Παραδοσιακά επαγγέλματα ~ Κανατάς

Τότε που οι Έλληνες είχαν λιγότερα και ήταν πλουσιότεροι...

Ο κανατάς, που τραγουδήθηκε όσο κανείς άλλος στο πρόσωπο του Μπαρμπα - Γιάννη, ήταν μια όμορφη εικόνα μιας εποχής, που έφυγε πια. Έμοιαζε με κινητό κατάστημα, έτσι καθώς ήταν φορτωμένος με τα πήλινα σταμνιά.

Πολύτιμο είδος και απαραίτητο τα παλιά χρόνια η κανάτα. Εκεί φύλαγαν οι άνθρωποι το νερό για να διατηρειται δροσερό, αφού δεν υπήρχαν τότε ψυγεία. Αλλά ούτε και βρύσες υπήρχαν στα σπίτια και αναγκαζόταν ο κόσμος να προμηθεύεται το νερό από κάποια βρύση της γειτονιάς.

Απόθεταν οι νοικοκυρές τη γεμάτη με το πολύτιμο υγρό κανάτα σε μια γωνιά της κουζίνας και έβαζαν από πάνω για σκέπασμα το μαστραπά ή αμπελόφυλλα, τυλιγμένα σε καρούλι. Το νερό που υπήρχε μέσα διατηρούνταν δροσερό, επειδή η κανάτα, όπως όλα τα πήλινα είδη, έχει αδιόρατους πόρους που αφήνει το νερό να περάσει έξω και καθως αυτό εξατμίζεται, παράγεται ψύχος. Για να διατηρηθεί το νερό ακόμη πιο δροσερό, έβρεχαν από έξω την κανάτα.

Για την κατασκευή της χρησιμοποιούσαν κοκκινόχρωμα, που το κοσκίνιζαν προηγουμένως, για να φύγει η άμμος και τα άλλα άχρηστα υλικά. Το καθαρό χώμα που έμενε το έκαναν πηλό και το έπλαθαν, δίνοντας του διάφορα σχήματα. Έφτιαχναν μ'αυτόν κανάτες (στάμνες), λαγήνια (δοχείο για νερό, μικρή στάμνα), τσουκάλια (πήλινη χύτρα), κιούπια, γλάστρες, πυθάρια, πιάτα κ.ά. Προτού στεγνώσουν, τα έβαζαν σε ισχυρή φωτιά, για να χάσουν όλο το νερό τους. Αυτή τη δουλειά την έκαναν βέβαια άλλοι τεχνίτες, που είχαν και τα κατάλληλα μηχανήματα, αλλά και κάποιοι κανατάδες.

Έπειτα φορτώνονταν τα κανάτια, δένοντας το ένα με το άλλο με σχοινί, ή τα τοποθετούσαν σε κοφίνια που τα φόρτωναν στο ζώο τους και γύριζαν τις γειτονιές και τα χωριά διαλαλώντας την πραμάτειά τους.

Σήμερα δεν χρησιμοποιούν πλέον οι άνθρωποι στάμνες. Υπάρχουν βέβαια, αλλά έχασαν την πρακτική τους αξία. Έγιναν ειδος Λαϊκής Τέχνης με διακοσμητικό ρόλο.