Τις αναθεωρημένες ποινές που προβλέπει για τα φορολογικά αδικήματα ο νέος νόμος για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής έδωσε στη δημοσιότητα με αναλυτικό σημείωμα το υπ. Οικονομικών.
Οι νέες ποινές έχουν ως εξής:
Α. ΟΙ ΝΕΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Το αντικείμενο της ρύθμισης
Με το άρθρο 3 του σχεδίου νόμου επαναρρυθμίζονται :
α) Το ποινικό αδίκημα της μη καταβολής ληξιπρόθεσμων.
β) Το αδίκημα της φοροδιαφυγής για παράλειψη υποβολής ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος, εφόσον από την παράλειψη ή την ανακρίβεια της δήλωσης δεν αποδόθηκε ο οφειλόμενος φόρος.
γ) Το αδίκημα της φοροδιαφυγής για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών.
2. Η πάταξη της φοροδιαφυγής: ένα αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης
Την ελληνική αγορά τη χαρακτηρίζουν χρόνιες και σοβαρές παθογένειες. Αυτό είναι φανερό σε όλους. Η μη πληρωμή, είτε των ληξιπροθέσμων χρεών, είτε του Φ.Π.Α., είτε η απόκρυψη εισοδήματος και η φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή με τη χρήση πλαστών και εικονικών τιμολογίων συνιστούν σημαντικό μέρος της παθογένειας αυτής:
- Οι συνεπείς φορολογούμενοι και οι συνεπείς επιχειρήσεις υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό από τους επιτηδευματίες και τις επιχειρήσεις που φοροδιαφεύγουν. Κατά συνέπεια, η κρίση που περνάει η χώρα επιβαρύνει περισσότερο και κυρίως τους ειλικρινείς φορολογούμενους.
- Η «ατιμωρησία» σε περιόδους μεγάλης οικονομικής κρίσης αμβλύνει τη φορολογική συνείδηση και των συνεπών φορολογουμένων και πολλαπλασιάζει τα φαινόμενα φοροδιαφυγής.
- Η ανοχή της φοροδιαφυγής εξομοιώνεται με υπόθαλψή της και οδηγεί όχι μόνο σε καταστροφικά αποτελέσματα για τα δημοσιονομικά του κράτους, αλλά και σε ανισότητα κατά παράβαση του Συντάγματος, αφού τελικά η κύρια συνεισφορά στα δημόσια έσοδα προέρχεται από τη μισθωτή εργασία, που σε περίοδο ύφεσης επίσης πλήττεται με την αύξηση της ανεργίας.
Β. ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή αποτελεί βασικό παράγοντα της δημοσιονομικής κρίσης. Το υφιστάμενο επί δεκαετίες θεσμικό πλαίσιο, όχι μόνο δεν αποτρέπει τη φοροδιαφυγή, αλλά τη συντηρεί και την ενθαρρύνει:
α. Η μη εφαρμογή του δικαίου
Αν και η φοροδιαφυγή και στο εισόδημα και στο Φ.Π.Α. και μέσω πλαστών και εικονικών, καθώς και η μη καταβολή ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο προβλέπεται να τιμωρούνται ποινικά εδώ και πολλά χρόνια, εντούτοις οι σχετικές διατάξεις δεν εφαρμόστηκαν με μεθοδικότητα και στοχευμένα, στα πλαίσια ενός προγράμματος καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και για το λόγο αυτό δεν λειτούργησαν αποτρεπτικά μέχρι σήμερα. Το αντίθετο: αδικαιολόγητα "επιεικείς" διατάξεις που εμφιλοχώρησαν στο θεσμικό πλαίσιο δημιούργησαν μια γενικευμένη αντίληψη "ατιμωρησίας" και απετέλεσαν σημαντική αιτία διόγκωσης της φοροδιαφυγής.
Παράδειγμα: Με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος του 1994 (άρθρο 95), η μη απόδοση Φ.Π.Α. ή άλλων παρακρατούμενων, εφόσον υπερέβαινε τις 100.000 δραχμές (δηλ. 300 ευρώ), προβλεπόταν να τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 6 μήνες και με χρηματική ποινή τουλάχιστον 100.000 δραχμών, ενώ το αδίκημα ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΝ ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΥΤΟΦΩΡΟ.
Με το ν. 2523/1997, το αυτόφωρο στο Φ.Π.Α. καταργήθηκε. Περαιτέρω, με τις γενικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, όπως τροποποιήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία, η μετατροπή της ποινής και η αναστολή εκτέλεσης της ποινής της φυλάκισης σχεδόν σε κάθε περίπτωση που η ποινή είναι κάτω από 5 χρόνια φυλάκιση, συνετέλεσε σε σημαντικό βαθμό όχι μόνο να μη λειτουργούν αποτρεπτικά οι σχετικές διατάξεις, αλλά αντίθετα να ευνοούν την εκτεταμένη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, αφού συμφέρει τον φοροδιαφεύγοντα ακόμη και στην περίπτωση που οδηγείται στο ποινικό δικαστήριο, αντί να πληρώνει το φόρο, να εξαγοράζει την ποινή του και να συνεχίζει τη δραστηριότητά του.
Παράδειγμα: Ένας οφειλέτης του Δημοσίου που οφείλει για παράδειγμα ληξιπρόθεσμο χρέος 10 εκατομμύρια ευρώ, προβλέπεται σήμερα να τιμωρείται με ποινή φυλάκισης 1 τουλάχιστον έτους. Όταν θα οδηγηθεί στο δικαστήριο, η μεγαλύτερη δυνατή ποινή που μπορεί να του επιβληθεί είναι τα 5 έτη (συνήθως, 2 έως 3 έτη) και η εκτέλεση της ποινής αναστέλλεται σχεδόν πάντοτε για τα επόμενα 3 έτη. Ακόμη και αν δεν ανασταλεί η εκτέλεση της ποινής, μετατρέπεται υποχρεωτικά σε χρήμα με ποσό εξαγοράς από 3 ευρώ την ημέρα (και με τις προσαυξήσεις από 5,5 ευρώ την ημέρα). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κι αν ακόμη καταδικαστεί κάποιος με την πολύ βαριά (και σπάνια) ποινή των 4 ετών, καταβάλει 82.500 ευρώ και αφήνεται ελεύθερος και απαλλαγμένος από την υποχρέωσή του προς την Πολιτεία. Πρόκειται περί μη αποτρεπτικού θεσμικού πλαισίου που όχι μόνο ενθαρρύνει τη μη πληρωμή των φόρων, αλλά ευνοεί αυτούς που έχουν οικονομική επιφάνεια (στις λίγες περιπτώσεις που αυτοί οδηγούνται στη δικαιοσύνη), "να πληρώνουν και να φεύγουν".
β. Η μη απόδοση ΦΠΑ και η αγορά
Στους παρακρατούμενους φόρους δηλ. κυρίως στον Φ.Π.Α., οι συνέπειες της μη εφαρμογής των διατάξεων για την απόδοσή τους είναι ακόμη πιο σοβαρές. Πρόκειται για κατάδηλη υπεξαίρεση χρημάτων του Δημοσίου που φτάνει μέχρι το 40% κάθε χρόνο. Η μη απόδοση Φ.Π.Α. οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό και στην απόκρυψη της συναλλαγής, πράγμα που σημαίνει ότι συντελείται και άλλη φοροδιαφυγή με την απόκρυψη εισοδήματος.
Ακούγονται φωνές ότι "θα γονατίσει η αγορά, θα καταστραφούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις", ότι "δεν μπορεί το Δημόσιο να αξιώνει τον Φ.Π.Α., όταν χρωστάει το ίδιο" κ.λπ. Όμως, το επιχείρημα να χρησιμοποιείται ο Φ.Π.Α. που πρέπει να επιστραφεί στο Δημόσιο, ως κεφάλαιο κίνησης των επιχειρήσεων ή των επιτηδευματιών είναι όχι μόνο εσφαλμένο, αλλά καταστροφικό για τη χώρα. Ακόμη κι αν πιστώνεται το τίμημα σε μία συναλλαγή με μεταχρονολογημένες επιταγές, ο Φ.Π.Α. δεν πρέπει να πιστώνεται.
Στις περιπτώσεις που χρωστάει το Δημόσιο (όχι μόνο επιστροφή Φ.Π.Α., αλλά και επιστροφή εισοδήματος ή τίμημα από προμήθεια ή εργολαβικό αντάλλαγμα από δημόσιο έργο), με τις διατάξεις που προτείνονται και ο συμψηφισμός είναι δυνατός (ώστε να "εξοφλείται" ο Φ.Π.Α. που οφείλεται) και η ποινική δίωξη δεν ασκείται. Συνεπώς, τα επιχειρήματα αυτά δεν ευσταθούν και δεν πρέπει να προβάλλονται.
γ. Φοροδιαφυγή, ισότητα και άλλες ανάλογες ποινές
Το αίτημα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής είναι αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη και αφορά τη σωτηρία της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να γίνεται διάκριση ιδίως στους παρακρατούμενους φόρους (δηλ. στο Φ.Π.Α.) από ποιο ποσό και πάνω διαπράττεται ποινικό αδίκημα. Η κλοπή είναι κλοπή ανεξαρτήτως αξίας. Το αν το ποσό είναι μικρό ή μεγάλο λαμβάνεται υπόψη για την επιμέτρηση της ποινής και όχι για το αν αποτελεί αδίκημα ή όχι.
Προβάλλονται ισχυρισμοί ότι δήθεν οι ποινές που προβλέπονται είναι εξοντωτικές και ότι είναι δυσανάλογες με την κοινωνική απαξία των αδικημάτων της φοροδιαφυγής. Ως προς το τελευταίο, αυτοί που ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, καλό θα είναι να απευθυνθούν στα κοινωνικά στρώματα εκείνα που επί δεκαετίες σηκώνουν το βάρος των δημοσίων εσόδων: στους μισθωτούς, στους συνταξιούχους και στους νομοταγείς επιχειρηματίες και επιτηδευματίες.
Ως προς το δυσανάλογο των προτεινόμενων ποινών, πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα εξής: Υπάρχουν σήμερα αδικήματα λιγότερο επικίνδυνα για το κοινωνικό σύνολο ή τουλάχιστον εξίσου επικίνδυνα κατ' αποτέλεσμα με το αδίκημα της φοροδιαφυγής που τιμωρούνται με τις ίδιες ή βαρύτερες ποινές από τις προτεινόμενες με το σχέδιο νόμου για τα εγκλήματα της φοροδιαφυγής:
α. η κλοπή τιμωρείται από το 1 ευρώ και αν η συνολική αξία των αντικειμένων της κλοπής υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, με κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια.
β. η υπεξαίρεση τιμωρείται από το 1 ευρώ και αν η συνολική αξία των ιδιοποιουμένων υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, με κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια.
γ. η απάτη τιμωρείται από το 1 ευρώ και με κάθειρξη μέχρι δέκα χρόνια, αν το περιουσιακό όφελος ή η προξενηθείσα ζημία υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 73.000 ευρώ.
δ. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις εγκλημάτων, αν η πράξη στρέφεται κατά του Δημοσίου τιμωρείται ως κακούργημα και επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 20 χρόνια, αν το ποσό ξεπερνά τα 15.000 ευρώ. Αν συντρέχουν και άλλες επιβαρυντικές περιστάσεις (όπως π.χ. όταν ο ένοχος εξακολούθησε επί μακρό χρόνο την εκτέλεση του εγκλήματος ή το αντικείμενό του είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας), επιβάλλεται η ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Οι διατάξεις αυτές ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ 1950 (ν. 1608/1950).
Τα εγκλήματα της φοροδιαφυγής, αν και προσομοιάζουν με τα εγκλήματα αυτά που τιμωρούνται με βαρύτατες ποινές, εντούτοις παρέμειναν επί χρόνια και στο ακαταδίωκτο και στο ατιμώρητο. Δημιουργήθηκε έτσι η πεποίθηση, ότι αν και το να κλέψεις 100.000 ευρώ από το Δημόσιο Ταμείο είναι έγκλημα που μπορεί να τιμωρηθεί με ΙΣΟΒΙΑ, το να κλέβεις συστηματικά Φ.Π.Α. πολλαπλάσιας αξίας είναι κάτι θεμιτό που «βοηθάει την αγορά».
Λοιπόν, δεν βοηθάει την αγορά. Καταστρέφει την αγορά, καταστρέφει τη φορολογική συνείδηση, καταστρέφει τη χώρα.
Γ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
1. ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ
α. Φύση του αδικήματος -Ποινές
Θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως, ως συνεχές αυτόφωρο, το αδίκημα της μη καταβολής ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, αλλά με χρόνο τέλεσης του αδικήματος το χρονικό διάστημα από την παρέλευση των τεσσάρων μηνών από τότε που έγιναν ληξιπρόθεσμα μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου ίσου με το 1/3 της προθεσμίας παραγραφής. Δηλαδή για χρονικό διάστημα 20 μηνών από τότε που παρήλθε χρόνος 4 μηνών από την ημερομηνία που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα (Παράδειγμα: χρέος που έγινε ληξιπρόθεσμο την 31-1-2011. Από την 1-6-2011 αρχίζει να "μετράει" το 20μηνο του αυτοφώρου που λήγει στις 28-3-2012).
Αυξάνονται οι ποινές:
- Μέχρι 5.000 ευρώ δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα
- Από 5.000 - 10.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση έως 1 έτος.
- Από 10.000 - 50.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση 6 τουλάχιστον μήνες.
- Από 50.000 έως 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση 1 τουλάχιστον έτος.
- Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται φυλάκιση 3 τουλάχιστον έτη.
Εάν το ποσό που οφείλεται στο Δημόσιο εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό, η πράξη μπορεί να κριθεί ατιμώρητη.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. ή του Τελωνείου υποβάλει αίτηση με πίνακα χρεών προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας της Δ.Ο.Υ. ή του Τελωνείου, ο οποίος ασκεί την ποινική δίωξη. Αν δεν υποβληθεί τέτοια αίτηση, δεν ασκείται ποινική δίωξη.
Αν η αίτηση υποβληθεί μέσα στο χρονικό διάστημα των 20 μηνών που το αδίκημα είναι αυτόφωρο, ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα τον παραπέμψει να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία δηλαδή χωρίς καμμία προδικασία στο ακροατήριο του μονομελούς ή του τριμελούς πλημμελειοδικείου, ανάλογα, συνήθως σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες.
Αν υποβληθεί αίτηση, αλλά έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.
2. ΑΔΙΚΗΜΑ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
α. Φύση του αδικήματος -Ποινές
Θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως ως συνεχές αυτόφωρο, το αδίκημα της φοροδιαφυγής με την παράλειψη υποβολής ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος, εφόσον από την παράλειψη ή των ανακρίβεια της δήλωσης δεν αποδόθηκε ο οφειλόμενος φόρος.
- Μέχρι 15.000 ευρώ δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα.
- Από 15.000 - 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
- Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη.
Χρόνος τέλεσης του αδικήματος αυτού είναι το χρονικό διάστημα από την ημέρα κατά την οποία για πρώτη φορά όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή στα πλημμελήματα 20 μήνες και στα κακουργήματα 5 χρόνια από τότε που παρέλειψε να υποβάλει ή υπέβαλε ανακριβή δήλωση.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
- Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. ή της υπηρεσίας που διενήργησε τον έλεγχο (π.χ. ΣΔΟΕ, ΔΕΚ ή ΠΕΚ) ή Προϊστάμενος της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Ελέγχων καλεί το φορολογούμενο σε διοικητική επίλυση της διαφοράς.
- Αν ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια, η ποινική δίωξη δεν αρχίζει προτού να τελεσιδικήσει η απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου.
- Αν δεν ασκηθεί προσφυγή, η ποινική δίωξη αρχίζει μόλις περάσουν 60 ημέρες για την άσκησή της.
- Εξαιρετικά, στα κακουργήματα αυτής της περίπτωσης, ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος μπορεί να παραγγείλει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης, χωρίς δηλαδή να αναμένεται τελεσίδικη απόφαση από τα διοικητικά δικαστήρια ή ακόμη και χωρίς να παρέχεται δυνατότητα συμβιβασμού στο φορολογούμενο.
ΓΙΑΤΙ αυτό; Γιατί οι διαφορές που ανακύπτουν στη φορολογία του εισοδήματος είναι πολύπλοκες και σύνθετες και δεν επιτρέπουν συνήθως τη διεξαγωγή ποινικής δίκης, χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί από τα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια, η διαφορά. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όμως, όταν κατά την κρίση του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, η διαφορά ως προς το φορολογικό της κομμάτι είναι απλή και το αδίκημα που έχει τελεστεί τιμωρείται σε βαθμό κακουργήματος, δηλαδή ο φόρος που δεν αποδόθηκε υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ, ο Εισαγγελέας μπορεί να ζητήσει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης, οπότε, επειδή πρόκειται για κακούργημα, μπορούν να εφαρμόζονται τα εξής:
- Αν δεν έχει παρέλθει η πενταετία του διαρκούς και αυτοφώρου από τότε που δεν υπέβαλε ή υπέβαλε ανακριβή δήλωση, ο αρμόδιος Εισαγγελέας πρωτοδικών μπορεί να εκδώσει ένταλμα σύλληψης.
- Ο συλληφθείς οδηγείται στον Εισαγγελέα το αργότερο μέσα σε 24 ώρες από τη σύλληψή του.
- Αν κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πιθανώς να διαπράξει και άλλα εγκλήματα μπορεί να διαταχθεί η προσωρινή του κράτηση (προφυλάκιση).
- Ακολούθως, διατάσσεται τακτική ανάκριση. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπει ο ΚΠΔ προκειμένου περί κακουργημάτων.
- Αν έχει παρέλθει η 5ετία του αυτοφώρου, ακολουθείται η ίδια διαδικασία πλην του εντάλματος σύλληψης από τον Εισαγγελέα.
3. ΑΔΙΚΗΜΑ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΣΤΟΝ ΦΠΑ
α. Φύση του αδικήματος -Ποινές
Θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως ως συνεχές αυτόφωρο, το αδίκημα της φοροδιαφυγής για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών.
- Από 1 - 3.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 10 ημερών.
- Από 3.000 - 75.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
- Από 75.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη.
Χρόνος τέλεσης του αδικήματος είναι το χρονικό διάστημα από την ημέρα κατά την οποία για πρώτη φορά όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή στα πλημμελήματα 20 μήνες και στα κακουργήματα 5 χρόνια από τότε που δεν απέδωσε ή απέδωσε ανακριβώς Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
- Στα κακουργήματα η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται από το όργανο που έκανε τον έλεγχο αμέσως, χωρίς να παρέχεται προθεσμία για συμβιβασμό και ανεξάρτητα αν αυτός ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η ίδια διαδικασία (ανάλογα με το εάν έχει παρέλθει ή όχι ο χρόνος τέλεσης του αδικήματος ως αυτοφώρου), που ακολουθείται και στα κακουργήματα του εισοδήματος.
- Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται αμέσως και στα πλημμελήματα των αδικημάτων αυτών, όταν ο έλεγχος με βάση τον οποίο διαπιστώθηκαν είχε διαταχθεί για την ημερομηνία που διενεργήθηκε, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.
- Στις άλλες περιπτώσεις των πλημμελημάτων δηλ. όταν το αδίκημα διαπιστώθηκε με τους κοινούς ελέγχους που διενεργούνται, η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε ένα μήνα αφού περάσουν οι 60 ημέρες για το διοικητικό συμβιβασμό της διαφοράς.
- Στα πλημμελήματα, αν η ποινική δίωξη ασκηθεί μέσα στο χρόνο του αυτοφώρου (20 μήνες), ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα τον παραπέμψει να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία δηλαδή χωρίς καμμία προδικασία στο ακροατήριο του μονομελούς ή του τριμελούς πλημμελειοδικείου, ανάλογα, συνήθως σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες.
- Αν έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.
4. ΕΙΚΟΝΙΚΑ - ΠΛΑΣΤΑ - ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ
α. ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΝΕΣ
Ο χαρακτήρας του αδικήματος παραμένει στιγμιαίος.
- Από 1 - 3.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών.
- Από 3.000 - 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
- Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
- Στα πλημμελήματα, η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε 1 μήνα από την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας διοικητικού συμβιβασμού, ανεξάρτητα αν ασκήθηκε προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια.
- Στα κακουργήματα, η ποινική δίωξη ασκείται αμέσως, χωρίς να του παρέχεται προθεσμία για συμβιβασμό και ανεξάρτητα από το αν έχει ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια.
- Κατά τα λοιπά ακολουθείται η διαδικασία για τα μη αυτόφωρα πλημμελήματα και κακουργήματα.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
1. Στα αδικήματα των παρακρατούμενων (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ.), αν η κατακράτηση των οφειλόμενων φόρων δεν υπερβαίνει το ένα έτος και καταβληθούν οι οφειλόμενοι φόροι, ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται. Επίσης, αν αυτός καταβάλει μετά τη συμπλήρωση έτους, αλλά προτού λήξει η διαδικασία του ποινικού δικαστηρίου στον πρώτο βαθμό, του επιβάλλεται ποινή μειωμένη.
2. Στα αδικήματα του εισοδήματος και των παρακρατούμενων (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ.) λαμβάνεται υπόψη για την επιμέτρηση της ποινής ως επιβαρυντικός παράγοντας, η διάρκεια της απόκρυψης ή της παρακράτησης.
3. Στα πλημμελήματα χωρεί μετατροπή ή αναστολή της ποινής, εφόσον διαπράττονται για πρώτη φορά. Δεν χωρεί μετατροπή ή αναστολή εκτέλεσης της ποινής σε περίπτωση δεύτερης και κάθε περαιτέρω υποτροπής. Η μετατροπή της ποινής, στις περιπτώσεις που αυτό γίνεται με ελάχιστο ποσό ανά ημέρα εξαγοράς τα 20 ευρώ και ανώτατο τα 100 ευρώ (αντί 3 ως 100 ευρώ που ισχύει σήμερα).
4. Η διαδικασία για την άσκηση ποινικής δίωξης δεν αρχίζει, αν αυτός κατά του οποίου πρόκειται να ασκηθεί η ποινική δίωξη έχει κατά του Δημοσίου βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση, ποσού ίσου ή μεγαλύτερου από αυτό για το οποίο επρόκειτο να ασκηθεί η ποινική δίωξη.
5. Στα κακουργήματα λαμβάνεται υπόψη για τον ανασταλτικό χαρακτήρα της έφεσης, η καταβολή από τον κατηγορούμενο των οφειλομένων φόρων, τελών ή εισφορών με τις κάθε είδους προβλεπόμενες προσαυξήσεις, τέλη και πρόστιμα επί αυτών.
ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ
Οι νέες ποινές έχουν ως εξής:
Α. ΟΙ ΝΕΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Το αντικείμενο της ρύθμισης
Με το άρθρο 3 του σχεδίου νόμου επαναρρυθμίζονται :
α) Το ποινικό αδίκημα της μη καταβολής ληξιπρόθεσμων.
β) Το αδίκημα της φοροδιαφυγής για παράλειψη υποβολής ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος, εφόσον από την παράλειψη ή την ανακρίβεια της δήλωσης δεν αποδόθηκε ο οφειλόμενος φόρος.
γ) Το αδίκημα της φοροδιαφυγής για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών.
2. Η πάταξη της φοροδιαφυγής: ένα αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης
Την ελληνική αγορά τη χαρακτηρίζουν χρόνιες και σοβαρές παθογένειες. Αυτό είναι φανερό σε όλους. Η μη πληρωμή, είτε των ληξιπροθέσμων χρεών, είτε του Φ.Π.Α., είτε η απόκρυψη εισοδήματος και η φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή με τη χρήση πλαστών και εικονικών τιμολογίων συνιστούν σημαντικό μέρος της παθογένειας αυτής:
- Οι συνεπείς φορολογούμενοι και οι συνεπείς επιχειρήσεις υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό από τους επιτηδευματίες και τις επιχειρήσεις που φοροδιαφεύγουν. Κατά συνέπεια, η κρίση που περνάει η χώρα επιβαρύνει περισσότερο και κυρίως τους ειλικρινείς φορολογούμενους.
- Η «ατιμωρησία» σε περιόδους μεγάλης οικονομικής κρίσης αμβλύνει τη φορολογική συνείδηση και των συνεπών φορολογουμένων και πολλαπλασιάζει τα φαινόμενα φοροδιαφυγής.
- Η ανοχή της φοροδιαφυγής εξομοιώνεται με υπόθαλψή της και οδηγεί όχι μόνο σε καταστροφικά αποτελέσματα για τα δημοσιονομικά του κράτους, αλλά και σε ανισότητα κατά παράβαση του Συντάγματος, αφού τελικά η κύρια συνεισφορά στα δημόσια έσοδα προέρχεται από τη μισθωτή εργασία, που σε περίοδο ύφεσης επίσης πλήττεται με την αύξηση της ανεργίας.
Β. ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή αποτελεί βασικό παράγοντα της δημοσιονομικής κρίσης. Το υφιστάμενο επί δεκαετίες θεσμικό πλαίσιο, όχι μόνο δεν αποτρέπει τη φοροδιαφυγή, αλλά τη συντηρεί και την ενθαρρύνει:
α. Η μη εφαρμογή του δικαίου
Αν και η φοροδιαφυγή και στο εισόδημα και στο Φ.Π.Α. και μέσω πλαστών και εικονικών, καθώς και η μη καταβολή ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο προβλέπεται να τιμωρούνται ποινικά εδώ και πολλά χρόνια, εντούτοις οι σχετικές διατάξεις δεν εφαρμόστηκαν με μεθοδικότητα και στοχευμένα, στα πλαίσια ενός προγράμματος καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και για το λόγο αυτό δεν λειτούργησαν αποτρεπτικά μέχρι σήμερα. Το αντίθετο: αδικαιολόγητα "επιεικείς" διατάξεις που εμφιλοχώρησαν στο θεσμικό πλαίσιο δημιούργησαν μια γενικευμένη αντίληψη "ατιμωρησίας" και απετέλεσαν σημαντική αιτία διόγκωσης της φοροδιαφυγής.
Παράδειγμα: Με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος του 1994 (άρθρο 95), η μη απόδοση Φ.Π.Α. ή άλλων παρακρατούμενων, εφόσον υπερέβαινε τις 100.000 δραχμές (δηλ. 300 ευρώ), προβλεπόταν να τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 6 μήνες και με χρηματική ποινή τουλάχιστον 100.000 δραχμών, ενώ το αδίκημα ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΝ ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΥΤΟΦΩΡΟ.
Με το ν. 2523/1997, το αυτόφωρο στο Φ.Π.Α. καταργήθηκε. Περαιτέρω, με τις γενικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, όπως τροποποιήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία, η μετατροπή της ποινής και η αναστολή εκτέλεσης της ποινής της φυλάκισης σχεδόν σε κάθε περίπτωση που η ποινή είναι κάτω από 5 χρόνια φυλάκιση, συνετέλεσε σε σημαντικό βαθμό όχι μόνο να μη λειτουργούν αποτρεπτικά οι σχετικές διατάξεις, αλλά αντίθετα να ευνοούν την εκτεταμένη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, αφού συμφέρει τον φοροδιαφεύγοντα ακόμη και στην περίπτωση που οδηγείται στο ποινικό δικαστήριο, αντί να πληρώνει το φόρο, να εξαγοράζει την ποινή του και να συνεχίζει τη δραστηριότητά του.
Παράδειγμα: Ένας οφειλέτης του Δημοσίου που οφείλει για παράδειγμα ληξιπρόθεσμο χρέος 10 εκατομμύρια ευρώ, προβλέπεται σήμερα να τιμωρείται με ποινή φυλάκισης 1 τουλάχιστον έτους. Όταν θα οδηγηθεί στο δικαστήριο, η μεγαλύτερη δυνατή ποινή που μπορεί να του επιβληθεί είναι τα 5 έτη (συνήθως, 2 έως 3 έτη) και η εκτέλεση της ποινής αναστέλλεται σχεδόν πάντοτε για τα επόμενα 3 έτη. Ακόμη και αν δεν ανασταλεί η εκτέλεση της ποινής, μετατρέπεται υποχρεωτικά σε χρήμα με ποσό εξαγοράς από 3 ευρώ την ημέρα (και με τις προσαυξήσεις από 5,5 ευρώ την ημέρα). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κι αν ακόμη καταδικαστεί κάποιος με την πολύ βαριά (και σπάνια) ποινή των 4 ετών, καταβάλει 82.500 ευρώ και αφήνεται ελεύθερος και απαλλαγμένος από την υποχρέωσή του προς την Πολιτεία. Πρόκειται περί μη αποτρεπτικού θεσμικού πλαισίου που όχι μόνο ενθαρρύνει τη μη πληρωμή των φόρων, αλλά ευνοεί αυτούς που έχουν οικονομική επιφάνεια (στις λίγες περιπτώσεις που αυτοί οδηγούνται στη δικαιοσύνη), "να πληρώνουν και να φεύγουν".
β. Η μη απόδοση ΦΠΑ και η αγορά
Στους παρακρατούμενους φόρους δηλ. κυρίως στον Φ.Π.Α., οι συνέπειες της μη εφαρμογής των διατάξεων για την απόδοσή τους είναι ακόμη πιο σοβαρές. Πρόκειται για κατάδηλη υπεξαίρεση χρημάτων του Δημοσίου που φτάνει μέχρι το 40% κάθε χρόνο. Η μη απόδοση Φ.Π.Α. οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό και στην απόκρυψη της συναλλαγής, πράγμα που σημαίνει ότι συντελείται και άλλη φοροδιαφυγή με την απόκρυψη εισοδήματος.
Ακούγονται φωνές ότι "θα γονατίσει η αγορά, θα καταστραφούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις", ότι "δεν μπορεί το Δημόσιο να αξιώνει τον Φ.Π.Α., όταν χρωστάει το ίδιο" κ.λπ. Όμως, το επιχείρημα να χρησιμοποιείται ο Φ.Π.Α. που πρέπει να επιστραφεί στο Δημόσιο, ως κεφάλαιο κίνησης των επιχειρήσεων ή των επιτηδευματιών είναι όχι μόνο εσφαλμένο, αλλά καταστροφικό για τη χώρα. Ακόμη κι αν πιστώνεται το τίμημα σε μία συναλλαγή με μεταχρονολογημένες επιταγές, ο Φ.Π.Α. δεν πρέπει να πιστώνεται.
Στις περιπτώσεις που χρωστάει το Δημόσιο (όχι μόνο επιστροφή Φ.Π.Α., αλλά και επιστροφή εισοδήματος ή τίμημα από προμήθεια ή εργολαβικό αντάλλαγμα από δημόσιο έργο), με τις διατάξεις που προτείνονται και ο συμψηφισμός είναι δυνατός (ώστε να "εξοφλείται" ο Φ.Π.Α. που οφείλεται) και η ποινική δίωξη δεν ασκείται. Συνεπώς, τα επιχειρήματα αυτά δεν ευσταθούν και δεν πρέπει να προβάλλονται.
γ. Φοροδιαφυγή, ισότητα και άλλες ανάλογες ποινές
Το αίτημα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής είναι αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη και αφορά τη σωτηρία της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να γίνεται διάκριση ιδίως στους παρακρατούμενους φόρους (δηλ. στο Φ.Π.Α.) από ποιο ποσό και πάνω διαπράττεται ποινικό αδίκημα. Η κλοπή είναι κλοπή ανεξαρτήτως αξίας. Το αν το ποσό είναι μικρό ή μεγάλο λαμβάνεται υπόψη για την επιμέτρηση της ποινής και όχι για το αν αποτελεί αδίκημα ή όχι.
Προβάλλονται ισχυρισμοί ότι δήθεν οι ποινές που προβλέπονται είναι εξοντωτικές και ότι είναι δυσανάλογες με την κοινωνική απαξία των αδικημάτων της φοροδιαφυγής. Ως προς το τελευταίο, αυτοί που ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, καλό θα είναι να απευθυνθούν στα κοινωνικά στρώματα εκείνα που επί δεκαετίες σηκώνουν το βάρος των δημοσίων εσόδων: στους μισθωτούς, στους συνταξιούχους και στους νομοταγείς επιχειρηματίες και επιτηδευματίες.
Ως προς το δυσανάλογο των προτεινόμενων ποινών, πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα εξής: Υπάρχουν σήμερα αδικήματα λιγότερο επικίνδυνα για το κοινωνικό σύνολο ή τουλάχιστον εξίσου επικίνδυνα κατ' αποτέλεσμα με το αδίκημα της φοροδιαφυγής που τιμωρούνται με τις ίδιες ή βαρύτερες ποινές από τις προτεινόμενες με το σχέδιο νόμου για τα εγκλήματα της φοροδιαφυγής:
α. η κλοπή τιμωρείται από το 1 ευρώ και αν η συνολική αξία των αντικειμένων της κλοπής υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, με κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια.
β. η υπεξαίρεση τιμωρείται από το 1 ευρώ και αν η συνολική αξία των ιδιοποιουμένων υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, με κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια.
γ. η απάτη τιμωρείται από το 1 ευρώ και με κάθειρξη μέχρι δέκα χρόνια, αν το περιουσιακό όφελος ή η προξενηθείσα ζημία υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 73.000 ευρώ.
δ. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις εγκλημάτων, αν η πράξη στρέφεται κατά του Δημοσίου τιμωρείται ως κακούργημα και επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 20 χρόνια, αν το ποσό ξεπερνά τα 15.000 ευρώ. Αν συντρέχουν και άλλες επιβαρυντικές περιστάσεις (όπως π.χ. όταν ο ένοχος εξακολούθησε επί μακρό χρόνο την εκτέλεση του εγκλήματος ή το αντικείμενό του είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας), επιβάλλεται η ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Οι διατάξεις αυτές ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ 1950 (ν. 1608/1950).
Τα εγκλήματα της φοροδιαφυγής, αν και προσομοιάζουν με τα εγκλήματα αυτά που τιμωρούνται με βαρύτατες ποινές, εντούτοις παρέμειναν επί χρόνια και στο ακαταδίωκτο και στο ατιμώρητο. Δημιουργήθηκε έτσι η πεποίθηση, ότι αν και το να κλέψεις 100.000 ευρώ από το Δημόσιο Ταμείο είναι έγκλημα που μπορεί να τιμωρηθεί με ΙΣΟΒΙΑ, το να κλέβεις συστηματικά Φ.Π.Α. πολλαπλάσιας αξίας είναι κάτι θεμιτό που «βοηθάει την αγορά».
Λοιπόν, δεν βοηθάει την αγορά. Καταστρέφει την αγορά, καταστρέφει τη φορολογική συνείδηση, καταστρέφει τη χώρα.
Γ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
1. ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ
α. Φύση του αδικήματος -Ποινές
Θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως, ως συνεχές αυτόφωρο, το αδίκημα της μη καταβολής ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, αλλά με χρόνο τέλεσης του αδικήματος το χρονικό διάστημα από την παρέλευση των τεσσάρων μηνών από τότε που έγιναν ληξιπρόθεσμα μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου ίσου με το 1/3 της προθεσμίας παραγραφής. Δηλαδή για χρονικό διάστημα 20 μηνών από τότε που παρήλθε χρόνος 4 μηνών από την ημερομηνία που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα (Παράδειγμα: χρέος που έγινε ληξιπρόθεσμο την 31-1-2011. Από την 1-6-2011 αρχίζει να "μετράει" το 20μηνο του αυτοφώρου που λήγει στις 28-3-2012).
Αυξάνονται οι ποινές:
- Μέχρι 5.000 ευρώ δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα
- Από 5.000 - 10.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση έως 1 έτος.
- Από 10.000 - 50.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση 6 τουλάχιστον μήνες.
- Από 50.000 έως 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση 1 τουλάχιστον έτος.
- Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται φυλάκιση 3 τουλάχιστον έτη.
Εάν το ποσό που οφείλεται στο Δημόσιο εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό, η πράξη μπορεί να κριθεί ατιμώρητη.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. ή του Τελωνείου υποβάλει αίτηση με πίνακα χρεών προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας της Δ.Ο.Υ. ή του Τελωνείου, ο οποίος ασκεί την ποινική δίωξη. Αν δεν υποβληθεί τέτοια αίτηση, δεν ασκείται ποινική δίωξη.
Αν η αίτηση υποβληθεί μέσα στο χρονικό διάστημα των 20 μηνών που το αδίκημα είναι αυτόφωρο, ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα τον παραπέμψει να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία δηλαδή χωρίς καμμία προδικασία στο ακροατήριο του μονομελούς ή του τριμελούς πλημμελειοδικείου, ανάλογα, συνήθως σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες.
Αν υποβληθεί αίτηση, αλλά έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.
2. ΑΔΙΚΗΜΑ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
α. Φύση του αδικήματος -Ποινές
Θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως ως συνεχές αυτόφωρο, το αδίκημα της φοροδιαφυγής με την παράλειψη υποβολής ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος, εφόσον από την παράλειψη ή των ανακρίβεια της δήλωσης δεν αποδόθηκε ο οφειλόμενος φόρος.
- Μέχρι 15.000 ευρώ δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα.
- Από 15.000 - 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
- Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη.
Χρόνος τέλεσης του αδικήματος αυτού είναι το χρονικό διάστημα από την ημέρα κατά την οποία για πρώτη φορά όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή στα πλημμελήματα 20 μήνες και στα κακουργήματα 5 χρόνια από τότε που παρέλειψε να υποβάλει ή υπέβαλε ανακριβή δήλωση.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
- Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. ή της υπηρεσίας που διενήργησε τον έλεγχο (π.χ. ΣΔΟΕ, ΔΕΚ ή ΠΕΚ) ή Προϊστάμενος της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Ελέγχων καλεί το φορολογούμενο σε διοικητική επίλυση της διαφοράς.
- Αν ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια, η ποινική δίωξη δεν αρχίζει προτού να τελεσιδικήσει η απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου.
- Αν δεν ασκηθεί προσφυγή, η ποινική δίωξη αρχίζει μόλις περάσουν 60 ημέρες για την άσκησή της.
- Εξαιρετικά, στα κακουργήματα αυτής της περίπτωσης, ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος μπορεί να παραγγείλει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης, χωρίς δηλαδή να αναμένεται τελεσίδικη απόφαση από τα διοικητικά δικαστήρια ή ακόμη και χωρίς να παρέχεται δυνατότητα συμβιβασμού στο φορολογούμενο.
ΓΙΑΤΙ αυτό; Γιατί οι διαφορές που ανακύπτουν στη φορολογία του εισοδήματος είναι πολύπλοκες και σύνθετες και δεν επιτρέπουν συνήθως τη διεξαγωγή ποινικής δίκης, χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί από τα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια, η διαφορά. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όμως, όταν κατά την κρίση του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, η διαφορά ως προς το φορολογικό της κομμάτι είναι απλή και το αδίκημα που έχει τελεστεί τιμωρείται σε βαθμό κακουργήματος, δηλαδή ο φόρος που δεν αποδόθηκε υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ, ο Εισαγγελέας μπορεί να ζητήσει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης, οπότε, επειδή πρόκειται για κακούργημα, μπορούν να εφαρμόζονται τα εξής:
- Αν δεν έχει παρέλθει η πενταετία του διαρκούς και αυτοφώρου από τότε που δεν υπέβαλε ή υπέβαλε ανακριβή δήλωση, ο αρμόδιος Εισαγγελέας πρωτοδικών μπορεί να εκδώσει ένταλμα σύλληψης.
- Ο συλληφθείς οδηγείται στον Εισαγγελέα το αργότερο μέσα σε 24 ώρες από τη σύλληψή του.
- Αν κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πιθανώς να διαπράξει και άλλα εγκλήματα μπορεί να διαταχθεί η προσωρινή του κράτηση (προφυλάκιση).
- Ακολούθως, διατάσσεται τακτική ανάκριση. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπει ο ΚΠΔ προκειμένου περί κακουργημάτων.
- Αν έχει παρέλθει η 5ετία του αυτοφώρου, ακολουθείται η ίδια διαδικασία πλην του εντάλματος σύλληψης από τον Εισαγγελέα.
3. ΑΔΙΚΗΜΑ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΣΤΟΝ ΦΠΑ
α. Φύση του αδικήματος -Ποινές
Θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως ως συνεχές αυτόφωρο, το αδίκημα της φοροδιαφυγής για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών.
- Από 1 - 3.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 10 ημερών.
- Από 3.000 - 75.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
- Από 75.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη.
Χρόνος τέλεσης του αδικήματος είναι το χρονικό διάστημα από την ημέρα κατά την οποία για πρώτη φορά όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή στα πλημμελήματα 20 μήνες και στα κακουργήματα 5 χρόνια από τότε που δεν απέδωσε ή απέδωσε ανακριβώς Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
- Στα κακουργήματα η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται από το όργανο που έκανε τον έλεγχο αμέσως, χωρίς να παρέχεται προθεσμία για συμβιβασμό και ανεξάρτητα αν αυτός ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η ίδια διαδικασία (ανάλογα με το εάν έχει παρέλθει ή όχι ο χρόνος τέλεσης του αδικήματος ως αυτοφώρου), που ακολουθείται και στα κακουργήματα του εισοδήματος.
- Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται αμέσως και στα πλημμελήματα των αδικημάτων αυτών, όταν ο έλεγχος με βάση τον οποίο διαπιστώθηκαν είχε διαταχθεί για την ημερομηνία που διενεργήθηκε, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.
- Στις άλλες περιπτώσεις των πλημμελημάτων δηλ. όταν το αδίκημα διαπιστώθηκε με τους κοινούς ελέγχους που διενεργούνται, η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε ένα μήνα αφού περάσουν οι 60 ημέρες για το διοικητικό συμβιβασμό της διαφοράς.
- Στα πλημμελήματα, αν η ποινική δίωξη ασκηθεί μέσα στο χρόνο του αυτοφώρου (20 μήνες), ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα τον παραπέμψει να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία δηλαδή χωρίς καμμία προδικασία στο ακροατήριο του μονομελούς ή του τριμελούς πλημμελειοδικείου, ανάλογα, συνήθως σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες.
- Αν έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.
4. ΕΙΚΟΝΙΚΑ - ΠΛΑΣΤΑ - ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ
α. ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΝΕΣ
Ο χαρακτήρας του αδικήματος παραμένει στιγμιαίος.
- Από 1 - 3.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών.
- Από 3.000 - 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
- Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη.
β. Πώς ασκείται η ποινική δίωξη
- Στα πλημμελήματα, η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε 1 μήνα από την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας διοικητικού συμβιβασμού, ανεξάρτητα αν ασκήθηκε προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια.
- Στα κακουργήματα, η ποινική δίωξη ασκείται αμέσως, χωρίς να του παρέχεται προθεσμία για συμβιβασμό και ανεξάρτητα από το αν έχει ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια.
- Κατά τα λοιπά ακολουθείται η διαδικασία για τα μη αυτόφωρα πλημμελήματα και κακουργήματα.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
1. Στα αδικήματα των παρακρατούμενων (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ.), αν η κατακράτηση των οφειλόμενων φόρων δεν υπερβαίνει το ένα έτος και καταβληθούν οι οφειλόμενοι φόροι, ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται. Επίσης, αν αυτός καταβάλει μετά τη συμπλήρωση έτους, αλλά προτού λήξει η διαδικασία του ποινικού δικαστηρίου στον πρώτο βαθμό, του επιβάλλεται ποινή μειωμένη.
2. Στα αδικήματα του εισοδήματος και των παρακρατούμενων (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ.) λαμβάνεται υπόψη για την επιμέτρηση της ποινής ως επιβαρυντικός παράγοντας, η διάρκεια της απόκρυψης ή της παρακράτησης.
3. Στα πλημμελήματα χωρεί μετατροπή ή αναστολή της ποινής, εφόσον διαπράττονται για πρώτη φορά. Δεν χωρεί μετατροπή ή αναστολή εκτέλεσης της ποινής σε περίπτωση δεύτερης και κάθε περαιτέρω υποτροπής. Η μετατροπή της ποινής, στις περιπτώσεις που αυτό γίνεται με ελάχιστο ποσό ανά ημέρα εξαγοράς τα 20 ευρώ και ανώτατο τα 100 ευρώ (αντί 3 ως 100 ευρώ που ισχύει σήμερα).
4. Η διαδικασία για την άσκηση ποινικής δίωξης δεν αρχίζει, αν αυτός κατά του οποίου πρόκειται να ασκηθεί η ποινική δίωξη έχει κατά του Δημοσίου βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση, ποσού ίσου ή μεγαλύτερου από αυτό για το οποίο επρόκειτο να ασκηθεί η ποινική δίωξη.
5. Στα κακουργήματα λαμβάνεται υπόψη για τον ανασταλτικό χαρακτήρα της έφεσης, η καταβολή από τον κατηγορούμενο των οφειλομένων φόρων, τελών ή εισφορών με τις κάθε είδους προβλεπόμενες προσαυξήσεις, τέλη και πρόστιμα επί αυτών.
ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου