Μασσαλία: Μια ελληνική πόλη ~ Η προέλευση της λέξης κακαβιά

Είναι γνωστό ότι από πολύ παλιά οι Ελληνες, όταν συναντούσαν δυσκολίες στην πατρίδα τους, ζητούσαν μια καλύτερη τύχη σε άλλες χώρες, δημιουργώντας αποικίες. Μαζί τους, βέβαια, μετέφεραν και τον πολιτισμό τους. Κλασικό παράδειγμα η περίπτωση της Μασσαλίας, που ίδρυσαν οι κάτοικοι της Φώκαιας περί τον 6ο αιώνα π .Χ., όταν αναγκάστηκαν να αφήσουν την πατρίδα τους πιεζόμενοι από τους Πέρσες. 

Μαζί τους, εκτός από το άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος, έφεραν να...
φυτέψουν ελιές και αμπέλια. που ήταν άγνωστά στους ντόπιους λαούς. 

Η κοιλάδα του Ροδανού ποταμού, ο οποίος εκβάλλει εκεί, αποδείχθηκε κατάλληλη και σύντομα η καλλιέργεια τους εξαπλώθηκε σε όλη τη γύρω περιοχή. Με τα χρόνια τα φυτά εγκλιματίστηκαν και οι ποικιλίες βελτιώθηκαν.

Το λάδι και το κρασί έγιναν γνωστά στους λαούς αυτών των περιοχών και, μέσω των ποταμών, έφτασαν μέχρι τους Κέλτες της βόρειας Ευρώπης. Παράλληλα, οι Μασσαλιώτες καλλιεργούσαν ρόδα, για να παίρνουν το αρωματικό τους έλαιο. Μπορεί στους αιώνες που ακολούθησαν η
Μασσαλία να μην έμεινε ελληνική, όμως η ελαιουργία και κυρίως η οινοποιία και η αρωματοποιία ανθούν ακόμα.

Οι Γάλλοι έχουν κάνει αυτά τα προϊόντα πρώτα σε όλο τον κόσμο και σήμα κατατεθέν της χώρας τους - όμως καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε, εμείς κυρίως, το πώς ξεκίνησε όλη αυτή η διαδικασία. 

Αλλωστε, είναι κοινό μυστικό πως, ακόμη και στις μέρες μας, οι Γάλλοι εμπλουτίζουν τα κρασιά ιους με ελληνικό μούστο. Η Μασσαλία μέχρι τώρα θεωρεί τιμή της το ότι ιδρύθηκε από Ελληνες, καθώς αυτό την καθιστά μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης.

Από τα αρχαία χρόνια, η Μασσαλία ήταν γνωστή για τα ψάρια της, ειδικά τα μπαρμπούνια της ήταν φημισμένα σε όλο τον τότε κόσμο, όπως αναφέρει ο Αθήναιος. Φημισμένη ήταν και η κακαβιά που
έφτιαχναν εκεί, σε κάποια θρησκευτική γιορτή, σε ανάμνηση της κακαβιάς που είχε προσφέρει η Αφροδίτη στον Ήφαιστο. Η λέξη «κακαβιά» είναι αρχαιοελληνική και σημαίνει «το φαγητό (η σούπα)
που έχει μαγειρευτεί μέσα στον κάκαβο, ένα είδος χύτρας».

Η σούπα αυτή είναι έως σήμερα διάσημη σε όλο τον κόσμο με το γαλλικό όνομα μπουγιαμπέσα (bouillabaisse = ζωμός που σιγοβράζει).

Η αρχαιοελληνική μαγειρική είναι από τότε ριζωμένη βαθιά στη γαλλική κουλτούρα. 

Ένα ακόμη παράδειγμα είναι τα κουφέτα. Τα καραμελωμένα με μέλι αμύγδαλα, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τραγήματα, όπως τα αποκαλούσαν οι αρχαίοι, ήταν πολύ δημοφιλή στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη.

Όταν η χρήση ης ζάχαρης εξαπλώθηκε στην Ευρώπη, εξελίχθηκαν στα γνωστά με τη σημερινή μορφή τους κουφέτα, τα οποία αναφέρονται για πρώτη φορά το 1220 στην πόλη Verdun της Γαλλίας. 

Στη γαλλική γλώσσα το κουφέτο λέγεται Dragée που προέρχεται από την ελληνική λέξη «τράγημα».




Του Γιάννη Λεμονή