Πέμπτη 10 Μαρτίου 2011

Αυτό το γνωρίζατε; ~ Αρχαιότητα No2

*Αρχαίο μάρκετινγκ;
*Οι πραγματικές διαστάσεις των αλόγων
*Οι Νοχουρίτες και ο Μ. Αλέξανδρος
*Θάλασσα καθαρτήριος
*Παράξενα νομίσματα
*Ραβδοσκοπία: μια αμφιλεγόμενη τεχνική
*Τι είναι το «νίελο»;
*Το αρχαιότερο λεξικό της βυζαντινής περιόδου
*Άστριον, αστέριον ή αστερίας
*Τι ξέρετε για τον αργοναύτη;



Αρχαίο μάρκετινγκ;

Πολλά μικρά αγγεία για λάδια και αρώματα έχουν βρεθεί, διακοσμημένα με την κλασική παράσταση της Μήδειας μπροστά στον λέβητα, από όπου προβάλλει το αναγεννημένο κριάρι. Οι μικρές αυτές λήκυθοι με τα καλλυντικά προϊόντα, διακοσμημένες με το μύθο της ανανέωσης, έπαιζαν, πιθανώς, στην αρχαιότητα, το ρόλο του «μπότοξ»!



 
  Οι πραγματικές διαστάσεις των αλόγων
 
  Οι κινηματογραφικές παραγωγές μάς έχουν κάνει να πιστεύουμε πως οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μεγάλα, γερά και εντυπωσιακά άλογα. Η αλήθεια όμως είναι αυτή που μαρτυρούν τα διάφορα αρχαία ανάγλυφα, στα οποία τα πόδια του ιππέα δεν απέχουν πολύ από το έδαφος. Το πραγματικό, δηλαδή, ύψος των αλόγων ήταν περίπου 125-140 εκ. Υπήρχαν βέβαια και ορισμένες εξαιρέσεις, στα άλογα που χρησιμοποιούνταν στις μάχες, τα οποία ήταν μεγαλύτερα, όπως, για παράδειγμα, ο Βουκεφάλας του Μ. Αλέξανδρου.



Οι Νοχουρίτες και ο Μ. Αλέξανδρος

Στα σύνορα Περσίας και Τουρκμενίας, οι Νοχουρίτες βρίσκονται χωρισμένοι ανάμεσα στις δύο χώρες. Το 1988, τα 18 χωριά των Νοχουρλί, που χτίστηκαν από στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου οι οποίοι είχαν τραυματιστεί, μοιράστηκαν στα δύο από τη συνοριακή γραμμή που τους αποξένωσε.

Οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι ξεχωριστοί από τους ντόπιους Τουρκμένιους και στα νεκροταφεία τους κανείς βλέπει επιτύμβιες στήλες με επίστεψη δύο κέρατα κριαριού, προς τιμήν του Δικέρατου Αλεξάνδρου.


 
Θάλασσα καθαρτήριος
 
Οι αρχαίοι Έλληνες δέχονταν την ιερότητα της θάλασσας και τον καθαρτικό χαρακτήρα του θαλάσσιου νερού όπως δείχνουν ορισμένα τελετουργικά της αρχαιότητας. Απόδειξη αυτής της δοξασίας μπορεί ενδεχομένως να θεωρηθεί το γεγονός ότι μερικοί τάφοι, ήδη από την προϊστορική εποχή, καλύπτονταν από ένα στρώμα από θαλάσσιες κροκάλες, ή ότι σε ορισμένες ταφές έχουν βρεθεί απλά κοχύλια, που δεν ήταν ούτε κοσμήματα ούτε σκεύη, αλλά ίσως συμβόλιζαν τη θάλασσα. Η ίδια αντίληψη απαντά και στη Βίβλο, όπου η χάλκινη δεξαμενή νερού του Ναού του Σολομώντα, με το νερό της οποίας οι ιερείς ένιβαν τα χέρια τους και έπλεναν τα προσφερόμενα θύματα λεγόταν «θάλασσα θυσιαστηρίου». Από αυτήν τη δεξαμενή πήρε το όνομά της και η δεξαμενή-βόθρος που βρίσκεται μέσα στο Ιερό Βήμα ή κάτω από την Αγία Τράπεζα στις χριστιανικές εκκλησίες, για να μαζεύει το νερό που έχει καθαγιαστεί κατά τις βαπτίσεις.



Παράξενα νομίσματα

Στην απώτερη αρχαιότητα, κάνοντας εμπόριο, οι άνθρωποι αντάλλασσαν τα προϊόντα τους.


Ανταλλακτική αξία, εκείνους τους καιρούς, είχαν και οι αιχμές βελών. Έτσι, το σχήμα παρέμεινε ως ανταλλακτική μονάδα και τον 7ο-6ο αι. π.Χ., χρησιμοποιήθηκε, παραποιημένο ως πρώτο «νόμισμα», με στρογγυλεμένες άκρες (γεγονός που μαρτυρεί την αποκλειστική χρήση των αντικειμένων αυτών για σκοπούς μη πολεμικούς) από τους Σκύθες και τις ελληνικές αποικίες της Μαύρης Θάλασσας (Ολβία, Κερκινίτις και νήσος Μπερεζάν).

Τον 6ο αιώνα, στην Ολβία και την Κερκινίτη, το σχήμα της αιχμής βέλους αντικαθίσταται από το σχήμα «ιχθύων» και «δελφινιών», μαρτυρώντας τη θέση που είχε πάρει, στην τοπική οικονομία, η θάλασσα και τα προϊόντα της και συνεχίζοντας την παράδοση του «ανταλλακτικού» εμπορίου.



Ραβδοσκοπία: μια αμφιλεγόμενη τεχνική

Η ραβδοσκοπία είναι μια τεχνική που χρησιμεύει στην ανακάλυψη υπογείων πηγών νερού ή μεταλλευτικών κοιτασμάτων. Με απλά σύνεργα (μία ή δύο ξύλινες ή μεταλλικές ράβδους ή ένα εκκρεμές), άτομα με ανεπτυγμένες ραδιαισθαντικές ικανότητες εντοπίζουν με ακρίβεια υπόγεια ύδατα ή μεταλλικά αντικείμενα και μεταλλεύματα.
Ο Ηρόδοτος, ο οποίος έζησε τον 5ο αιώνα, είναι ο πρώτος που αναφέρει τη ραβδοσκοπία στη Σκυθία. Τον 16ο αι. ο Λούθηρος την χαρακτηρίζει «διαβολική», ενώ ο σύγχρονός του Γερμανός Georgius Agricola, συγγραφέας του έργου De re metallica, προσπαθεί να εξηγήσει την τεχνική της ραβδοσκοπίας, αλλά δέχεται τα πυρά της εκκλησίας. Η Ελισάβετ Α´ της Αγγλίας, κατανοώντας τη σημασία που είχε για την αγγλική οικονομία η αξιοποίηση του φυσικού της πλούτου, καλεί ειδικούς ραβδοσκόπους από τη Γερμανία για να ερευνήσουν τα βρετανικά εδάφη. Το 1693, ο Γάλλος αββάς του Vallemon, Pierre le Lorrain, κυκλοφορεί ένα βιβλίο με τον «σκανδαλιστικό» τίτλο Physique Occulte (Απόκρυφη Φυσική), το οποίο απαγορεύτηκε μεν από την εκκλησία, έγινε δε best seller της εποχής του.



Τι είναι το «νίελο»;

Το νίελο (nigellum = μαύρο) είναι κράμα που χρησιμοποιείται στη διακόσμηση κοσμημάτων από τη Μυκηναϊκή εποχή έως τις μέρες μας.

Είναι κράμα από άργυρο, μόλυβδο, χαλκό, θείο και βόρακα, το οποίο τοποθετείται στα σκαλισμένα μέρη της επιφάνειας ενός μετάλλου, θερμαίνεται ώστε να ρευστοποιηθεί και στη συνέχεια, αφού κρυώσει, απομακρύνεται το περιττό υλικό με ξύσιμο. Έτσι μένει το μαύρο νίελο στα χαραγμένα μέρη, τονίζοντας το σχέδιο.



Το αρχαιότερο λεξικό της βυζαντινής περιόδου
Το αρχαιότερο λεξικό της βυζαντινής περιόδου, που σώθηκε σε ένα μόνο αντίτυπο, είναι αυτό του Ησύχιου του Αλεξανδρέως, του 5ου αιώνα.

Γραμμένο στα ελληνικά, τυπώθηκε στη Βενετία από τον Άλδο Μανούτιο και περιέχει τις γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων, καθώς μια κίνηση των βυζαντινών λογίων προσπαθούσε να σώσει ό,τι είχε ξεφύγει από τις χριστιανικές διώξεις.




Άστριον, αστέριον ή αστερίας

Άστριον, αστέριον ή αστερίας είναι οι ονομασίες που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι για διάφορα πετρώματα τα οποία, όταν φωτίζονται, σχηματίζουν εξάκτινο φωτεινό αστέρι.


Τα υποτυπώδη ορυκτοδιαγνωστικά μέσα των αρχαίων, στην περίπτωση αυτή ο φωτισμός των ορυκτών, τους έκαναν να κατατάξουν ως αστρίες τόσο τους πραγματικούς αστρίες όσο και τους γρανάτες ή το κορούνδιο.
 


 
Τι ξέρετε για τον αργοναύτη;

Τι ξέρετε για τον αργοναύτη που εικονίζεται σε πάμπολλα κρητικά αγγεία της ύστερης Μινωικής και της Μυκηναϊκής περιόδου;


Ο αργοναύτης είναι κεφαλόποδο μαλάκιο. Tο θηλυκό εκκρίνει ένα κέλυφος το οποίο συγκρατεί με δύο από τα πλοκάμια του. Με το κέλυφος αυτό ταξιδεύει στην επιφάνεια των κυμάτων αναζητώντας το κατάλληλο μέρος για να γεννήσει τα πολλά μικρά αυγά του, τα οποία και θα κλωσσήσει μέσα στο κέλυφος. Το θηλυκό είναι πολύ μεγαλύτερο από το αρσενικό, το οποίο δεν εκκρίνει κέλυφος.
Οι αργοναύτες συνόδευαν τους μυθικούς ήρωες στην Αργοναυτική εκστρατεία.
(Φωτό:Ρυτό θαλάσσιου ρυθμού με παράσταση αργοναύτη, περ. 1500 π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.)
Πηγή: http://www.arxaiologia.gr/

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου