Η κυβέρνηση πανηγυρικά μας λέει ότι βγήκε κερδισμένη από την αναμέτρηση και ότι ο χαμηλότερος τόκος θα μας εξοικονομήσει περίπου 6 δισ. ευρώ.
Δηλαδή και με το συμπάθιο, αλλά ειχε άλλη επιλογή η Ευρώπη, από το να μην επιμηκύνει αυτό το δάνειο; Το πιο κάτω διάγραμμα είναι τα πιο πρόσφατα στοιχεία από το site του υπουργείου οικονομικών όπου δείχνει τις λήξεις ομολόγων τα επόμενα χρόνια:
Σε αυτά θα πρέπει από το 2014 και μετά να προσθέσουμε κάθε χρόνο και τα περίπου 17 δισ. σε δάνεια μαζί με τους τόκους της τρόικας (τριμερής χρηματοδότηση αγαπητέ αναγνώστη). Έτσι μόνο για το 2014 έχουμε περίπου 65 δισ. που θα πρέπει να εξευρεθούν για αποπληρωμή παλαιοτέρων δανείων και ομολόγων.
Το ερώτημα είναι, πιστεύει κανείς ότι θα μας τα δώσει αυτά η αγορά; Το πιστεύει αυτό η κυβέρνηση; Το πιστεύουν στην ΕΕ; Ασφαλώς και δεν το πιστεύουν. Για αυτό τον λογο άλλωστε επίσης αποφασίστηκε να αγοράζει απευθείας το χρέος μας το ταμείο EFSF και ESM στο μέλλον. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Τα χρέος αυτό θα θεωρείται διακρατικό δάνειο με τις ίδιες ιδιότητες του σημερινού δανείου των 100 δισ. Με λίγα λόγια, θα είναι από δύσκολο έως αδύνατο να μην πληρωθεί. Έτσι λοιπόν, το πρόβλημα αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους διαπεράστηκε με πολιτικά μέσα.
Γράψε Χ αγαπητέ αναγνώστη στα περί του ότι θα γυρίσουμε στις αγορές φέτος, του χρόνου ή του πάρα χρόνου. Όσοι λοιπόν ανησυχούσαν για το ότι δεν θα γυρίσουμε σύντομα στις αγορές έπειτα από μια αναδιάρθρωση, να ξέρουν ότι τώρα δεν θα γυρίσουμε πίσω στις αγορές για τα επόμενα 30 χρόνια! Δεν τις χρειαζόμαστε τις αγορές, θα έχουμε τον “Big Brother”, την ΕΕ, να μας δανείζει, να μας νταντεύει για πάντα.
Η Ευρώπη λοιπόν με την συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης αποφάσισε ότι μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους αποκλείεται και δεν είναι στο πρόγραμμα. Η Ελλάδα θα πρέπει με οιοδήποτε τρόπο να συνεχίσει να δανείζεται για να πληρώνει τους πιστωτές της.
Έτσι λοιπόν θα πάρουν άφεση αμαρτιών όλοι αυτοί που μόχλευσαν τους ισολογισμούς τους μέχρι το λαιμό... δεν θα χάσουν τίποτα. Άφεση αμαρτιών πήραν και οι ελληνικές τράπεζες που μανιωδώς αγόραζαν ελληνικό χρέος με δάνεια από την ΕΚΤ (ένα είδος επιτοκιακού carry trade) με σκοπό τα υπέρ κέρδη. Θα σωθούν οι τραπεζίτες και δεν θα πάρουν καμία χασούρα για να λέμε ότι δεν έχουμε ταμειακά πτωχεύσει, ενώ στην πραγματικότητα η οικονομία, η χώρα και ο παραγωγικός μας ιστός είναι σε κώμα.
Η εξεύρεση πόρων με σκοπό να συνεχίσουμε να εξυπηρετούμε αυτό το χρέος θα είναι η ταφόπλακα στην οικονομία της χώρας μας. Οι πόροι που απαιτούνται για τους τόκους θα προσεγγίσουν στο μέλλον το 9% του ΑΕΠ (7% ήταν φέτος). Όσο για ανάπτυξη, δεν γνωρίζω καμία περίπτωση οικονομίας στον κόσμο που κατάφερε και αναπτύχτηκε με τέτοιο χρέος. Αλλά ακόμα και αν υπαρχει, μάλλον θα είναι ειδική περίπτωση για ειδικούς λόγους και είμαι σίγουρος ότι εμείς δεν θα επαναλάβουμε αυτό το θαύμα. Πέραν αυτού όμως, έχουμε εξηγήσει για ποιο λογο δεν θα δούμε ανάπτυξη **(Γιατί δεν θα δούμε ανάπτυξη (βλέπε παρακάτω).
Όσοι φοβούνται τις επιπτώσεις μιας αναδιάρθρωσης, δεν έχουν σκεφτεί τις επιπτώσεις μιας μακροχρόνιας ύφεσης που δεν θα έχει τελειωμό. Δεν έχουν σκεφτεί τις επιπτώσεις του φαινομένου του ζωντανού νεκρού (zombie), όπως της Ιαπωνικής οικονομίας τα τελευταία 20 χρόνια.
Η Ιαπωνία όμως είναι μια πολύ ανταγωνιστική οικονομία. Παράγει προϊόντα και υπηρεσίες προστιθεμένης αξίας και είχε όλο αυτό το διάστημα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα. Αυτό είναι άλλωστε που τους έσωσε, παρ΄ όλο που το πραγματικό (real) ΑΕΠ της Ιαπωνίας είναι αμετάβλητο τώρα και μια δεκαπενταετία.
Η Ελλάδα όμως δεν έχει ούτε εμπορικά πλεονάσματα και ούτε είναι ανταγωνιστική. Και χάρη στους ανεπαρκείς θεσμούς μας (και κατ΄ επέκταση στα ανεπαρκή πρόσωπα που αναδεικνύονται στην εξουσία), δεν νομίζω να αλλάξει αυτή η κατάσταση σύντομα.
Είμαι σίγουρος ότι η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να συγκεντρώσει το ποσό των 50 δισ. από πωλήσεις κρατικής περιουσίας και είμαι επίσης σίγουρος όταν θα έρθει η στιγμή, η ΕΕ θα βρει κάποιο λόγο για να συνεχιστεί το κουκλοθέατρο και να συνεχίζει να μας δανείζει για να έχουμε να λέμε ότι δεν έχουμε πτωχεύσει.
Την Παρασκευή ενώ οι τραπεζικές μετοχές έτρεξαν να προεξοφλήσουν τα καλά μαντάτα –το ότι κανείς δεν θα υποστεί κούρεμα – η αγορά ομόλογων δεν ήταν αισιόδοξη. Συνήθως (όχι πάντα) έχει δίκιο η αγορά ομολόγων. Λογικά όμως το επόμενο διάστημα θα πρέπει να δούμε ανάκαμψη των τραπεζικών μετοχών. Μέχρι που, δεν ξέρω, αλλά να είστε σίγουροι ότι αν δεν μηδενίσουν οι τράπεζες από ένα κούρεμα, θα πάθουν τα ανάλογα από τα επισφαλή δάνεια. Σε κάθε περίπτωση όμως, η ελληνική οικονομία και οι πολίτες αυτής της χώρας θα τραβήξουν τα πάθη του Χριστού στο όνομα του ότι δεν έχουμε πτωχεύει και ότι δεν πρέπει να γίνονται κουρέματα.
Οι πολιτικοί αυτής της χώρας πανηγυρίζουν διότι νομίζουν ότι έλυσαν το πρόβλημα μας. Είναι όμως οι ίδιοι πολιτικοί (και παρατάξεις) που έχουν δημιουργήσει το πρόβλημα. Είναι οι ίδιοι που δημιούργησαν αυτή την αναποτελεσματική οικονομία. Είναι οι ίδιοι που δεν πιστεύουν στην αγορά και για αυτό δεν θέλουν να εφαρμόσουν λύσεις στα πλαίσια της αγοράς. Είναι οι ίδιοι που νομίζουν ότι αρκεί να υπαρχει πολιτική θέληση και βούληση και μπορούν να λυθούν όλα τα προβλήματα και είναι οι ίδιο που δεν αντιλαμβάνονται τι σημαίνει χρέος 150% του ΑΕΠ. Πάνω από όλα είναι οι ίδιοι που μας έλεγαν ότι “λεφτά υπάρχουν”.
Η ιστορία θα δείξει ότι η χειρουργική επέμβαση πέτυχε μεν (δεν είχαμε αναδιάρθρωση), αλλά απεβίωσε ο ασθενής. Το δε πόρισμα του ιατροδικαστή θα λέει: Θάνατος από επιμήκυνση.
**Γιατί δεν θα δούμε ανάπτυξη (σύντομα)
Ακούμε συνέχεια ότι μόνο η ανάπτυξη μπορεί να μας βγάλει από το αδιέξοδο. Όλοι ζητούν από το κράτος να πάρει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, ξεχνώντας όμως ότι το κράτος είναι το πρόβλημα.
Καταρχάς, εξ ορισμού δεν μπορούμε να έχουμε ανάπτυξη όσο βρισκόμαστε στο στάδιο της δημοσιονομικής προσαρμογής. Δημοσιονομική προσαρμογή εξ ορισμού σημαίνει ότι το κράτος θα πρέπει να μειώσει τις δαπάνες του. Οι δαπάνες αυτές αποτελούν μέρος του ΑΕΠ.
Ας δούμε χοντρικά πως μετράμε το ΑΕΠ:
ΑΕΠ = ιδιωτικές δαπάνες + συνολικές επενδύσεις + κρατικές δαπάνες + (εξαγωγές – εισαγωγές)
-- Όσο οι κρατικές δαπάνες μειώνονται, πάει να πει ότι η πιο πάνω εξίσωση επιβαρύνεται.
-- Όσο μειώνονται οι συνολικές επενδύσεις, η εξίσωση επιβαρύνεται
-- Όσο μειώνονται οι ιδιωτικές δαπάνες, η εξισώσει επιβαρύνεται.
Χοντρικά με το μάτι, όλα τα κομμάτια που αποτελούν το ΑΕΠ είναι σε ύφεση.
Οι κρατικές δαπάνες είναι συνάρτηση των φορολογικών εσόδων και των χρημάτων που δανείζεται το κάθε κράτος για να δαπανά. Όλοι συμφωνούν ότι τα έσοδα από φόρους έχουν φτάσει τα όρια τους και ξέρουμε ότι το όποιο χρέος προσθέτουμε στην τωρινή φάση πάει για εξυπηρέτηση του χρέους και όχι στον κρατικό προϋπολογισμό... δεν καταλήγει στην οικονομία ή σε “παραγωγικούς σκοπούς“. Επίσης έχουμε και το κόστος των τόκων που μας απασχολούν.
Για επενδύσεις δεν το συζητάμε, όλοι προσπαθούν να φύγουν από την Ελλάδα και όχι να επενδύσουν σε αυτή.
Οι δε ιδιωτικές δαπάνες (ιδιωτών και επιχειρήσεων) είναι επίσης φθίνουσες. Όλοι είναι κουμπωμένοι και δεν προβλέπεται να ξεκουμπωθούν.
Το μόνο κομμάτι που έχει συνεισφέρει κάπως θετικά στο ΑΕΠ τον τελευταίο καιρό είναι ότι έχουν μειωθεί οι εισαγωγές και έχουν αυξηθεί λίγο οι εξαγωγές.
Ο μοναδικός τρόπος για να δούμε αύξηση του ΑΕΠ είναι αν επενδύσουν εταιρείες (συνολικές επενδύσεις) που θα έχει αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πλούτος και να ξοδευτεί αυτός ο πλούτος από τους ιδιώτες (ιδιωτικές δαπάνες) και να εισρεύσουν χρήματα στο κράτος (φόρος εισοδήματος, ΦΠΑ κτλ).
Το κράτος είναι αδύνατον να προσφέρει στην ανάπτυξη, διότι οι δαπάνες του ξέρουμε ότι πρέπει να μειωθούν. Όσα επενδυτικά νομοσχέδια και να δούμε, από τη στιγμή που η πορεία των δαπανών είναι φθίνουσα, η παράμετρος κρατικές δαπάνες θα επιβαρύνει την πάνω πιο εξίσωση. Επίσης κάτι ακόμα, όσα και να ξοδέψει το κράτος, πλούτος δεν παράγεται.
Όταν οι δαπάνες του κράτους είναι προϊόν δανεισμού, τότε εξ ορισμού αυτές οι δαπάνες είναι φθορά. Με εξαίρεση τις κρατικές επενδύσεις που πάνε για υποδομές, όλα τα αλλά δεν προσθέτουν τίποτα. Τούτο διότι στην πιο πάνω εξίσωση, οι δαπάνες από δανεισμό είναι εξωγενής παράγοντας. Προσθέτει μεν στο ΑΕΠ (διότι κάνει δαπάνες το κράτος), αλλά δεν είναι ενδογενή η ανάπτυξη.
Οι υποδομές όμως δεν δημιουργούν πλούτο. Όσες γέφυρες του Ρίο και αν φτιάξεις, δεν θα πλουτίσεις. Για να δημιουργηθεί πλούτος θα πρέπει να παράγεις κάτι και να το πουλήσεις σε κάποιους άλλους. Ένα i-phone για παράδειγμα δεν είναι άσχημη ιδέα. Οι κρατικές δαπάνες που πάνε σε υποδομές είναι zero sum gain όσον αφορά την ελληνική οικονομία. Το μόνο που κάνουν οι υποδομές είναι να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον τέτοιο έτσι ώστε οι ιδιώτες να θελήσουν να επενδύσουν και να ρισκάρουν. Χρειάζονται μεν, αλλά δεν μας σώζουν δε.
Όσοι νομίζουν ότι το κράτος μπορεί να βγάλει αυτή την οικονομία από τη δυσχερή θέση στην οποία είναι, απλά δεν αντιλαμβάνονται ότι όσο και αν ξοδέψει το κράτος, δεν θα δημιουργηθεί πλούτος.
Πλούτος και κατ΄ επέκταση φορολογικά έσοδα και αύξηση των κρατικών δαπανών μπορεί να δημιουργηθούν μόνο από την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα. Για να επενδύσουν όμως οι ιδιώτες σε αυτή την οικονομία, θα πρέπει να αναιρεθούν οι λόγοι για τους οποίους έχουν γίνει διστακτικοί και δεν θέλουν να αναλάβουν ρίσκο.
Του Γιώργου Καισάριου Πηγή:www.capital.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου