Ποιος δεν έχει το δικαίωμα να το «παίζει» επαναστάτης

Το κόλπο της αντισυστημικότητας

Αισθανόμουν πάντα, αποστροφή για όλες αυτές τις περιπτώσεις ανθρώπων, που επέλεγαν τους εύκολους δρόμους της στείρας αμφισβήτησης και της άγονης επαναστατικότητας. Έτσι, μπορούσαν πιο εύκολα να γίνουν πονηροί, απρόθυμοι για δουλειά και τιμητές όλων των άλλων. Παρατηρούσα πως...
έσπευδαν να προσφέρουν υπηρεσίες «αντίστασης», να διατρανώνουν τις αιρετικές τους απόψεις και να συσσωρεύουν επικοινωνιακό «κεφάλαιο» για το μέλλον των συναλλαγών τους.

Μεγαλώνοντας, πίστευα, με περισσότερη αφέλεια, πως οι κοινωνικές συνθήκες είναι πιο αυστηρές για να επιτρέπουν την επικράτηση του φαινομένου. Με λίγα λόγια, νόμιζα ότι δεν είναι δυνατόν ένα  ολόκληρο πολιτικό σύστημα να λειτουργεί με τέτοιους υποκριτικούς κανόνες. Είχα την εντύπωση ότι, δεν μπορεί να εμφανίζονται από παντού κακόμοιροι γελωτοποιοί, ως αντισυστημικοί «επαναστάτες» και να τους πιστεύει ο κόσμος. Είναι φανερό ότι δεν είχα υπολογίσει το βαθμό της «αντικομφορμιστική γοητείας» που συνέπαιρνε πάντα, τις μάζες.

Το κόλπο της αντισυστημικότητας χρησιμοποιείται, κατά κόρον, εδώ και τρία χρόνια που ξέσπασε η μεγάλη κρίση. Η αριστερά, πρώτη και καλύτερη, με γνώση και εμπειρία δεκαετιών. Ο Σαμαράς, τον πρώτο χρόνο του μνημονίου, εκτρέφοντας έξαρση λαϊκιστικών φαινομένων, όπως ο Καμμένος. Το ΠΑΣΟΚ, διατηρώντας τα σκήπτρα του αντισυστημικού «αρχιμάστορα» εξουσίας. Ακόμα και κάτι συμπλεγματικές θεατρινίστικες καρικατούρες του φιλελεύθερου χώρου, έπαιξαν ρόλο επαναστάτη στα μιντιακά πάνελ αλλά δε βρήκαν ανάλογο πελατειακό δίκτυο… να τους δεχτεί.

Αλλά και στην καθημερινότητα της πολιτικής επικοινωνίας γέμισε ο τόπος με αντισυστημικούς «Τσε Γκεβάρα», φορτωμένους με το γνωστό «διανοητικά υπόλογο», κλισέ «Ας σηκωθούμε όλοι από τους καναπέδες…». Άντε και σηκωθήκατε ρε παιδιά, που θα πάτε; Κάποιοι απ’ αυτούς πήγαν «εκδρομή» μέχρι την πλατεία Συντάγματος, ώσπου να οργανωθούν οι «επαγγελματίες» και να τους καπελώσουν, ευτελίζοντας την οποιαδήποτε αγαθή τους διάθεση. Κάποιοι φόρεσαν την αντισυστημική τους «λεοντή» σε τηλεοράσεις, θέατρα, εκπομπές, εφημερίδες, στα καφενεία και στις καθημερινές συζητήσεις. Άλλοι έσπευσαν να βγάλουν χρήμα, άλλοι δόξα και οι λιγότερο αναγνωρίσιμοι εκτόνωση και οργή.

Δυστυχώς, όλη αυτή η αντιστασιακή «δραματουργία» δεν προσφέρει τίποτε άλλο παρά ένα ισχυρό άλλοθι στο ίδιο το υπόδικο πολιτικό σύστημα. Γιατί απενοχοποιεί τους πραγματικούς ενόχους, δίνοντας άφεση αμαρτιών στους μηχανισμούς τους. Αναρωτιέμαι ποιος σοβαρός άνθρωπος θα εμπιστευθεί τον ανεύθυνο λόγο της αντιπολίτευσης και ποιος λογικός θα πιστέψει τα «πυροτεχνήματα» του κάθε λαϊκιστή δημοσιογράφου. Ιδιαίτερα, αυτούς που αναδείχτηκαν μέσα από το σύστημα και έκαναν περιουσίες, υπηρετώντας το. Η μεγάλη μάζα όμως, που «ηδονίζεται» με τον άκρατο αντισυστημικό λαϊκισμό, έτσι κι αλλιώς, καταλαβαίνει πως δεν υπάρχει καμία ελπίδα συμμετοχής και γι’ αυτό απλά εκτονώνεται. Από την άλλη, οι φωνές αυτών που θα μπορούσαν να παίξουν κάποιο σημαντικό ρόλο σε μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, έχουν ήδη καλυφθεί από τις κραυγές των εντεταλμένων «αντισυστημικών».

Για όσους καταλαβαίνουν τα προαιώνια παιχνίδια των εξουσιών, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούν πως τα δίκτυα των ένοχων συστημάτων στήνουν πάντα μηχανισμούς προστασίας. Όχι μόνο με τους διορισμένους «επαναστάτες» τους, αλλά και με τις αντιλήψεις που επιτρέπουν έντεχνα να διαδοθούν μέσα στην κοινωνία.

Απέναντι σ’ αυτό το θέατρο αντισυστημικότητας που προσφέρει φαιδρούς ρόλους στον κάθε πονηρό και στον κάθε πικραμένο, μόνο λύσεις ορθολογισμού μπορούν να υπάρξουν, με υπευθυνότητα και συνέπεια. Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να το παίζει επαναστάτης, αν δεν έχει να προτείνει άμεσες και απολύτως εφικτές λύσεις. Όχι να τις εικάσει ή να πει την περίληψή τους. Όχι να τις χωρέσει σε συνθήματα και εικόνες αλλά να τις περιγράψει αναλυτικά, να πει παραδείγματα και να δώσει και τις πιθανότερες λύσεις.

Ένας λαός γαλουχήθηκε με οράματα κα δοξασίες «αντίστασης». Στο μόνο που δεν έμαθε να αντιστέκεται ήταν το πηγαίο και αυθόρμητο της ανωριμότητας του. Χρειαζόμαστε περισσότερο ορθολογισμό και ειρηνικές επαναστάσεις δημιουργικότητας, Χωρίς αυτές οι «αντισυστημικοί ήρωες» θα πολλαπλασιάζονται σαν τα μανιτάρια και θα παραπλανούν περισσότερους. Θα προτάσσουν το μίσος, τα κόμπλεξ τους και την καταστροφική τους διάθεση, για να καταλάβουν οι ίδιοι τις καλύτερες θέσεις στο σύστημα, που μεθοδικά «πολεμούν» και «σιχαίνονται». Δεν ξέρω από πού θα βρεθούν αυτές οι δυνάμεις αξιοπρέπειας που θα σώσουν την κατάσταση και πιθανότατα και οτιδήποτε ελληνικό απέμεινε σ’ αυτόν τον τόπο. Το σίγουρο πάντως είναι ότι δεν απομένουν πολλές ευκαιρίες ακόμα.

Βαρέθηκα να μου κάνουν μαθήματα ιστορίας, ιδεολογίας, πολιτικής και ηθικής εθελόδουλοι καιροσκόποι, με διανοητική ανεπάρκεια και τάσεις άκρατου νεποτισμού. Αυτή η πρόστυχη μαγκιά της «αντισυστημικότητας» δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτή. Όποιος θέλει να αντισταθεί ως «miles gloriosus» ας το κάνει πλέον στη γυναίκα του. Όχι στο δημόσιο λόγο!


Ο κ. Ανδρέας Ζαμπούκας είναι Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας