποκαλύπτει η
Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΟΘ) με έργα που θα
αναδείξουν και θα επανασυστήσουν στο ευρύ κοινό τη «Μεγάλη Εκκλησία» και
τη σημασία της ως μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της
UNESCO. Τα υπερώα, περιμετρικά του ναού, ανοίγουν για να γίνουν
επισκέψιμα ενώ ταυτόχρονα έργα ανάπλασης στα ερείπια της πεντάκλιτης
παλαιοχριστιανικής βασιλικής, δυσανάγνωστα σήμερα στο ευρύ κοινό, θα
μετατρέψουν το παλίμψηστο προαύλιο σε έναν ελκυστικό αρχαιολογικό χώρο.