Ένα βήμα εμπρός για την ΑΟΖ

Η ανατροπή του Μόρσι και η εχθρική στάση του Ερντογάν απέναντι στη στρατιωτική ηγεσία της Αιγύπτου είναι φανερό ότι οδήγησαν τη μεταβατική κυβέρνηση στο Κάιρο σε αλλαγή στάσης στο θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Ελλάδα.

Όπως προέκυψε από τη συμφωνία των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών στο Κάιρο - Βενιζέλου και Φάχμι- η αιγυπτιακή πλευρά δεν επικαλείται πλέον την εμπλοκή τρίτης χώρας, δηλαδή της Τουρκίας, που ήταν...
το κύριο επιχείρημά της μέχρι σήμερα, για να αρνείται τη διαβούλευση με την Αθήνα.

Το αγκάθι μέχρι τώρα για την έναρξη διαβουλεύσεων Ελλάδας-Αιγύπτου ήταν η ελληνοτουρκική διαμάχη για το εύρος της επήρειας του Καστελόριζου ως προς την οριοθέτηση της ΑΟΖ:

Σύμφωνα με την ελληνική θέση για πλήρη επήρεια η υπό οριοθέτηση ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο αφορά την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο.

Σύμφωνα με την τουρκική θέση για περιορισμένη λόγω ειδικών γεωγραφικών συνθηκών επήρεια η ΑΟΖ της Τουρκίας εφάπτεται με το ανατολικό τμήμα της αιγυπτιακής, άρα υπάρχει θέμα διμερούς διαβούλευσης Αγκυρας-Καΐρου.
 

Η Λευκωσία

Έτσι αναδεικνύεται ως «κλειδί» για τις εξελίξεις η συμμετοχή της Λευκωσίας στην τριμερή συνεργασία διαβούλευση, στην οποία αναφέρθηκαν στις δηλώσεις τους οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Αιγύπτου.
Οπως είναι γνωστό η Κύπρος έχει οριοθετήσει προς νότον την ΑΟΖ τόσο και με το Ισραήλ όσο και με την Αίγυπτο. Αν σήμερα η Αίγυπτος δέχεται το σχήμα της τριμερούς διαβούλευσης, εξυπακούεται ότι η συμμετοχή της Λευκωσίας αφορά την οριοθέτηση της Κυπριακής ΑΟΖ προς Δυσμάς, άρα πρόκειται για σιωπηρή αποδοχή των ελληνικών θέσεων για πλήρη επήρεια του Καστελόριζου. Αν γίνει αποδεκτή η τουρκική θέση για την ΑΟΖ που δικαιούται η Αγκυρα προς Νότον, δεν υπάρχει περιθώριο ουσιαστικής επέκτασης της Κυπριακής ΑΟΖ προς Δυσμάς.
Τα παραπάνω αποτελούν αναμφισβήτητο θετικό βήμα στην προσπάθεια της Αθήνας για συνολική οριοθέτηση της ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες. Δίχως αμφιβολία η ίδια η έναρξη της διαβούλευσης θα ασκήσει εκ των πραγμάτων πίεση τόσο στην Αλβανία όσο και στη Λιβύη προς παρόμοια κατεύθυνση.
 

Εκκρεμότητες

Χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει την αντίδραση ή την επιρροή που θα έχει στην Αγκυρα η συμφωνία Βενιζέλου-Φάχμι, είναι βέβαιο ότι αν η χώρα μας κλείσει τις εκκρεμότητες οριοθέτησης με την Αλβανία και τη Λιβύη και προχωρήσει σε τριμερείς διαβουλεύσεις με το Κάιρο και τη Λευκωσία, η τουρκική πλευρά θα διαπιστώσει ότι οι περιφερειακοί συσχετισμοί μεταβάλλονται δυσμενώς ως προς τις μαξιμαλιστικές της θέσεις στο θέμα της ΑΟΖ.

Τούτων λεχθέντων σε όλα τα παραπάνω υπάρχουν σοβαρότατες πολιτικές επιφυλάξεις:
Πόσο σταθερή είναι η σημερινή κυβέρνηση στην Αίγυπτο; Τι θα συμβεί σε περίπτωση ανατροπής των εσωτερικών συσχετισμών στο Κάιρο;

• Για τη στρατιωτική ηγεσία της Αιγύπτου η στροφή απέναντι στην Αθήνα και τη Λευκωσία είναι οριστική και σταθερή επιλογή ή αποτελεί μέσο πίεσης προς τον Ερντογάν για να τον αποτρέψει να συνεχίσει να διεκδικεί τον ρόλο του προστάτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας;
  
• Με την επίθεση των ΗΠΑ κατά της Συρίας να επίκειται και με τον Ερντογάν να την στηρίζει πλήρως, σε πιο βαθμό η συνεργασία της Αγκυρας κατά της Δαμασκού θα σκιάσει τη δυσαρέσκεια ΗΠΑ και Αιγύπτου για την υποστήριξη του Ερντογάν προς τον ανατραπέντα Μόρσι;
  
• Τέλος, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε οι ΗΠΑ να ζητήσουν ως αντίτιμο αυξημένου ρόλου της Αγκυρας στη Συρία την εξομάλυνση των σχέσεων με το Στρατιωτικό Καθεστώς της Αιγύπτου.

Αναμφισβήτητο θετικό βήμα η συμφωνία Βενιζέλου - Φάχμι και η αναφορά σε συμμετοχή της Λευκωσίας δείχνουν να ενισχύουν τις ελληνικές θέσεις για οριοθέτηση της ΑΟΖ. Μένει να αποδειχθεί η σταθερότητα της σημερινής κυβέρνησης στην Αίγυπτο και στην πράξη η βούληση του Καΐρου για πλήρη οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αθήνα.

Να σημειωθεί ότι ακόμη και στο πιο επιφυλακτικό και συγκρατημένο σενάριο εξελίξεων αν η Αίγυπτος παραμείνει σταθερή στην πλήρη οριοθέτηση της ΑΟΖ με Αθήνα και Λευκωσία ναι μεν δεν υπάρχει αυτόματη εγγύηση για εξαναγκασμό της Αγκυρας να αποδεχθεί την ελληνική θέση για πλήρη επήρεια του Καστελορίζου, αλλά είναι βέβαιο ότι διευκολύνεται η εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης που θα βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην αρχική ελληνική θέση από ό,τι στην τουρκική.
Από τα παραπάνω προκύπτει το αυτονόητο ότι οι διεθνείς πολιτικοί συσχετισμοί επισκιάζουν το Διεθνές Δίκαιο, την όποια ερμηνεία και σχετική νομολογία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
  
Του Γιώργου Καπόπουλου / ΗτΣ

Από τη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Ευάγγ. Βενιζέλου με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Ναμπίμ Φάχμι