Πώς θα γίνει η «αξονική τομογραφία» του τύμβου Καστά που μπορεί να αποδώσει 100% την εικόνα του υπεδάφους. Ποιοί θα προβλέψουν και ποιοι θα αποτυπώσουν τρισδιάστατα τα πιθανά ευρήματα.
Άκρως διαφωτιστική για το ενδεχόμενο ύπαρξης περισσότερων ταφικών μνημείων κάτω από το γιγαντιαίο στρώμα επίχωσης του τύμβου στο λόφο Καστά, πρόκειται να είναι η...
γεωφυσική διασκόπηση που αναμένεται να ξεκινήσει τις επόμενες μέρες στο υπερμεγέθες ταφικό μνημείο στην Αμφίπολη.
γεωφυσική διασκόπηση που αναμένεται να ξεκινήσει τις επόμενες μέρες στο υπερμεγέθες ταφικό μνημείο στην Αμφίπολη.
Η γεωφυσική διασκόπηση, επί της ουσίας η «αξονική τομογραφία» του τύμβου, είναι η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί από τους επιστήμονες ώστε να αποτυπώσει την κάτοψή του και να υποδείξει τυχόν νέες τομές, δηλαδή πιθανά αρχιτεκτονικά ίχνη εντός του. Με τη σειρά τους, οι διαπιστώσεις που θα εξάγουν οι γεωφυσικοί από αυτή την απεικόνιση πρόκειται να κατευθύνουν την ανασκαφική ομάδα της επικεφαλής της σκαπάνης, Κατερίνας Περιστέρη, για τον εντοπισμό ενός ή και περισσοτέρων τάφων.
Πρωτοστατεί το ΑΠΘ
Σοβαρή υποψηφιότητα για την αποτύπωση του τι κρύβει επιμελώς εδώ και εκατοντάδες χρόνια τώρα ο τύμβος στο λόφο Καστά, βάζει το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Τομέα Γεωφυσικής του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με μία προχωρημένη μέθοδο, την ηλεκτρική τομογραφία.
Μάλιστα, στην ανάπτυξη αυτής της τομογραφικής πρακτικής και στη βελτίωσή της, και σε θεωρητικό μα ιδίως σε εφαρμοστικό επίπεδο παγκοσμίως, έχει συμβάλει τα μέγιστα ο αναπληρωτής καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής και μέλος αυτού του εργαστηρίου, Παναγιώτης Τσούρλος, όπως σημειώνει στη Voria.gr ο έτερος αναπληρωτής καθηγητής του ίδιου, Γεώργιος Βαργεμέζης.
«Η συγκεκριμένη μεθοδολογία μας επιτρέπει να εντοπίσουμε έναν στόχο, δηλαδή εάν μέσα στον τύμβο υπάρχει μία κατασκευή, πού ακριβώς είναι η θέση του και ποια περίπου τα γεωμετρικά του χαρακτηριστικά» , εξηγεί στη Voria.gr ο κ. Βαργεμέζης και συμπληρώνει:
«Είναι μία πρακτική πολύ επιτυχημένη, η εικόνα που αποδίδει είναι 100% αυτή του υπεδάφους. Εφόσον υπάρχει τάφος στον τύμβο, τότε η μέτρησή μας, από τη γεωλογική δομή και τη φύση του στόχου, θα δείξει το κατά πόσο οι ιδιότητές του ξεχωρίζουν από το περιβάλλον του».
Τι είναι η ηλεκτρική τομογραφία
Με τη μέθοδο αυτή, οι γεωφυσικοί «εμποτίζουν» ρεύμα στη γη, μετρούν την κατανομή της αντίστασης στο σημείο όπου ενδέχεται να βρίσκεται αρχαιολογικός χώρος και, αξιοποιώντας έναν ιδιαιτέρως ανεπτυγμένο αλγόριθμο, επιχειρούν να απεικονίσουν το υπέδαφος, είτε σε τομές, δηλαδή σε δύο διαστάσεις, είτε σε τρεις διαστάσεις, δηλαδή συνολική αποτύπωση του χώρου.
Πέραν, όμως, της δυνατότητας τρισδιάστατης απεικόνισης του αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται κάτω από τη γη, η μέθοδος αυτή διαθέτει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι δεν έχει περιορισμό στο βάθος που μπορεί να «δει», υπό την προϋπόθεση ότι ο στόχος έχει σημαντικές διαστάσεις.
Επιπροσθέτως, η ηλεκτρική τομογραφία έχει εφαρμοστεί επιτυχώς σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, όπως στη Βεργίνα, στο νότιο τείχος της Ακρόπολης των Αθηνών, στην Πύδνα, στο μεσαιωνικό τείχος της Θεσσαλονίκης, στον τύμβο του Μεσιανού στην Πέλλα, και στην Απολλωνία, όπου αποτυπώθηκε τρισδιάστατα ο τάφος και κατόπιν ανασκάφηκε από τους σκαπανείς.
Γι’ αυτό και η γεωφυσική διασκόπηση εν γένει, αποτελεί μέθοδο αποδεκτή από τους περισσότερους αρχαιολόγους και εφαρμόζεται σε πλήθος ανασκαφών. «Εμείς, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, τα γεωραντάρ, σεισμικά και ηλεκτρικά, “βλέπουμε” μέσα στον τύμβο και με τις μετρήσεις μας έχουμε τη δυνατότητα να αποτυπώσουμε τα δεδομένα τρισδιάστατα. Η διαφορά με άλλα εργαστήρια είναι πως εμείς προβλέπουμε», διευκρινίζει ο αναπληρωτής καθηγητής του Εργαστηρίου.
Σε ό,τι αφορά τους επιστήμονες που απαιτείται για τη συγκρότηση μιας τέτοιας ομάδας εργασίας στο ύπαιθρο, ο αριθμός ξεκινά από τα τρία και μπορεί να φθάσει έως και τα έξι άτομα, ωστόσο αυτό θα εξαρτηθεί και από τις παραμέτρους μέτρησης, που εν προκειμένω, για το λόφο Καστά, αυτές είναι πολύπλοκες λόγω του τεραστίου μεγέθους του.
Σχετικά με το χρονικό διάστημα έως την εξαγωγή των πρώτων συμπερασμάτων μετά από μια τέτοιου είδους διασκόπηση, αυτό κυμαίνεται από 10 έως 20 ημέρες, αναλόγως της πορείας των ερευνών και των ενδεχόμενων εμποδίων που θα προκύψουν. Τα αποτελέσματα αυτά μελετώνται και αξιολογούνται στις εγκαταστάσεις του Εργαστηρίου στη Θεσσαλονίκη.
Επιστρατεύονται και οι τοπογράφοι του ΑΠΘ
Σημαντικό κομμάτι των νέων γενικευμένων ερευνών στον τύμβο Καστά αναμένεται να αποτελέσει και το Εργαστήριο Φωτογραμμετρίας και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ, στο οποίο προσφάτως αναφέρθηκε και ο υπουργός Πολιτισμού, Κωνσταντίνος Τασούλας.
Σύμφωνα με τον Διευθυντή του Εργαστηρίου, Πέτρο Πατιά, η ομάδα των τοπογράφων έχει τη δυνατότητα να απεικονίσει τρισδιάστατα με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας το εξωτερικό μέρος του τύμβου, αλλά και το ήδη ανεσκαμμένο εσωτερικό του, με εξαιρετική ακρίβεια, η οποία σε μικροαντικείμενα είναι της τάξης του χιλιοστού.
«Μπορούμε να αποτυπώσουμε επακριβώς σε 3D μορφή τον τύμβο Καστά και το εσωτερικό του τάφου που έχει εντοπιστεί σε ακρίβεια εκατοστού, αλλά και να συνδράμουμε τα υπόλοιπα εργαστήρια στον εντοπισμό νέων ευρημάτων στο μνημείο», επισημαίνει στη Voria.gr ο κ. Πατιάς και τονίζει ότι η ομάδα του Εργαστηρίου δρα με μη επανδρωμένα πτητικά συστήματα, δηλαδή μικρά ελικοπτεράκια, και laser scanners, ενώ διαθέτει και σύστημα mobile mapping (το μοναδικό στην Ελλάδα).
Αποτύπωση αρχιτεκτονικής όψης Αψίδας Γαλερίου («Καμάρα») με laser scanner
Παρόμοιες εργασίες, όπως αναφέρει ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Φωτογραμμετρίας και Τηλεπισκόπησης, έχουν κατά το παρελθόν διενεργηθεί σε αρχαιολογικούς χώρους όπως η Βεργίνα, το Δίον, το Σπήλαιο στην Καστοριά και τα κυκλαδικά ειδώλια της Νάξου, ενώ η ομάδα, συνήθως τετραμελής, έχει συμμετάσχει κατά το παρελθόν σε ανασκαφές σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου