Αναλυτικά ~ Τι φορολογείται από το εισόδημα ή τη σύνταξη

Σημαντικές αυξομειώσεις στα εισοδήματά τους (χωρίς να έχουν επέλθει νέες περικοπές για το 2014) έχουν διαπιστώσει από την αρχή του χρόνου εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, λαμβάνοντας τον μισθό ή τη σύνταξή τους.

 Η ερμηνεία, δε, των μεταβολών αυτών καθίσταται σταυρόλεξο για ικανούς λύτες, με δεδομένο ότι οι φορολογικές διατάξεις αλλάζουν κυριολεκτικά κάθε χρόνο -ενίοτε, δε, και συχνότερα της μίας φοράς ανά έτος...


Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ποιο μέρος του εισοδήματός μας από μισθωτή εργασία ή από σύνταξη φορολογείται; Ποια είναι τα έσοδα που απαλλάσσονται, τι ισχύει για το επίδομα ανεργίας και το ΕΚΑΣ, αλλά και πόσος φόρος παρακρατείται για μισθωτούς και συνταξιούχους; Ο οδηγός της «ΜτΚ» επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Με βάση το σύνολο των φορολογικών διατάξεων που ισχύουν φέτος, ως φορολογητέο εισόδημα νοείται το εισόδημα που απομένει μετά την αφαίρεση των δαπανών που εκπίπτουν, σύμφωνα με τις διατάξεις του φορολογικού κώδικα (ΚΦΕ), από το ακαθάριστο εισόδημα. Συγκεκριμένα, ο ΚΦΕ διακρίνει τις ακόλουθες κατηγορίες ακαθάριστων εισοδημάτων:
- εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις,
- εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα,
- εισόδημα από κεφάλαιο και
- εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.

Από φέτος, λοιπόν, οι κατηγορίες του εισοδήματος μειώνονται από έξι σε τέσσερις.


ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Από τον υπολογισμό τού εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις εξαιρούνται:

1. Η αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης και η ημερήσια αποζημίωση που έχει καταβληθεί από τον εργαζόμενο αποκλειστικά για σκοπούς τής επιχειρηματικής δραστηριότητας του εργοδότη.
2. Η αποζημίωση για έξοδα κίνησης που καταβάλλονται από τον εργοδότη για υπηρεσιακούς λόγους, εφόσον αφορούν έξοδα κίνησης που πραγματοποιήθηκαν από τον εργαζόμενο κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας του.
3. Το επίδομα αλλοδαπής που χορηγείται σε υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών και των λοιπών δημόσιων πολιτικών υπηρεσιών.
4. Οι κρατήσεις υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, οι οποίες επιβάλλονται με νόμο.
5. Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλει ο εργαζόμενος, περιλαμβανομένων των εισφορών εργοδότη και εργαζομένου υπέρ των επαγγελματικών ταμείων που έχουν συσταθεί με νόμο.
6. Η εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου, καθώς και από επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο, στους ασφαλισμένους και στα εξαρτώμενα μέλη του ασφαλισμένου.
7. Η αξία των διατακτικών σίτισης αξίας έως 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα.
8. Οι παροχές ασήμαντης αξίας μέχρι του ποσού των 27 ευρώ ετησίως.
9. Τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή τον εργοδότη για λογαριασμό του εργαζομένου, στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
10. Τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργοδότη για την ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή κάλυψη του υπαλληλικού του προσωπικού ή για την κάλυψη του κινδύνου ζωής ή ανικανότητάς του, στο πλαίσιο ασφαλιστηρίου συμβολαίου και μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ ετησίως ανά εργαζόμενο.
Σε ό,τι αφορά, δε, τις κατηγορίες εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις που απαλλάσσονται από τον φόρο, αυτές είναι οι ακόλουθες:
1. Το εισόδημα που αποκτάται κατά την άσκηση καθηκόντων από αλλοδαπό διπλωματικό ή προξενικό εκπρόσωπο, κάθε φυσικό πρόσωπο που εργάζεται σε πρεσβεία, διπλωματική αποστολή, προξενείο ή αποστολή αλλοδαπού κράτους για τη διεκπεραίωση κρατικών υποθέσεων και που είναι πολίτης του εν λόγω κράτους και κάτοχος διπλωματικού διαβατηρίου, καθώς και από κάθε φυσικό πρόσωπο που εργάζεται σε θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή διεθνούς οργανισμού που έχει εγκατασταθεί βάσει διεθνούς συνθήκης, την οποία εφαρμόζει η Ελλάδα.
2. Η διατροφή που λαμβάνει ο/ η δικαιούχος, σύμφωνα με δικαστική απόφαση ή συμβολαιογραφική πράξη.
3. Η σύνταξη που καταβάλλεται σε αναπήρους πολέμου και σε θύματα ή οικογένειες θυμάτων πολέμου, καθώς και σε ανάπηρους ειρηνικής περιόδου, στρατιωτικούς γενικά, που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
4. Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες.
5. Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε ανάπηρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.
6. Το επίδομα ανεργίας που καταβάλλει ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) στους δικαιούχους ανέργους, εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει ετησίως τις 10.000 ευρώ.
7. Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ) που καταβάλλεται στους δικαιούχους.
8. Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στους αναγνωρισμένους πολιτικούς πρόσφυγες, σε αυτούς που διαμένουν προσωρινά στην Ελλάδα για ανθρωπιστικούς λόγους και σε όσους έχουν υποβάλει αίτηση για αναγνώριση προσφυγικής ιδιότητας (η οποία βρίσκεται στο στάδιο εξέτασης από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη), αλλά και από φορείς που υλοποιούν προγράμματα παροχής οικονομικής ενίσχυσης των προσφύγων, τα οποία χρηματοδοτούνται από την Ύπατη Αρμοστεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Προσοχή: από 01.01.2014 απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος οι μισθοί και οι συντάξεις, καθώς και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε ανάπηρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% και όχι που υπερβαίνει το 80%, όπως ίσχυε έως τις 31.12.2013. Επίσης, το ποσό της διατροφής που λαμβάνει ο δικαιούχος βάσει δικαστικής απόφασης απαλλάσσεται του φόρου, με δεδομένο ότι αποτελεί φορολογητέο εισόδημα τού καταβάλλοντος αυτήν.


ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ Πότε μειώνεται ο φόρος εισοδήματος
 
1. Ο αρχικός φόρος που προκύπτει μειώνεται κατά το ποσό των 2.100 ευρώ, όταν το φορολογητέο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 21.000 ευρώ. Αν το ποσό του φόρου είναι μικρότερο των 2.100 ευρώ, το ποσό της μείωσης περιορίζεται στο ποσό του αναλογούντος φόρου.
2. Για φορολογητέο εισόδημα, το οποίο υπερβαίνει το ποσό των 21.000 ευρώ, το ποσό της μείωσης μειώνεται κατά 100 ευρώ ανά 1.000 ευρώ του φορολογητέου εισοδήματος.
3. Όταν το φορολογητέο εισόδημα υπερβαίνει το ποσό των 42.000 ευρώ, δεν χορηγείται μείωση φόρου.


ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ Τι ισχύει κατά περίπτωση
 
1. Το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις υποβάλλεται σε φόρο, βάσει συγκεκριμένης κλίμακας. Από αυτήν εξαιρείται μόνο το εισόδημα από μισθωτή εργασία που αποκτούν:
- οι αξιωματικοί που υπηρετούν σε πλοία του εμπορικού ναυτικού (και το οποίο φορολογείται με φορολογικό συντελεστή 15%) και
- το κατώτερο πλήρωμα που υπηρετεί σε πλοία του εμπορικού ναυτικού (και το οποίο φορολογείται με φορολογικό συντελεστή 10%).
2. Φορολογείται αυτοτελώς με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης κάθε εφάπαξ αποζημίωση που παρέχεται από οποιονδήποτε φορέα και για οποιονδήποτε λόγο διακοπής της σχέσεως εργασίας ή άλλης σύμβασης, η οποία συνδέει τον φορέα με τον δικαιούχο της αποζημίωσης.
3. Το ασφάλιστρο που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστήριων συνταξιοδοτικών συμβολαίων φορολογείται αυτοτελώς:
- Με συντελεστή 15% για κάθε περιοδικά καταβαλλόμενη παροχή.
- Με συντελεστή 10% για εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή μέχρι 40.000 ευρώ και με συντελεστή 20% για εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή που υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ.


ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΟΡΟΥ ΓΙΑ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΑ ΜΕΛΗ

Πρόσθετη μείωση φόρου ποσού 200 ευρώ προβλέπεται για τα ακόλουθα εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου:
1. Πρόσωπα με τουλάχιστον 67% αναπηρία βάσει γνωμάτευσης του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) ή της Ανώτατης του Στρατού Υγειονομικής Υπηρεσίας (ΑΣΥΕ) για την πιστοποίηση αναπηρίας.
2. Ανάπηροι αξιωματικοί και οπλίτες, οι οποίοι έχουν αποστρατευτεί, ή/ και αξιωματικοί, οι οποίοι υπέστησαν τραύμα ή νόσημα που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο.
3. Θύματα πολέμου ή τρομοκρατικών ενεργειών που δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από πολεμική αιτία, συμπεριλαμβανομένων μελών των οικογενειών αξιωματικών και οπλιτών που απεβίωσαν κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας, τα οποία δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από τον κρατικό προϋπολογισμό.
4. Πρόσωπα που δικαιούνται σύνταξης από το δημόσιο ταμείο ως ανάπηροι ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου.



ΠΛΗΡΩΜΕΣ Ποιες υπόκεινται σε παρακράτηση

Οι ακόλουθες πληρωμές υπόκειται σε παρακράτηση φόρου: (α) μερίσματα, (β) τόκοι, (γ) δικαιώματα (royalties), (δ) αμοιβές για τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες και άλλες αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες, ανεξαρτήτως από το εάν έχουν παρασχεθεί στην Ελλάδα, όταν ο λήπτης της αμοιβής είναι φυσικό πρόσωπο, (ε) το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ ή με τη μορφή περιοδικά καταβαλλόμενης παροχής, στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων, (στ) η υπεραξία που αποκτά φυσικό πρόσωπο από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας.


ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗΣ ΦΟΡΟΥ

Οι συντελεστές παρακράτησης φόρου έχουν ως εξής:
1. Για μερίσματα: 10%.
2. Για τόκους: 15%.
3. Για δικαιώματα (royalties) και λοιπές πληρωμές: 20%.
4. Για αμοιβές για τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες και άλλες αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες: 20%. Κατ’ εξαίρεση, για τις αμοιβές που εισπράττονται από εργολήπτες κατασκευής κάθε είδους τεχνικών έργων και ενοικιαστών δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών ή λιμενικών προσόδων ο συντελεστής είναι 3% επί της αξίας τού υπό κατασκευή έργου ή του μισθώματος.
5. Για το ασφάλισμα που καταβάλλεται με τη μορφή περιοδικά καταβαλλόμενης παροχής: 15%. Για το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ, μέχρι του ποσού των 40.000 ευρώ: 10%. Για τα ποσά που υπερβαίνουν τις 40.000 ευρώ: 20%.
6. Για την υπεραξία από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας που αποκτά φυσικό πρόσωπο: 15%.

Τι φόρο θα πληρώσουν μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες ανάλογα με τα εισοδήματά τους [πίνακες]

Mεγαλύτερο φόρο από ότι τις προηγούμενες χρονιές, θα κληθούν να πληρώσουν περισσότεροι από ένα εκατ. ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίοι επιτηδευματίες, για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2013.

Το επιβαρυμένο «χαράτσι», σύμφωνα με τον ιστότοπο imerisia.gr (από όπου και οι αναλυτικοί πίνακες), για τους ελεύθερους επαγγελματίες προκύπτει από τις εξής ανατροπές στη φορολόγηση:

• Κατάργηση του αφορολογήτου ορίου των 5.000 ευρώ
• Κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών
• Επιβολή φόρου 26% από το πρώτο ευρώ του ετησίου εισοδήματος εφόσον το συνολικό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ. Κάθε ευρώ πάνω από τις 50.000 θα φορολογείται με 33%.
• Φαίνεται ότι επιβαρύνονται περισσότερο οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με εισοδήματα έως 55.000 ευρώ. 
• Χαμένοι, όμως, θα είναι και όσοι είχαν μηδενικά εισοδήματα το 2013, καθώς θα φορολογηθούν για ετήσια «καθαρά κέρδη» ύψους πολύ μεγαλύτερου των 3.000 ευρώ αφού η εφορία θα προσδιορίσει τα καθαρά φορολογητέα εισοδήματα τους με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και θα επιβάλλει φόρο με συντελεστή 26%.
• Κερδισμένοι όσοι έχουν εισοδήματα άνω των 55.000 ευρώ αφού θα κληθούν να πληρώσουν λιγότερο φόρο σε σχέση με πέρυσι, αλλά και όσοι έκαναν έναρξη εργασιών μέσα στο 2013, αφού για τους  νέους επιτηδευματίες, κατά τα τρία πρώτα έτη άσκησης της δραστηριότητάς τους, θα ισχύει μειωμένος φόρος στο 13% για τα πρώτα 10.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος. Τα επιπλέον 40.000 ευρώ θα φορολογούνται με συντελεστή 26% και για το τμήμα του εισοδήματος που υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ θα επιβάλλεται φόρος 33%.
• Επίσης, οι νέοι επαγγελματίες απαλλάσσονται από το τέλος επιτηδεύματος των 650 ευρώ για τα πρώτα πέντε χρόνια της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους.
• Διατήρηση των τεκμηρίων διαβίωσης για εισοδήματα άνω των 5.700 ευρώ για όλους ανεξαιρέτως τους αυτοαπασχολούμενους που διαθέτουν μια κατοικία ή διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία και έχουν κι ένα ΙΧ αυτοκίνητο. Το ελάχιστο τεκμήριο ανέρχεται σε 2.500 - 3.000 ευρώ και προσαυξάνεται με επιπλέον 1.200 – 3.200 ευρώ για κάθε διαμέρισμα από 30 τ.μ. έως 80 τ.μ. στο οποίο διαμένει και με επιπλέον 2.000- 4.000 ευρώ για κάθε ΙΧ αυτοκίνητο κυβισμού μέχρι 1.200 κ.εκ. που κατέχει.
• Διατηρείται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης με συντελεστές 1% - 4% στα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.

Τι θα πληρώσον μισθωτοί συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και όσοι έχουν εισοδήματα από ενοίκια:

Πώς προσδιορίζεται η εισφορά αλληλεγγύης:

Τι θα πληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες: