Η Ένωση Εισαγγελέων προειδοποιεί: Ο νέος Ποινικός Κώδικας παραγράφει αδικήματα και δημιουργεί ανασφάλεια

Να αποσυρθούν τα νομοσχέδια του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ζητάει η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος καθώς όπως  τονίζουν με τις διατάξεις που αλλάζουν υπάρχει κίνδυνος παραγραφής και μαζικών αποφυλακίσεων.

Η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος, εξ αφορμής της κατάθεσης προς ψήφιση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο των νομοσχεδίων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, εκπροσωπώντας το σύνολο των Εισαγγελέων της χώρας που έχουν δώσει όρκο τιμής για την πάταξη της εγκληματικότητας και της διαφθοράς, τη θωράκιση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, ιδίως των αδυνάμων, θεωρεί χρέος της, σε συνέχεια προγενέστερων αναλυτικών δημοσίων τοποθετήσεών της, να γνωστοποιήσει στους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου αλλά κυρίως στους Έλληνες πολίτες τα εξής:

Η μετάπτωση υψηλής κοινωνικής απαξίας κακουργημάτων σε πλημμελήματα (π.χ. διακεκριμένες κλοπές κατ’ επάγγελμα τελούμενες από συμμορίες, διακεκριμένες απάτες ή πλαστογραφίες κατ’ επάγγελμα με αντικείμενο της περιουσιακής βλάβης από 30.000-120.000 ευρώ) αλλά και η περαιτέρω μείωση των ορίων ποινών με ταυτόχρονη χαλάρωση των προϋποθέσεων υφ’ όρον απόλυσης, θα επιφέρει παραγραφές και μαζικές αποφυλακίσεις σε πληθώρα υποθέσεων, με τον κίνδυνο διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας αλλά και καλλιέργειας ευλόγου αισθήματος ατιμωρησίας στα θύματα εγκληματικών πράξεων.

Εξάλλου, η περιστολή της έννοιας του υπαλλήλου στο άρθρο 263Α ΠΚ σε συνδυασμό με την κατάργηση του Ν.1608/50 και την υποβάθμιση σε πλημμέλημα της ενεργητικής δωροδοκίας θα οδηγήσουν σε παραγραφή εκκρεμείς υποθέσεις διαφθοράς μείζονος δημοσίου ενδιαφέροντος και θα κλονίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ότι οι εκάστοτε διαβεβαιώσεις προθέσεων για την πάταξη της διαφθοράς ή διαπλοκής είναι ειλικρινείς.

Η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος έλαβε μέρος στη διαδικασία διαβούλευσης των κωδίκων κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, όμως οι βελτιωτικές προτάσεις της δεν εισακούστηκαν.

Η υπηρεσιακή μας συνείδηση μας επιτάσσει, να απευθύνουμε ισχυρή παραίνεση προς κάθε αποδέκτη για την απόσυρση των εν λόγω νομοσχεδίων».

Ανατροπές από 1ης Ιουλίου φέρνει ο νέος Ποινικός Κώδικας

Αλλαγές… μεγατόνων στη Δικαιοσύνη σαλπίζει η κυβέρνηση, λίγες μέρες πριν από τις πρόωρες εθνικές εκλογές,. Οι νέοι, αναθεωρημένοι κώδικες (Ποινικός Κώδικας και Κώδικας Ποινικής Δικονομίας) κατατέθηκαν χθες το απόγευμα στη Βουλή και όπως όλα δείχνουν θα ψηφιστούν μέσα στην εβδομάδα από την εθνική αντιπροσωπεία και θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιουλίου.

Εάν αυτό συμβεί, θα αλλάξει εκ βάθρων η απονομή της ποινικής δικαιοσύνης για τα επόμενα χρόνια, ενώ αλλάζει και η ποινική αντιμετώπιση των κατηγορουμένων σε όλες τις εκκρεμείς δίκες, αφού οι κώδικες θα αναθεωρηθούν για πρώτη φορά εδώ και εβδομήντα χρόνια.

Στα νομοσχέδια των νέων κωδίκων πάντως, παρέμεινε ίδιος ο «πυρήνας» της λογικής του νέου συστήματος, αφού προβλέπονται μικρότερες ποινές σε μία σειρά από εγκλήματα, ενώ πολλά αδικήματα μετατρέπονται από κακουργήματα σε πλημμελήματα, στα οποία πάντως δυσκολεύει η χορήγηση αναστολής. (Με άλλα λόγια, εισάγεται ένα σύστημα στο οποίο τα δικαστήρια θα επιβάλλουν μικρότερες ποινές, οι οποίες ωστόσο θα πρέπει να εκτίονται στη φυλακή). Ενα από αυτά τα πλημμελήματα είναι η έκρηξη, όταν στρέφεται κατά αντικειμένων και όχι κατά ανθρώπων (σε αυτήν την περίπτωση παραμένει κακούργημα). Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα των αλλαγών στη Δικαιοσύνη, η οποία μετασχηματίζεται ριζικά εφόσον ψηφιστούν οι αλλαγές. Στα σχέδια νόμου εντάχθηκε και η πλειονότητα των παρατηρήσεων που ετέθησαν από τους αρμόδιους φορείς, κατά τη δημόσια διαβούλευσης των τελευταίων δύο μηνών, στην οποία τέθηκε σειρά… προβληματισμών επί συζητήσιμων διατάξεων.

Μπορεί οι αλλαγές αυτές να έρχονται στο… πάρα πέντε της λήξης της θητείας της παρούσας κυβέρνησης, ωστόσο δεν αναμένεται να ξεσηκώσουν αντιδράσεις από το νομικό κόσμο ή την αντιπολίτευση (πέραν ίσως από επιμέρους θέματα που ρυθμίζει, όπως συγκεκριμένα εγκλήματα) όπως συνέβη στο θέμα της επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Και αυτό γιατί είναι πάνδημο το αίτημα όλων των εμπλεκομένων στο χώρο της Δικαιοσύνης για εκσυγχρονισμό του ποινικού μας συστήματος, αφού υπάρχει σειρά ζητημάτων που… ταλανίζουν για δεκαετίες τις δικαστικές αίθουσες.

Ενα από αυτά είναι ο νόμος περί καταχραστών του Δημοσίου, που σε κάποιες περιπτώσεις προβλέπει δυσθεώρητες ποινές (βλέπε υπόθεση καθαρίστριας στον Βόλο), ο οποίος σε λίγες μέρες θα αποτελεί οριστικά παρελθόν από το ποινικό σύστημα για πρώτη φορά από το 1950, κάτι που θα σημάνει και την κατάργηση της ισόβιας κάθειρξης.

Είναι επίσης γεγονός πως από την ανακοίνωση των νομοσχεδίων πριν τη διενέργεια της δημόσιας διαβούλευσης έχει προκύψει «εμπλοκή» στη Δικαιοσύνη σε μία σειρά από εκκρεμείς υποθέσεις, αφού ο νόμος ορίζει πως σε περίπτωση αλλαγής των διατάξεων πρέπει να εφαρμοστεί αυτή που είναι πιο ευνοϊκή. Αυτό έχει οδηγήσει στο να «κατέβουν τα μολύβια» σε πολλές δίκες και ανακρίσεις, αφού οι δικαστικοί λειτουργοί αναμένουν την οριστική ψήφιση των νέων διατάξεων, ώστε να γνωρίζουν πώς ακριβώς θα διαμορφωθεί το νέο πλαίσιο. Ευνόητο είναι πως δεν είναι δυνατόν να ολοκληρωθούν με «fast track» διαδικασίες οι εκκρεμότητες αυτές, αφού κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μεγάλο δικαιικό σφάλμα, από τη στιγμή που έχει ανακοινωθεί πως επίκειται σε λίγες ημέρες η ψήφιση των νέων κωδίκων.

Στις αλλαγές που υιοθετήθηκαν από τη δημόσια διαβούλευση περιλαμβάνεται ειδική διάταξη αυστηρής τιμωρίας των ρατσιστικών εγκλημάτων.

Σε σχέση με το αρχικό νομοσχέδιο άλλαξαν και οι διατάξεις για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, την παροχή κοινωφελούς εργασίας, την υφ’ όρον απόλυση και τη μεταχείριση των ανηλίκων.

«Βελτιώσεις», όπως τις αποκαλεί η κυβέρνηση, έγιναν και στις διατάξεις για την εγκληματική οργάνωση, όπου ο διευθύνων θα τιμωρείται με 5 – 15 έτη (η αρχική ρύθμιση ως δέκα έτη είχε προκαλέσει αντιδράσεις πως ευνοεί τον Ν. Μιχαλολιάκο, που αντιμετωπίζει τη σχετική κατηγορία στη δίκη της Χρυσής Αυγής), αλλά και στη διάταξη για τη δωροδοκία πολιτικών προσώπων, όπου εντάχθηκε η διεθνής σύμβαση που είχε υπογράψει η χώρα.

Αλλαγή σημειώθηκε και στη διάταξη για το βιασμό, η οποία αυστηροποιείται για να περιλάβει και τον ψυχολογικό εξαναγκασμό, μετά το πλήθος αντιδράσεων, μεταξύ άλλων από οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αυτεπάγγελτα (χωρίς μήνυση του παθόντος δηλαδή) θα συνεχίσει να διώκεται η κλοπή και η φθορά ξένης ιδιοκτησίας μετά τις αντιδράσεις που προέκυψαν, όπως και στην κακουργηματική απιστία στον ιδιωτικό τομέα.

Λήφθηκε πρόνοια ώστε να μην επηρεάζονται οι αστικές απαιτήσεις του παθόντος σε περίπτωση παραγραφής του αδικήματος λόγω μετατροπής του από κακούργημα σε πλημμέλημα.

Τα πλημμελήματα πλέον θα διακρίνονται σε ελαφρά και βαριά, με τα πρώτα να δικάζονται πλέον αποκλειστικά από το Μονομελές Πλημμελειοδικείο, ενώ τα «βαριά» πλημμελήματα ήταν μέχρι σήμερα, στη συντριπτική τους πλειονότητα, κακουργήματα. Παράλληλα, περισσότερες αρμοδιότητες θα έχει το Μονομελές Εφετείο, στο οποίο μεταφέρονται όλες οι υποθέσεις συγχώνευσης ποινών και καθορισμού συνολικής ποινής.

Αλλαγές προβλέπονται στο θεσμό της ποινικής διαπραγμάτευσης, που για πρώτη φορά θα εισαχθεί στο δικαστικό μας σύστημα και θα προβλέπει ένα πιο «αμερικανικό» σύστημα «συναλλαγής» του κατηγορούμενου με τις Αρχές, πριν η υπόθεση φτάσει στο ακροατήριο. Στο σχέδιο που κατατέθηκε χθες απαγορεύεται η υπαγωγή στη διαπραγμάτευση εγκλημάτων αυξημένης ηθικοκοινωνικής απαξίας, ενώ παρέχεται στον εισαγγελέα η ευχέρεια να θεωρήσει υπόθεση ως ακατάλληλη προς διαπραγμάτευση ανάλογα με την προσωπικότητα του δράστη.

Τέλος, θεσπίστηκε το δικαίωμα του κατηγορουμένου να ζητεί χρόνο προετοιμασίας για την αντίκρουση της κατηγορίας, «αν από την αποδεικτική διαδικασία προκύψουν νέες περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδεθούν με επιτρεπτή μεταβολή της», αλλά και ο ειδικός τρόπος έναρξης της προθεσμίας αναίρεσης ύστερα από ειδοποίηση με e-mail.