Το επίκαιρο δίδαγμα του 1821

Θα ακούσουμε πολλά σήμερα, με αφορμή την επέτειο της Εθνεγερσίας. Άλλοι θα προτιμήσουν κενολόγες αναφορές, άλλοι πάλι -όπως η κα. Ρεπούση- θα θεωρήσουν ότι πρωτεύων θέμα της επετείου είναι η διενέργεια μαθητικών παρελάσεων, ίσως για να μη δημοσιοποιήσουν μύχια ενόχληση για την ευκαιριακή τόνωση του πατριωτικού συναισθήματος.

Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο, όπου η αγάπη στην Πατρίδα θεωρείται ελάττωμα, ενώ η κάθε περιθωριακή άποψη εκλαμβάνεται ως...
μεταμοντέρνα αντίληψη των ελληνόφωνων Ευρωπαίων, που δι’ αυτού του τρόπου θέτουν εαυτόν στον αφρό των αναγνωρίσιμων κατοίκων.


Μεταξύ των πολλών που θα μπορούσαν να επιλεγούν για να έχουν σχέση μ’ αυτό, που έγραψε ο Ελύτης περί «επικαιρότητας του παρελθόντος», είναι και η τάση μας να αναμένουμε την σωτηρία από κάποιον "από μηχανής θεό", που κατά κανόνα πρόκειται για ξένο "προστάτη", ο οποίος φυσικά κάποιο λόγο θα έχει για να μας σώσει, ο οποίος δεν θα είναι ανιδιοτελής.

Σήμερα, λες και ο πολιτικός κόσμος μας -στην πλειονότητά του- έχει χωριστεί σε στρατόπεδα, άλλοι μεν ταυτισμένοι πλήρως με την ευρωπαϊκή πολιτική, άλλοι ενεργούν με τρόπο που εξυπηρετεί την αμερικανική για υποβάθμιση του ρόλου της Ευρώπης, άλλοι ελπίζουν πως θα προστρέξει το "ξανθό γένος" από τον βορά, και όλα αυτά πάντα "εν ονόματι των συμφερόντων του λαού".

Τα ακούσαμε αυτά από άπειρους εθνοσωτήρες, έμπειρους ή μαθητευόμενους, ώστε και ειλικρινής να είναι κάποιος δύσκολα θα γίνει πιστευτός, όσο οι λόγοι δεν συμβαδίζουν με τις πράξεις, και ακόμη χειρότερο, όσο οι λόγοι είναι σκοπίμως ασαφείς.

Ευχής έργο θα ήταν να συνειδητοποιήσουμε, πως όσο αναμένουμε την σωτηρία μας από άλλους, πάντα θα βρισκόμαστε σε επίπεδο ραγιαδισμού, και θα δικαιώνουμε τους Βυζαντινούς που έλεγαν «Ουαί τω μη τοις ιδίοις όνυξι ξυομένω» (Αλίμονο σ’ αυτόν που δεν έχει νύχια να ξυστεί). Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, είχε ως παρακαταθήκη τα λόγια του πατέρα του, ο οποίος πεθαίνοντας συμβούλεψε τα παιδιά του: «Μη λησμονήτε ότι οι Έλληνες, για να ελευθερωθούν, πρέπει να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις».

Αυτό έγραψε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στα «Απομνημονεύματά»: «Είδα τότε (1815) ότι ό,τι κάμωμεν θα το κάμωμεν μοναχοί και δεν έχομεν καμμίαν ελπίδα από τους ξένους». Και ποια ήσαν τα εφόδια με τα οποία πάλεψαν εναντίον μιας ισχυρής Αυτοκρατορίας; Ούτε εφόδια, ούτε "καβαλλαρία" είχαμε, έγραψε ο Γέρος του Μοριά. Τι είχαν; Την αταλάντευτη θέληση να ζήσουν χωρίς εξαρτήσεις, και όπλο την ευφυΐα του Οδυσσέα. «Ό,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά», έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης. Κι επειδή πόθησαν οι πρόγονοί μας την απαλλαγή από τις ξένες προστασίες, συνέβη αυτό που δεν πίστευε κανείς ότι θα συμβεί.

Όταν ήρθαν τα νικηφόρα αποτελέσματα, οι ισχυροί της Ευρώπης -η Ιερά Συμμαχία- διαπίστωσαν πως εξυπηρετούνται κι αυτοί από την αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και άρχισαν να μας παίρνουν στα σοβαρά. Και ήταν φυσική συνέπεια αυτή η εξέλιξη. Το έγραψε ο Κριτόλαος, πριν από χιλιάδες χρόνια:

«Εάν μεν άνδρες ώσιν, ουκ απορήσουσι συμμάχων, εάν δε, ανδράποδα κυρίων» (Εάν φανείτε άνδρες, δεν θα δυσκολευθείτε να βρείτε εύκολα συμμάχους. αλλιώς, δεν θα δυσκολευθείτε να βρείτε αφεντικά).

Αυτό είναι το επίκαιρο μήνυμα της σημερινής ημέρας. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να αρνηθεί ένας λαός την προσφερόμενη  βοήθεια όταν είναι ανάλογη με τα αιτηθέντα ανταλλάγματα. Σημαίνει, ότι ένας λαός εάν δεν αποφασίσει μόνος του να ορθώσει το ανάστημά του, αν δεν σηκώσει αυτός το μεγαλύτερο βάρος σε ένα αγώνα, ελπίδα δεν έχει. Το πολύ-πολύ να αλλάξει αφεντικό.

Το πρόσταγμα το δίνει ο Περικλής Γιαννόπουλος, προφήτης του ελληνισμού: «Τι φωνάζεις; Μπήκαν κλέφτες στο μαντρί; Εάν σου βαστά, έμπα διώχτους».

Ο Μακεδών