Ερωτήσεις - απαντήσεις για ζώα Νο3

*Γιατί οι μέλισσες πεθαίνουν όταν τσιμπήσουν κάποιον, ενώ οι σφήκες όχι;
*Αληθεύει ότι οι όρκες είναι φονικές;
*Γιατί τα σαρκοφάγα θηλαστικά δεν αρρωσταίνουν όταν τρώνε ωμό κρέας;
*Γιατί οι πιγκουίνοι ζουν στο Νότιο Πόλο;
*Γιατί τα τρωκτικά έχουν τόσο δυνατά δόντια;
*Πώς πετούν τόσο γρήγορα τα μικρά πουλιά και τα έντομα;
*Πώς μιλούν οι παπαγάλοι;
*Νιώθουν τα ζώα σεξουαλική ηδονή;
*Πώς ζευγαρώνουν οι σκαντζόχοιροι χωρίς να τρυπιούνται;
*Γιατί οι γαρίδες περπατούν ανάποδα;
*Τα ψάρια κοιμούνται;

Απαντήσεις:


Γιατί οι μέλισσες πεθαίνουν όταν τσιμπήσουν κάποιον, ενώ οι σφήκες όχι;

Τόσο οι σφήκες όσο και οι μέλισσες έχουν αγκίδες που επιτρέπουν στο κεντρί να αποσπαστεί και να τσιμπήσει.

Ειδικά στις σφήκες οι αγκίδες είναι πολύ μικρές, με αποτέλεσμα το κεντρί τους να παραμένει στο σώμα τους μετά το τσίμπημα. Οι μέλισσες έχουν μεγαλύτερες αγκίδες οι οποίες, μαζί με το κεντρί που περιλαμβάνει το δηλητηριώδη αδένα, συγκρατούν τα περισσότερα έντερά τους. Έτσι εξηγείται γιατί πεθαίνει η μέλισσα αν τσιμπήσει κάποιον με το κεντρί της. Το θύμα της υποφέρει περισσότερο διότι ο δηλητηριώδης αδένας συνεχίζει να στέλνει δηλητήριο ακόμα και μετά το τσίμπημα. Οι μη κοινωνικές μέλισσες, όπως ο μπούμπουρας, έχουν πιο μαλακό κεντρί που αφαιρείται εύκολα, όπως συμβαίνει και με της σφήκας.

 
Αληθεύει ότι οι όρκες είναι φονικές
 
Η όρκα έχει τη φήμη του αμείλικτου αρπακτικού είτε εξαιτίας της επιλογής των θηραμάτων της, τα οποία ενίοτε είναι φάλαινες μεγάλων διαστάσεων, είτε εξαιτίας της τεχνικής που ακολουθεί όταν κυνηγά, αφού ζαλίζει με χτυπήματα τη λεία της πετώντας τη στον αέρα ή χτυπώντας τη με το κεφάλι ή την ουρά.

Όταν κυνηγά δελφίνια, απομονώνει κάποιο από το κοπάδι και το ακολουθεί μέχρι αυτό να εξαντληθεί. Για να συλλάβει τα μικρά των θαλάσσιων ελεφάντων, η όρκα τα ακολουθεί μέχρι την ακτή. Κατόπιν τα χτυπάει με την ουρά, τα σηκώνει με το κεφάλι και τα αφήνει να πέσουν στο νερό, ώστε να ζαλιστούν και να πνιγούν. Τέλος, οι φάλαινες και οι φυσητήρες, ζώα τρεις ή τέσσερις φορές μεγαλύτερα από την όρκα, δέχονται δαγκώματα στην ουρά και στα πτερύγια του θώρακα ή επιθέσεις με το κεφάλι.

Το κυνήγι της όρκας γοήτευε ανέκαθεν τους φυσιοδίφες. Χαρακτηριστικό είναι και το όνομά της, ετυμολογικά προερχόμενο από το λατινικό «orcum», «περιοχή των νεκρών». Αιχμάλωτες όρκες έχουν επιτεθεί ακόμα και στους εκπαιδευτές τους. Όταν όμως είναι ελεύθερες δεν επιτίθενται στον άνθρωπο.

 
Γιατί τα σαρκοφάγα θηλαστικά δεν αρρωσταίνουν όταν τρώνε ωμό κρέας;
 
Επειδή το πεπτικό τους σύστημα είναι πολύ διαφορετικό από το δικό μας.

Έχουν πιο κοντό έντερο, ικανό να διασπά ταχύτατα τις πρωτεΐνες. Το έντερο του ανθρώπου είναι μακρύτερο επειδή επεξεργάζεται ουσίες που χωνεύονται δυσκολότερα. Η συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων κρέατος μέσα σ’ αυτό το μακρύ εντερικό σωλήνα προκαλεί δυσκοιλιότητα. Παρ’ όλα αυτά, η παραδοσιακή διατροφή των Εσκιμώων είναι αυτή ενός σαρκοφάγου ζώου. Το μυστικό τους είναι ότι τρώνε ολόκληρο το ζώο και όχι μόνο το κρέας του. Ακόμα κι ένας σκύλος, ο οποίος τρέφεται αποκλειστικά με στεγνό κρέας, αρρωσταίνει αν δε λαμβάνει και τις ουσίες που βρίσκονται στο δέρμα, στο μεδούλι ή στα έντερα του ζώου.


Γιατί οι πιγκουίνοι ζουν στο Νότιο Πόλο;

Διάφορα είδη πιγκουίνων ζουν στο Νότιο Ημισφαίριο εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Απολιθωμένα ευρήματά τους ήρθαν στο φως σε περιοχές της Ανταρκτικής.

Σταδιακά εξαπλώθηκαν προς Βορρά, ακολουθώντας τα ψυχρά ρεύματα. Έτσι εκτός από την Ανταρκτική, πιγκουίνους συναντάμε και σε διάφορα νησιά του Νότιου Ημισφαιρίου, στη Νότια Αφρική, στη Νότια Αμερική, στην Αυστραλία, στην Τασμανία, ακόμα και στα κρύα νερά των νησιών Γκαλάπαγκος. Γι’ αυτά, τα θαλάσσια πουλιά, τα ζεστά νερά και τα θερμά κύματα αέρα αποτελούν ένα είδος τείχους που περιορίζει την εξάπλωσή τους στο παγωμένο τμήμα του Βόρειου Ημισφαιρίου.

Ένας πιγκουίνος έκανε την εμφάνισή του και στο Βόρειο Ατλαντικό. Επρόκειτο για θαλασσοπούλι το οποίο αρχικά ονομάστηκε Pinguinus impennis λόγω του πάχους του - στα λατινικά, «pinguis» σημαίνει «παχύς». Σύμφωνα με μια άλλη ερμηνεία, χρωστά το όνομά του στις ιρλανδέζικες λέξεις «pen», «κεφαλή», και «gwyn», «λευκός». Στην πραγματικότητα ο Ρinguinus impennis, παρότι είχε παρόμοια χαρακτηριστικά με τον κλασικό πιγκουίνο, ανήκε σε διαφορετικό είδος που δεν ήταν καν συγγενικό με το δικό του. Εξαφανίστηκε το 1844 εξαιτίας της υπερβολικής θήρας.

Έτσι οι μοναδικοί πιγκουίνοι που έχουν απομείνει είναι εκείνοι του Νότιου Ημισφαιρίου.


Γιατί τα τρωκτικά έχουν τόσο δυνατά δόντια;

Οι κοπτήρες των τρωκτικών, των ποντικών, των σκίουρων και των καστόρων είναι πολύ δυνατοί λόγω των διαστάσεων και της καλής κατάστασής τους.

Αναπτύσσονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ζώου, γι’ αυτό η άκρη τους παραμένει πάντα τροχισμένη. Ιδιαίτερα τα δόντια του κάστορα, μεγαλώνουν μέχρι 1,2 μέτρα το χρόνο. Αυτός ροκανίζει ακόμα και χοντρούς κορμούς δέντρων με τη βοήθεια των γναθιαίων μυών, οι οποίοι του επιτρέπουν την κάθετη και την οριζόντια κίνηση της σιαγόνας. Τα άκρα των κοπτήρων διατηρούνται πολύ κοφτερά επειδή η εξωτερική επιφάνειά τους καλύπτεται από σμάλτο ιδιαίτερα σκληρό, ενώ η εσωτερική τους επιφάνεια είναι επενδυμένη μ’ έναν τύπο «τρυφερής» οδοντίνης, ουσίας που υπάρχει στο εσωτερικό των δοντιών του ανθρώπου. Έτσι η εσωτερική επιφάνεια διαβρώνεται λίγο περισσότερο σε σχέση με την εξωτερική, αλλά και το άκρο παραμένει πάντα κοφτερό στο σημείο όπου ενώνονται μεταξύ τους.

 
Πώς πετούν τόσο γρήγορα τα μικρά πουλιά και τα έντομα;

Η ταχύτητα με την οποία πετούν τα πουλιά καθορίζεται από τον τρόπο που κινούν τα φτερά τους.

Σε κάθε κατέβασμα των φτερών ωθούν τον αέρα προς τα πίσω, ακριβώς όπως συμβαίνει με μια προπέλα αεροπλάνου που περιστρέφεται. Για να μειώσουν την αντίσταση που συναντούν σε κάθε ανέβασμα των φτερών, τα περιστρέφουν σαν περσίδες. Κατόπιν τα επαναφέρουν στην κατάλληλη θέση για να τα κατεβάσουν.

Τα έντομα πετούν με διαφορετικό τρόπο, γιατί τα φτερά τους είναι φτιαγμένα από μια ενιαία μεμβράνη. Πρέπει να κινούν ταυτόχρονα και τα δύο σχηματίζοντας τον αριθμό 8 - κίνηση που θυμίζει την αντίστοιχη των κωπηλατών.


Πώς μιλούν οι παπαγάλοι;
 
Τόσο οι παπαγάλοι όσο και οι ινδικοί κότσυφες επαναλαμβάνουν τις ανθρώπινες λέξεις χάρη στην ικανότητά τους να μιμούνται τις φωνές.

Όπως και τα ωδικά πτηνά, οι παπαγάλοι διαθέτουν μεμβράνες παρόμοιες με τις φωνητικές χορδές του ανθρώπου. Το φωνητικό όργανο των πουλιών βρίσκεται στην απόληξη της τραχείας τους και αποτελείται από μεμβράνες, οι οποίες δονούνται με τη διέλευση του αέρα, και από μύες. Σ' αυτά ακριβώς οφείλεται η δυνατότητα παραγωγής ποικίλων ήχων. Καθώς δεν έχουν χείλη που τα βοηθούν να αρθρώνουν γράμματα, τα πτηνά τελειοποιούν την καθαρότητα του εξερχόμενου ήχου με κινήσεις του λαιμού ή της γλώσσας τους. Πέρα από την ικανότητα παραγωγής περίπλοκων ήχων, οι παπαγάλοι και οι ινδικοί κότσυφες αναπαράγουν επίσης ήχους του περιβάλλοντος.

Μερικοί παπαγάλοι μπορούν και συνδέουν μια λέξη με το ακριβές νόημά της, σχηματίζοντας έτσι σύντομες φράσεις. Έχει αποδειχθεί ότι τα πουλιά απαντούν σε ερωτήσεις που σχετίζονται με τις φυσικές ιδιότητες των αντικειμένων, προσδιορίζοντας το χρώμα, το σχήμα ή το μέγεθός τους. Αυτή τους η δεξιότητα υποβοηθάται κι από την κατάλληλη εκπαίδευση, η οποία στηρίζεται στη φυσική τους περιέργεια και στην επιβράβευσή τους μέσω της παροχής τροφής.



Νιώθουν τα ζώα σεξουαλική ηδονή;
 
Στα περισσότερα ζώα, όπως και στον άνθρωπο, η σεξουαλική πράξη προκαλεί ευχαρίστηση - αυτό ισχύει τουλάχιστον για τα σπονδυλωτά (αρσενικά και θηλυκά). Η ηδονή είναι ένα στρατήγημα της φύσης -πιο σωστά, της φυσικής επιλογής- για την εξασφάλιση της αναπαραγωγής και της διαιώνισης των ειδών.

Πράγματι η πράξη του ζευγαρώματος απαιτεί τόση σπατάλη ενέργειας (αναζήτηση συντρόφου, φλερτ, μάχη με τους ανταγωνιστές για την κατάκτησή του), ώστε κανείς ποτέ δε θα επιδίδονταν σ' αυτό το "άθλημα" αν απουσίαζε το δέλεαρ της ηδονής. Στα ζώα δεν υπάρχει συνειδητή αναζήτηση της ηδονής αλλά απλώς ενστικτώδης ικανοποίηση της σεξουαλικής ορμής.

Εξάλλου από τη σκοπιά ωφελειών και δαπανών, τα δύο φύλα επενδύουν σε διαφορετικά πράγματα. Το αρσενικό, επειδή παράγει πολλά σπερματοζωάρια, είναι πιο ευαίσθητο στα θετικά ερωτικά σήματα και λιγότερο επιλεκτικό. Αντίθετα, η γυναίκα, η οποία παράγει λίγα ωάρια, πρέπει να τα χαρίζει με φειδώ σε ελάχιστους εκλεκτούς και αξιόπιστους υποψήφιους μπαμπάδες.


Πώς ζευγαρώνουν οι σκαντζόχοιροι χωρίς να τρυπιούνται;

Ο σκαντζόχοιρος προστατεύεται από 5 έως 8.000 αγκάθια μήκους περίπου 3 εκατοστών και πάχους ενός χιλιοστού. Υπό κανονικές συνθήκες κρατά τα αγκάθια του παράλληλα με το σώμα του, προς την κατεύθυνση της ουράς του.

Σ' αυτή τη θέση μπορούμε να τον χαϊδέψουμε χωρίς να τρυπηθούμε. Συνεπώς στο ζευγάρωμα το αρσενικό δε διατρέχει κανέναν κίνδυνο, αφού το θηλυκό "κατεβάζει" τα αγκάθια του ώστε να μην πληγωθεί η κοιλιά του συντρόφου του. Μόνο όταν βρίσκεται σε κίνδυνο σηκώνει τα αγκάθια του και μετατρέπεται σε αγκαθωτή μπάλα. Ειδικοί υποδόριοι μύες επιμηκύνουν το δέρμα της πλάτης του, έτσι ώστε το κεφάλι, τα πόδια και η ουρά να καλυφθούν από τα κατακόρυφα αγκάθια.


Γιατί οι γαρίδες περπατούν ανάποδα;

Οι γαρίδες δεν περπατούν ανάποδα. Περπατούν κανονικά, χρησιμοποιώντας τα πόδια βαδίσματος, που ξεκινούν από το θώρακα. Είναι αλήθεια ότι όταν βρεθούν σε κατάσταση κινδύνου αναπηδούν ξαφνικά προς τα πίσω.

Πώς τα καταφέρνουν; Με μια απότομη συστολή των κοιλιακών μυών κάμπτουν την ουρά τους σε σχήμα βεντάλιας, η οποία αποτελείται από το τελευταίο ζεύγος κοιλιακών απολήξεων, τα ουροπόδια. Μόλις περάσει ο κίνδυνος περπατούν και πάλι κανονικά.


Τα ψάρια κοιμούνται;
 
Έχουμε την εντύπωση ότι τα ψάρια δεν κοιμούνται επειδή δεν κλείνουν τα μάτια τους. Αυτό είναι σαν να λέμε πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να κοιμηθεί επειδή δεν μπορεί να κλείσει τ' αφτιά του.

Στην πραγματικότητα ο ύπνος των ψαριών δε διαταράσσεται από το φως που φτάνει στον αμφιβληστροειδή τους. Πολλά ψάρια παίρνουν σύντομους υπνάκους κατά τη διάρκεια της μέρας ή της νύχτας. Καταλαβαίνουμε ότι αναπαύονται όταν δεν κινούνται.

Μερικά είδη πριν κοιμηθούν περνούν μια φάση φρενιτιώδους κινητικότητας και προετοιμασίας. Ο γύλοι κρύβονται στην άμμο, ενώ ο σκάρος ή παπαγαλόψαρο τυλίγεται σ' ένα κουκούλι από βλέννα.

Περισσότερες ερωτήσεις-απαντήσεις εδώ.