Ερωτήσεις - απαντήσεις ~ Επιστημονικές

*Όταν πέφτει ένα ασανσέρ, μπορεί κάποιος να αποφύγει τους τραυματισμούς αν πηδήξει πριν από την πρόσκρουση;
*Πώς λειτουργεί ο ορός της αλήθειας;
*Γιατί το αλάτι λιώνει το χιόνι και τον πάγο;
*Γιατί το βάρος που δείχνει η ζυγαριά μεταβάλλεται όταν κινούμαστε;
*Πόσο γρήγορα πρέπει να πετάει ένα αεροπλάνο για να βλέπουν οι επιβάτες του ένα συνεχές ηλιοβασίλεμα;
*Πώς γράφτηκαν τα σημεία του ορίζοντα στην πυξίδα;
*Γιατί μια πυρηνική έκρηξη προκαλεί ένα σύννεφο σαν μανιτάρι;
*Γιατί νομίζουμε ότι τα μάτια των πορτρέτων μάς ακολουθούν;
*Ποιο είναι το πραγματικό χρώμα του Ήλιου;
*Τι είναι τα μιμίδια;
*Πόσα όνειρα βλέπουμε κάθε βράδυ; 

 
Απαντήσεις:  

 
Όταν πέφτει ένα ασανσέρ, μπορεί κάποιος να αποφύγει τους τραυματισμούς αν πηδήξει πριν από την πρόσκρουση;

Σε κάποιον που είναι παγιδευμένος μαζί σας στο ασανσέρ που πέφτει, φαίνεστε ότι στέκεστε ακίνητος. Όμως η ταχύτητά σας σε σχέση με τη Γη είναι ίδια με εκείνη του ανελκυστήρα που πέφτει.

Αν σταθείτε στο πάτωμα του ασανσέρ όταν αυτός προσκρούσει πάνω στο δάπεδο, θα τραυματιστείτε από την απότομη επιβράδυνση. Αν συγχρονιστείτε σωστά και πηδήξετε ακριβώς πριν από τη στιγμή πρόσκρουσης, θα κινείστε στην αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη του ασανσέρ που πέφτει. Ωστόσο η ταχύτητα με την οποία θα πηδήξετε προς τα πάνω θα είναι πολύ μικρότερη από την ταχύτητα του ασανσέρ. Με άλλα λόγια, θα συνεχίσετε να πέφτετε στο έδαφος με τρομακτικό ρυθμό. Καθώς το ασανσέρ θα συνθλίβεται, η ταχύτητά του θα είναι μηδενική, ενώ εσείς θα κινείστε με τον αρχικό ρυθμό πτώσης μείον τη χαμηλή ταχύτητα που αναπτύξατε καθώς πηδούσατε. Το δάπεδο του ασανσέρ θα έρθει με τεράστια δύναμη προς τα πάνω για να σας συναντήσει. Γι’ αυτό, ακόμη και αν πηδήξετε πριν από την πρόσκρουση, θα τραυματιστείτε. Απλώς το αναπόφευκτο θα καθυστερήσει για μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου.


Πώς λειτουργεί ο ορός της αλήθειας;
 
Ιστορικά έχουν προταθεί διάφορες μέθοδοι για να εξαναγκάζεται ο εξεταζόμενος να καταθέτει την αλήθεια ή για να διαπιστωθεί τόσο η υποκειμενική πραγματικότητα όσο και η αντικειμενική.

Πολλές από τις μεθόδους αυτές θεωρήθηκε ότι προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, γι’ αυτό καταργήθηκαν. Οι πιο γνωστές είναι οι εξής: α) Ορός αλήθειας, β) κλινική ύπνωση και γ) η Μέθοδος του Πολυγράφου. Καθεμία από αυτές έχει χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς σε διάφορες δικαστικές υποθέσεις για την ανίχνευση ψεύδους ή αλήθειας, ωστόσο έχουν χάσει την αξιοπιστία τους λόγω της κατάχρησής τους από ανειδίκευτους δικαστικούς υπαλλήλους, αστυνομικούς, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, παραψυχολόγους ή από ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Στη λεγόμενη μέθοδο των Γνωστικών Προκλητών Δυναμικών τοποθετούνται ηλεκτρόδια στο τριχωτό της κεφαλής του ατόμου και σε άλλες συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές. Τα ηλεκτρόδια συνδέονται με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή στην οθόνη του οποίου απεικονίζεται ως κυματομορφή η νευρωνική δραστηριότητα που εκλύεται από τις περιοχές όπου έχουν τοποθετηθεί τα ηλεκτρόδια. Η νευρωνική δραστηριότητα εκλύεται με την πρόκληση κατάλληλων οπτικών ή ακουστικών ερεθισμάτων. Στα ερεθίσματα που συνδέονται με την υπόθεση το άτομο καλείται να επιλέξει μεταξύ τεσσάρων πιθανών απαντήσεων. Μία από αυτές αντιπροσωπεύει για το άτομο την αλήθεια ή αυτό που θέλει να αποδώσει ως αλήθεια. Το εύρος της κυματομορφής, ο λανθάνων χρόνος έκλυσής της και το ύψος της είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα που ο έμπειρος και ειδικά εκπαιδευμένος αξιολογητής μπορεί να διαγνώσει αν το άτομο απαντά αληθώς, ψευδώς ή αν η απάντηση είναι προϊόν πληροφόρησης που έχει λάβει από άλλον.

Η μέθοδος αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980 σε μια προσπάθεια να διαγνώσουν την πραγματική αμνησία από την προσποίηση αμνησικού συνδρόμου. Κατόπιν την τελειοποίησαν και την πρότειναν ως την πλέον έγκυρη και αντικειμενική αξιολόγηση για την ανίχνευση αλήθειας ή ψεύδους.


 
Γιατί το αλάτι λιώνει το χιόνι και τον πάγο;
 
Όσο πιο κρύο είναι κάτι τόσο πιο αργά κινούνται τα μόριά του.

Η κίνηση των μορίων του νερού επιβραδύνεται όταν η θερμοκρασία τους πέσει κάτω από τους 0οC. Τότε αρχίζουν να μετατρέπονται σε πάγο, καθώς το νερό γίνεται συμπαγές. Αν σκορπίσουμε αλάτι στο χιόνι ή στον πάγο, κάποια μόρια νερού αντικαθίστανται από τα μόρια του αλατιού. Έτσι λιγότερα μόρια νερού μετατρέπονται σε πάγο και η διαδικασία επιβραδύνεται. Ενώ ο βαθμός πήξης μειώνεται, ο βαθμός τήξης παραμένει αμετάβλητος και ο πάγος λιώνει.



Γιατί το βάρος που δείχνει η ζυγαριά μεταβάλλεται όταν κινούμαστε;
 
Οι ζυγαριές ελέγχου του σωματικού μας βάρους μετρούν τα κιλά με βάση έναν μηχανισμό ονόματι «αποθήκη φορτίου».

Οι οικιακές ζυγαριές διαθέτουν μια μικρή μπάρα αλουμινίου που δεν ξεπερνά το μήκος των δαχτύλων μας και βρίσκεται στο κέντρο, κάτω από την επιφάνεια στην οποία πατούν τα πόδια μας. Όταν ανεβαίνουμε στη ζυγαριά το βάρος μας λυγίζει την μπάρα, η οποία συνδέεται με ένα δυναμόμετρο. Πρόκειται για όργανο που υπολογίζει το βάρος με βάση το μέγεθος της καμπύλης που δημιουργείται στην μπάρα τη στιγμή που ανεβαίνουμε στη ζυγαριά. Όταν κινούμαστε μεταφέρουμε το βάρος από το ένα πόδι στο άλλο μεταβάλλοντας αυτή την καμπύλη. Η μεταβολή λογίζεται από το δυναμόμετρο ως φαινομενική μεταβολή βάρους. Στις ζυγαριές ακριβείας, ακόμη κι όταν στεκόμαστε ακίνητοι, η βελόνα τρέμει ρυθμικά ανάλογα με τους χτύπους της καρδιάς μας.



Πόσο γρήγορα πρέπει να πετάει ένα αεροπλάνο για να βλέπουν οι επιβάτες του ένα συνεχές ηλιοβασίλεμα;

Για να παραμείνει ο ήλιος στο δυτικό ορίζοντα πρέπει να πετάμε γύρω από το γεωγραφικό πλάτος στο οποίο βρισκόμαστε με την ταχύτητα περιστροφής της Γης.

Οι «κυνηγοί» του ηλιοβασιλέματος στον Ισημερινό χωρίζουν την περιφέρεια της Γης σε 40.092 χμ. ανά 24ωρο για να βρουν την απάντηση, δηλαδή 2.093 χμ. ανά ώρα. Καθώς κινούμαστε σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, η ταχύτητα επιφανειακής περιστροφής μειώνεται. Φυσικά μπορούμε να κάνουμε ένα ταξίδι στο Βόρειο Πόλο για να απολαύσουμε το ηλιοβασίλεμα από το ιγκλού μας επί τριάντα συνεχόμενες ημέρες. Έτσι αποφεύγουμε και το τζετ λαγκ!

 
Πώς γράφτηκαν τα σημεία του ορίζοντα στην πυξίδα;

Περί το 220 π.Χ, μάγοι στην Κίνα ανακάλυψαν ότι ένα σιδηρομετάλλευμα, το μαγνητικό οξείδιο του σιδήρου ή μαγνητίτης, έχει την ιδιότητα να ευθυγραμμίζεται στην κατεύθυνση Βορρά-Νότου.

Από τον 11ο αιώνα οι ναυτικοί τον χρησιμοποιούσαν για να προσανατολίζονται. Σύντομα όμως τον αντικατέστησαν με μια σιδερένια βελόνα την οποία μαγνήτιζαν τρίβοντάς τη πάνω σ’ ένα κομμάτι μαγνητίτη.

Την ίδια εποχή οι Ευρωπαίοι ναυτικοί είχαν διακρίνει στον ορίζοντα 32 ισομερείς κατευθύνσεις καθεμιά από τις οποίες αντιστοιχούσε σ’ έναν άνεμο. Το όνομα του βόρειου ανέμου προέρχεται από την ελληνική μυθολογία, από τη μορφή του κραταιού γενειοφόρου Βορέα. Αργότερα οι χαρτογράφοι δημιούργησαν το «ανεμολόγιο», αστεροειδές σχήμα πάνω στο οποίο κατέγραφαν τις διευθύνσεις των υπόλοιπων ανέμων. Έτσι σημείωναν το Βορρά μ’ ένα βέλος στο άνω μέρος του σχήματος. Ο δυτικός άνεμος ήταν ο Ζέφυρος. Ο Όμηρος τον περιγράφει σαν ένα άγριο άνεμο, ωστόσο οι μεταγενέστεροι συγγραφείς τον απέδιδαν σαν απαλή αύρα. Τον ανατολικό άνεμο ή Εύρο σημείωναν μ’ ένα σταυρό, εκφράζοντας την κοινή πίστη ότι ο Παράδεισος βρισκόταν στα ανατολικά.

Η μαγνητική πυξίδα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη του 13ου αιώνα. Αρχικά τη θεωρούσαν αναξιόπιστη, γι’ αυτό επαλήθευαν μόνο το είδος του ανέμου. Από τις αρχές του 18ου αιώνα η χρήση της διαδόθηκε μεταξύ των ναυτικών. Τοποθετούσαν τη μαγνητική βελόνα σ’ ένα ανεμολόγιο όπου ήταν σημειωμένα πάνω του τα τέσσερα κύρια σημεία του ορίζοντα και όχι τα τριάντα δύο.


Γιατί μια πυρηνική έκρηξη προκαλεί ένα σύννεφο σαν μανιτάρι;
 
Κάθε μεγάλη έκρηξη που προκαλεί φωτιά, δημιουργεί ένα νέφος σε σχήμα μανιταριού.

Η πύρινη μπάλα ανεβαίνει γιατί είναι λιγότερο πυκνή από τον αέρα του περιβάλλοντος. Έτσι δημιουργείται ένα ισχυρό ανοδικό ρεύμα το οποίο στο διάβα του ανασηκώνει σκόνη από το έδαφος, σχηματίζοντας τον "κορμό" του μανιταριού. Η φλόγα της φωτιάς φτάνει σε ύψος 10-15 χιλιομέτρων. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή διακόπτεται η ανοδική της κίνηση. Έτσι απλώνεται παράπλευρα και σχηματίζει ένα καπέλο.

Τα νέφη σε σχήμα μανιταριού δημιουργούνται επίσης από τις εκρήξεις χημικών εργοστασίων. Τα σύννεφα που εμφανίζονται πριν από μια καλοκαιρινή μπόρα ανεβαίνουν σε ύψος 10-15 χιλιομέτρων και παίρνουν πεπλατυσμένο σχήμα.


 
Γιατί νομίζουμε ότι τα μάτια των πορτρέτων μάς ακολουθούν;
 
Η εντύπωση αυτή, ότι δηλαδή μας ακολουθεί το βλέμμα του απεικονιζόμενου ατόμου σ' έναν πίνακα ή σε μια φωτογραφία, είναι αποτέλεσμα οφθαλμαπάτης την οποία επιτυγχάνει ο δημιουργός με βάση διάφορες τεχνικές.

Ένα βλέμμα καρφωμένο σε ευθεία, φαίνεται ίδιο ακόμα κι αν αλλάξει η οπτική γωνία από την οποία το παρατηρούμε. Το πρόσωπο μάς φαίνεται τρισδιάστατο λόγω της προοπτικής και διαφόρων άλλων τεχνικών που προσδίδουν όγκο στις μορφές. Ουσιαστικά πρόκειται για δισδιάστατη εικόνα που εμφανίζεται τρισδιάστατη, με αποτέλεσμα ο θεατής που κινείται στην αίθουσα να έχει την εντύπωση ότι τον παρακολουθεί ο εικονιζόμενος. Εξαίρεση αποτελούν οι μορφές χωρίς βάθος, όπως οι αιγυπτιακές τοιχογραφίες ή οι βυζαντινές αγιογραφίες.