Εικονικός Μέγας Αλέξανδρος

Πώς θα σας φαινόταν να μπορούσατε να περιηγηθείτε στον κόσμο του μεγαλύτερου στρατηλάτη όλων των εποχών;

Να πληροφορηθείτε για τη ζωή και το έργο του και να δείτε ευρήματα σχετικά με τη δράση του;

Και αν σας απασχολεί η απόσταση και το «ταξίδι» στο χώρο και το χρόνο, φαίνεται ότι η τεχνολογία δίνει τη λύση, αφού η..
 ΙΖ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων/Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών θα υλοποιήσει μέσω ΕΣΠΑ το «Εικονικό Μουσείο Μέγας Αλέξανδρος: από τις Αιγές στην Οικουμένη».

Αυτό ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια του διεθνούς συνεδρίου «Ανακαλύπτοντας τον Κόσμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου», που πραγματοποιήθηκε στην αρχαία Μίεζα, στο Πολιτιστικό Κέντρο Νάουσας. Η προϊσταμένη της ΙΖ' ΕΠΚΑ, Αγγελική Κοτταρίδη, υπογράμμισε: «Το μουσείο αυτό, εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις, μέσα από τη δημοκρατία του διαδικτύου, θα κάνει σε όλους προσιτούς τους κρυμμένους θησαυρούς, ξεπερνώντας στον κυβερνοχώρο τις συχνά ανυπέρβλητες για το φυσικό κόσμο δυσκολίες πρόσβασης, καταδεικνύοντας έτσι το μεγαλείο του ανθρώπου και της ιδέας που αυτός έγινε σύμβολο και φορέας της, της οικουμενικότητας στην πιο εξελιγμένη, ανοιχτή και πανανθρώπινη εκδοχή της».


Εφτά ενότητες και διαδραστικά παιχνίδια

Η ίδια παρουσιάζοντας το πρωτοποριακό εγχείρημα διευκρίνισε ότι το Εικονικό Μουσείο θα αρθρώνεται σε εφτά ενότητες. Η περιήγηση θα ξεκινά από τη Μακεδονία, θα συνεχίζεται με την παρουσίαση της προσωπικότητας, του έργου του Φιλίππου Β' και θα προχωράει στον Αλέξανδρο (γέννηση, εκπαίδευσή από το φιλόσοφο Αριστοτέλη, πρώτα κατορθώματα μέχρι την εκστρατεία του στην Ανατολή). Η στρατηγική του μεγαλοφυΐα, το όραμα και οι αντιδράσεις που αντιμετώπισε παρουσιάζονται στην πέμπτη ενότητα, ενώ η έκτη θα είναι αφιερωμένη στην παρουσίαση της ελληνιστικής εποχής (ελληνιστική «κοινή» γλώσσα, άνθηση επιστημών και τεχνών στις βιβλιοθήκες και στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας, τεχνολογικά επιτεύγματα, θρησκευτικές αναζητήσεις). Η τελευταία ενότητα του μουσείου θα είναι αφιερωμένη στο μύθο του ήρωα που ο πρόωρος θάνατός του δεν ήταν το τέλος του και στην επίδρασή του όχι μόνο κατά την ελληνιστική εποχή και τα κράτη των διαδόχων του, αλλά και στους Ρωμαίους αυτοκράτορες, το Βυζάντιο, τους Αραβες, τη Δύση, το Ισλάμ και ολόκληρη τη νεότερη εποχή. Επιπλέον, οι επισκέπτες- χρήστες θα μπορούν να συζητούν (φόρουμ), οι επιστήμονες να ενημερώνουν για το έργο τους και οι μικροί φίλοι να μαθαίνουν για τον Μεγαλέξανδρο μέσα από διαδραστικά παιχνίδια.

Σε ημερίδα που διοργάνωσε η ΙΖ' ΕΠΚΑ έγιναν ανακοινώσεις σχετικά με το ανάκτορο των Αιγών. Αποσαφηνίστηκε η λειτουργία του μεγαλοπρεπούς κτίσματος -έκταση τρεισήμισι φορές αυτής του Παρθενώνα- όχι ως βασιλικής κατοικίας, όπως πιστευόταν ώς τώρα, αλλά ως δημόσιου χώρου που στέγαζε τις δομές της βασιλικής εξουσίας. Πρόκειται δηλαδή για ένα κτίριο το οποίο εξέφραζε τα πιστεύω και την -επηρεασμένη από τις αντιλήψεις του Πλάτωνα- ιδεολογία του Μακεδόνα βασιλιά. Τέλος έγινε η διαπίστωση πως το ανάκτορο των Αιγών αποτέλεσε το αρχέτυπο των ανακτόρων της ελληνιστικής εποχής στον κόσμο του Μ. Αλεξάνδρου και ότι η συμβολή της μακεδονικής αρχιτεκτονικής μετέπειτα είναι εμφανής στα κοσμικά και θρησκευτικά κτίρια.

ΓΙΩΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ / Αγγελιοφόρος

Αρχετυπικό για τον κόσμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το ανάκτορο των Αιγών

Αρχέτυπο των ανακτόρων σε ολόκληρο τον κόσμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένα κτίριο δημόσιο, που στέγαζε τις δομές της βασιλικής εξουσίας θεωρείται του ανάκτορο του Φιλίππου στις Αιγές, όπως απέδειξε η ανασκαφή, η τεκμηρίωση και η ανάδειξή του.


Στην ημερίδα για το Ανάκτορο των Αιγών, που πραγματοποιήθηκε στη Μίεζα της Μακεδονίας με τη συμμετοχή διεθνούς κύρους επιστημόνων, η δρ. Αγγελική Κοτταρίδη, προϊσταμένη της ΙΖ' ΕΠΚΑ, παρουσιάζοντας λεπτομερώς τα νέα στοιχεία που προέκυψαν από τις εργασίες στο μνημείο τα δύο τελευταία χρόνια, υπήρξε αποκαλυπτική: «Ο μεγαλοφυής αρχιτέκτονας του ανακτόρου των Αιγών, συγχωνεύοντας με τρόπο εξαιρετικά εφευρετικό και πρωτοποριακό στοιχεία παραδοσιακά και ριζοσπαστικές επινοήσεις, δημιουργεί ένα πρωτοποριακό κτίριο, σχεδιασμένο να γίνει το αρχιτεκτονικό μανιφέστο της ιδανικής πολιτείας των επίλεκτων, η χειροπιαστή διατύπωση στο χώρο της ιδέας της πεφωτισμένης ηγεμονίας», είπε.

«Και αυτό γιατί το ανάκτορο δεν λειτουργούσε ως βασιλική κατοικία αλλά ως δημόσιο κτίριο, το οποίο εξέφραζε τα πιστεύω και την επηρεασμένη από τις αντιλήψεις του Πλάτωνα ιδεολογία του Μακεδόνα βασιλιά!», πρόσθεσε.

Πραγματικά, με έκταση τρισήμισι φορές όσο αυτή του Παρθενώνα - υπολογίζεται ότι είναι μεγαλύτερη των 12.500 τ.μ. - το μεγαλοπρεπές κτίσμα εντυπωσιάζει με το μέγεθός του, τις καινοτομίες στην αρχιτεκτονική σχεδίασή του και την πολυτέλεια, που χαρακτηρίζει τους μεμονωμένους χώρους του.


Για παράδειγμα, στο Ανάκτορο των Αιγών υπάρχουν οι πρώτες πλήρως διαμορφωμένες διώροφες στοές και κυρίως το ίδιο το περιστύλιο, η «καρδιά» του ανακτόρου.


Επιπλέον, η έρευνα των τελευταίων χρόνων συνέβαλε στην πλήρη αποκατάσταση της μορφής του τεράστιου κτιρίου. Υπάρχουν μάλιστα τόσα αρχιτεκτονικά μέλη, που έχουν ήδη συντηρηθεί και μελετηθεί, ώστε να καταστεί δυνατή η αναστήλωση του άνω ορόφου του πρόπυλου με τα λίθινα ψευδοπαράθυρα και των στοών της πρόσοψης.

Η αναστήλωση αυτή ωστόσο δεν θα γίνει in situ, αλλά στο μεγάλο αίθριο του κεντρικού κτιρίου του πολυκεντρικού μουσείου των Αιγών, η κατασκευή του οποίου χρηματοδοτείται σαν έργο προτεραιότητας από το ΕΣΠΑ (ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας).


Ενα ακόμη όφελος των νέων ερευνών είναι η ασφαλής χρονολόγηση της ανέγερσής του. Είναι σαφές, έτσι, πως ολόκληρο το συγκρότημα - δηλαδή το κεντρικό και το δυτικό, βοηθητικό περιστύλιο - σχεδιάστηκε και κτίστηκε ως ένα σύνολο η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε στο διάστημα από τα μέσα περίπου του 4ου π.Χ. αιώνα ως το 336 π.Χ.

 

Σύμφωνα με την έρευνα, μάλιστα, ο σχεδιασμός και οι χαράξεις του κτηρίου, ακολουθούν με αξιοθαύμαστη ακρίβεια το μαθηματικό και φιλοσοφικό πρότυπο, που βασίζεται στην «ιερή αναλογία» της χρυσής τομής (αριθμός φ). «Σε αυτήν ενσωματώνεται το χρυσό πυθαγόρειο τρίγωνο, αλλά και η ιδέα του Πλάτωνα για την κατασκευή της "Ψυχής του Κόσμου", όπως διατυπώνεται στον Τίμαιο, σαν μια αλληλουχία κανονικών, γεωμετρικών σχημάτων, που αποτυπώνουν στο χώρο την επτάβαθμη ακολουθία των πρώτων δυνάμεων του 2 και του 3 (1, 2, 3, 4, 9, 8, 27)», όπως είπε.


Η ίδια θεωρεί εξάλλου ότι όλα αυτά αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία που αποδεικνύουν τον λεπτομερή και καλά μελετημένο σχεδιασμό ενός πρωτοποριακού κτιρίου το οποίο εξέφραζε τη βασιλική εξουσία ως ένωση του υπερβατικού με το εγκόσμιο.


Κατόπιν αυτών, κατά τη διάρκεια της ημερίδας έγινε η διαπίστωση ότι η συμβολή της μακεδονικής αρχιτεκτονικής στις μετέπειτα εποχές είναι εμφανής τόσο στα κοσμικά όσο και σε θρησκευτικά κτίρια, όπως στα πρώιμα ισλαμικά τεμένη που διατηρούν την μορφή του περιστυλίου.

Ερευνητές, άλλωστε, που έχουν εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία του αντικείμενου από διάφορες θέσεις του ελληνιστικού κόσμου, επιβεβαίωσαν την τεράστια σημασία των ριζοσπαστικών αλλαγών που έγιναν στην αρχιτεκτονική και γενικότερα στην τέχνη στα χρόνια του Φιλίππου Β΄, οι οποίες αποτέλεσαν το θεμέλιο της κληρονομιάς του Μεγάλου Αλέξανδρου και των διαδόχων του στον κόσμο.

Να σημειωθεί ότι το έργο της στερέωσης - συντήρησης - ανάταξης και αναστήλωσης του ανακτόρου των Αιγών ανελήφθη το 2007 και προχωρεί με εντατικούς ρυθμούς.

Θερμού Μαρία