Η Θεσσαλονίκη δεν κατάφερε να γίνει πρωτεύουσα των Βαλκανίων ούτε Βαρκελώνη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, πέτυχε όμως να μοιάσει με το Μάντσεστερ της δεκαετίας του 1980, να γίνει δηλαδή ένα βιομηχανικό κέντρο σε παρακμή. Και χωρίς μάλιστα να πρωταγωνιστεί στα ευρωπαϊκά γήπεδα του ποδοσφαίρου.
Αν και από το 1993 ήταν εμφανή τα σημάδια της κρίσης στους παραδοσιακούς παραγωγικούς κλάδους της πόλης -ξύλο, κλωστοϋφαντουργία και καπνά- η είσοδος στο τούνελ της βιομηχανικής παρακμής έγινε το 1997 με την ανακοίνωση της διακοπής λειτουργίας του εργοστασίου...
της Goodyear, που έστειλε άμεσα στην ανεργία σχεδόν 200 εργαζόμενους.
Στα δεκαπέντε χρόνια που μεσολάβησαν από τότε σχεδόν κάθε μία χρονιά έχει ταυτιστεί με ένα μεγάλο λουκέτο, με αποτέλεσμα σήμερα η ανατολική βιομηχανική ζώνη να έχει νεκρώσει εντελώς, η δυτική στη Σίνδο να χαροπαλεύει και περίπου στην ίδια κατάσταση να βρίσκεται και η βορειοδυτική ζώνη στο Ωραιόκαστρο.
Μεταξύ 1997 και 2008 στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης αφανίστηκαν οι μονάδες παραγωγής στον κλάδο της πλεκτικής, της ένδυσης και της υπόδησης. Την πρώτη περίοδο «σκοτώθηκαν» οι μικρές μονάδες φασόν και στη συνέχεια η παρακμή παρέσυρε όλο και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, που είτε μετανάστευαν σε γειτονικές χώρες είτε έκλειναν υπό το βάρος μεγάλων τραπεζικών δανείων.
Με την ίδια αφετηρία, το 1997, αλλά με συντομότερη πορεία, πριν από το 2005, εξαφανίστηκαν από την περιοχή σχεδόν όλες οι μονάδες επεξεργασίας καπνού, με αποτέλεσμα ένας στρατός καπνεργατών να συναντήσει στην ανεργία πολλές χιλιάδες άνεργους κλωστοϋφαντουργούς.
Στο χώρο της επεξεργασίας του ξύλου κομβικό σημείο ήταν η ιστορία της Βάλκαν Έξπορτ, της δεύτερης μεγαλύτερης μονάδας του κλάδου σε όλη την Ελλάδα. Η Βάλκαν Έξπορτ σώθηκε και καταστράφηκε πολλές φορές και τελικά έκλεισε παρά τις μεγάλες δυνατότητες κάλυψης της εσωτερικής ζήτησης και ανάπτυξης εξαγωγικής δραστηριότητας.
Το 2006 η κατάσταση με την αποβιομηχάνιση εκτροχιάστηκε, όταν στις 10 Ιανουαρίου το διοικητικό συμβούλιο της Βιομηχανίας Φωσφορικών Λιπασμάτων ανακοίνωσε τη διακοπή λειτουργίας της παραγωγικής μονάδας της στη Θεσσαλονίκη, στην Ιωνία, περιοχή γνωστή και ως «το τρίγωνο του διαβόλου», το οποίο σχημάτιζαν η ΒΦΛ, το χαλυβουργείο της Hellenic Steel και το βιομηχανικό συγκρότημα των Ελληνικών Πετρελαίων. Το «τρίγωνο» έμεινε τελικά χωρίς τη μία πλευρά του και 650 εργαζόμενοι, τακτικό προσωπικό και εποχικοί, βγήκαν στην ανεργία έπειτα από έναν πολύμηνο αγώνα, για να μην κλείσει το εργοστάσιο.
Αμέσως μετά τους τίτλους τέλους της ΒΦΛ -εργοστασίου με αποδεδειγμένες μεγάλες εξαγωγικές δυνατότητες- η βιομηχανική παρακμή εγκαταστάθηκε στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης, επικουρούμενη και από την αύξηση της αξίας της γης σε αυτήν την περιοχή.
Από το 2008 άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την παραγωγική μονάδα υψηλής τεχνολογίας της Siemens -την ίδια περίοδο πρωταγωνιστεί η ομότιτλη πολιτική και επιχειρηματική ιστορία- και για την εμβληματικό σε αυτήν την πλευρά της πόλης ΒΙΑΜΥΛ. Εκατοντάδες και εδώ οι άνεργοι, λουκέτο σε ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο -σε μία πόλη που υποτίθεται ότι αναζητά την καινοτομία στην παραγωγή- και κυριολεκτικά ξήλωμα σε μία μονάδα που μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες σε προϊόντα γλυκόζης σε ολόκληρα τα Βαλκάνια.
Στα τέλη του 2009 άρχισε να γράφεται και το τέλος της Φίλκεραμ Johnson’s, της μεγαλύτερης σε παράδοση και δυνατότητες παραγωγής μονάδας κατασκευής κεραμικών πλακιδίων στην ευρύτερη περιοχή.
2012 ~ Coca Cola
Το κλείσιμο των δύο μονάδων, το οποίο επισήμως λέγεται ότι εντάσσεται σε συνολικό σχέδιο αναδιοργάνωσης της δραστηριότητας στην Ελλάδα, ενισχύει τη φημολογία περί σταδιακής μεταφοράς της εταιρείας στη γειτονική Βουλγαρία, όπου άλλωστε ήδη δραστηριοποιείται. Πάντως στη βορειοελλαδική αγορά έκαναν ήδη την εμφάνισή τους προϊόντα της Coca Cola που έχουν εμφιαλωθεί σε Ιταλία και Βουλγαρία.
Οι αιτίες
Το απόγευμα της Τρίτης η Coca Cola-Ελληνική Εταιρεία Εμφιαλώσεως Α.Ε., όπως είναι ο πλήρης τίτλος της, ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι κλείνει τις παραγωγικές μονάδες των εργοστασίων της σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Σύμφωνα με το διευθυντή Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων της εταιρείας Βασίλη Λώλα «ο όγκος παραγωγής των εγκαταστάσεων Θεσσαλονίκης και Πάτρας θα μεταφερθούν στα υπόλοιπα τρία εμφιαλωτήρια σε Σχηματάρι, Βόλο και Ηράκλειο». Στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα η εταιρεία θα συνεχίσει να διαθέτει κέντρα διανομής και γραφεία.
Αιτιολογώντας την απόφαση ο κ. Λώλας αναφέρει ότι «η λειτουργική αναδιάρθρωση κρίθηκε αναγκαία λόγω της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, η οποία είχε ως συνέπεια τη σημαντική πτώση των πωλήσεων κατά περίπου 23% τα τελευταία τρία χρόνια, γεγονός που οδήγησε σε μείωση του όγκου πωλήσεων κατά 12% και της παραγωγής κατά 20%». Σύμφωνα με τον ίδιο «σημαντικό ρόλο στη μείωση των πωλήσεων έπαιξε η κατά 14% αύξηση του ΦΠΑ και η κατά 12.500 συρρίκνωση των σημείων πώλησης των προϊόντων».
Οι απολύσεις
Η πρώτη άμεση επίπτωση του λουκέτου στις δύο μονάδες παραγωγής είναι η απομάκρυνση 30 εργαζομένων, εκ των οποίων δεκατέσσερις στη Θεσσαλονίκη. «Στη Θεσσαλονίκη θα παραμείνουν συνολικά 240 άτομα», επισημαίνει ο κ. Λώλας. Αντιθέτως οι εργαζόμενοι μιλούν για πολύ περισσότερες απολύσεις, ενώ μόλις χθες παρέλαβαν και έγγραφη πρόταση της εταιρείας για συμμετοχή σε πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου με μπόνους την καταβολή διπλάσιας αποζημίωσης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του σωματείου στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης Δημήτρη Δουμάνη «στην παραγωγή δουλεύαμε 51 άτομα. Αυτοί προφανώς θα απολυθούν». Σημειώνεται ότι από τις 2 Φεβρουαρίου οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε απεργία διαρκείας, σε μία προσπάθεια να αποτρέψουν το λουκέτο. Οι πρώτες κινητοποιήσεις άρχισαν το φθινόπωρο, όταν ολοκληρώθηκε η πλήρης μετεγκατάσταση του λογιστηρίου, η οποία είχε αρχίσει το Μάιο του 2011. Σύμφωνα με πληροφορίες αρκετά από τα στελέχη του λογιστηρίου μετακινήθηκαν σε Αθήνα και Βόλο, ενώ κάποιοι πήγαν στη Σόφια.
Coca cola εισαγωγής
Παράλληλα ομάδες εργαζομένων προσπαθούν να παρεμποδίσουν την τροφοδοσία της αγοράς με προϊόντα της Coca Cola και ήδη άρχισαν να παρατηρούνται οι πρώτες ελλείψεις. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες σε ορισμένα σημεία πώλησης εντοπίστηκαν προϊόντα της Coca Cola από Ιταλία και Βουλγαρία, τα οποία έχουν ελληνική ετικέτα, αλλά διαφορετικό καπάκι, στο οποίο αναφέρεται ότι «το προϊόν εμφιαλώνεται σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Την εισαγωγή προϊόντων παραδέχεται και ο κ. Λώλας, ο οποίος αναφέρει ότι «έγινε την περίοδο της συντήρησης και αναβάθμισης των γραμμών στα άλλα τρία εργοστάσια που λειτουργούν στην Ελλάδα». Οι εργαζόμενοι αναφέρουν ότι «τα προϊόντα από τα εργοστάσια της Θεσσαλονίκης έχουν όλες τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις» και διερωτώνται «εάν ισχύει το ίδιο και για τα εισαγόμενα», προσθέτοντας ότι «πολλά ακούμε και διαβάζουμε για την ποιότητα του νερού στη Βουλγαρία».
Ο κ. Λώλας σημειώνει πως «το 98% των προϊόντων που πωλούνται στην Ελλάδα θα εξακολουθήσει να παράγεται εδώ. Το υπόλοιπο 2% αφορά προϊόντα που δεν είναι ταχυκίνητα (τσάι, ισοτονικά ποτά κ.ά.), γι’ αυτό και δεν λειτουργεί γραμμή παραγωγής στην Ελλάδα».
Απειλή για μποϊκοτάζ
Στο κλείσιμο της γραμμής παραγωγής στη Θεσσαλονίκη αντέδρασε το Εργατικό Κέντρο, το οποίο σε ανακοίνωσή του προεξοφλεί τη μετεγκατάσταση της εταιρείας στη Βουλγαρία. Στην ανακοίνωση του ΕΚΘ μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Θεωρούμε αδιανόητο μία επιχείρηση με κέρδη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ να επιλέγει τη μεταφορά της στο εξωτερικό, προκειμένου να εξασφαλίσει φθηνά μεροκάματα». Επίσης εμμέσως πλην σαφώς προειδοποιεί ότι θα κηρύξει μποϊκοτάζ στα προϊόντα της Coca Cola, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «οι πολίτες-καταναλωτές της χώρας έχουν μνήμη και κρίση. Εάν συνεχιστεί αυτή η τακτική, έχουν τον τρόπο να τιμωρήσουν την επιχείρηση και θα το κάνουν».
40 χρόνια στη Νέα Ραιδεστό
Στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στην περιοχή της Νέας Ραιδεστού λειτουργεί η Coca Cola 3Ε από το 1971. Παράγει όλες τις συσκευασίες του προϊόντος που βρίσκονται σε μπουκάλι, γυάλινο και πλαστικό. Μέσα στο χώρο του εργοστασίου έχουν γίνει δύο γεωτρήσεις, απ’ όπου αντλείται νερό για τις ανάγκες της εμφιάλωσης. Επίσης από το δίκτυο διανομής με έδρα τη Θεσσαλονίκη καλύπτεται ολόκληρη η Βόρεια Ελλάδα, από την Ήπειρο έως τη Θράκη. Στην Ελλάδα λειτουργούν πλέον τρεις μονάδες εμφιαλώσεως, στο Σχηματάρι, που είναι και η μεγαλύτερη, στο Βόλο και στο Ηράκλειο, ενώ άλλη μία βρίσκεται στο Αίγιο, αποκλειστικά για εμφιαλωμένο νερό. Υπάρχει επίσης το εργοστάσιο της Πάτρας, το οποίο περιήλθε στην ίδια μοίρα με αυτό της Θεσσαλονίκης. Παλαιότερα υπήρχαν μονάδες και σε Ρόδο, Κέρκυρα, Μεσολόγγι και Αθήνα, τα οποία σταδιακά έκλεισαν.
Η συρρίκνωση της δραστηριότητας της εταιρείας στη Θεσσαλονίκη άρχισε το 2011 και κορυφώθηκε στο τέλος του έτους. Στο διάστημα αυτό αποχώρησαν ολόκληρα τμήματα, όπως το λογιστήριο, το διαφημιστικό, η διεύθυνση παγίων κ.λπ.
Χθες το πρωί αντιπροσωπεία εργαζομένων είχε συνάντηση με διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας. Η συνάντηση έγινε σε ξενοδοχείο της πόλης και οι εργαζόμενοι ενημερώθηκαν και επισήμως για τη διακοπή της γραμμής παραγωγής.
Μεγάλες επενδύσεις στη Βουλγαρία
Εκείνο που τρομάζει περισσότερο τους εργαζόμενους αλλά και την αγορά εν γένει είναι η διαφαινόμενη μετεγκατάσταση του συνόλου της επιχειρηματικής δραστηριότητας της Coca Cola 3Ε στη γειτονική Βουλγαρία. Η έδρα της εταιρείας, η οποία δραστηριοποιείται σε 27 ευρωπαϊκές χώρες συν τη Νιγηρία, είναι στην Ελλάδα. Ωστόσο σειρά κινήσεων δείχνει πως οι ιθύνοντες της επιχείρησης οργανώνουν ένα σημαντικό διοικητικό και παραγωγικό κέντρο πέριξ της Σόφιας.
Το Μάιο του 2011 διοργανώθηκε στη βουλγαρική πρωτεύουσα γενέθλιο πάρτι με αφορμή τη συμπλήρωση 125 χρόνων επιχειρηματικής δραστηριότητας της Coca Cola 3Ε, στο οποίο παρέστησαν περίπου 500 καλεσμένοι. Μεταξύ αυτών ο βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, ο αμερικανός πρέσβης και η δήμαρχος της Σόφιας. Εκεί οι ιθύνοντες της εταιρείας ανακοίνωσαν ότι «η Σόφια επιλέχθηκε μεταξύ δεκατεσσάρων πόλεων στην Ευρώπη για την ίδρυση κέντρου ανθρωπίνων πόρων και οικονομικών υπηρεσιών της εταιρείας. Στο κέντρο αυτό θα απασχοληθούν συνολικά περίπου 200 Βούλγαροι».
Χαμηλά μεροκάματα
Η Βουλγαρία είναι η πρώτη χώρα του πρώην ανατολικού μπλοκ στην οποία έχει παραχθεί η Coca Cola από το 1965. Η πρώτη επίσημη αντιπροσωπεία άνοιξε το 1992. Από τότε έχουν γίνει επενδύσεις συνολικά περίπου 250 εκατ. ευρώ. Σήμερα λειτουργούν πέριξ της Σόφιας τρία εργοστάσια της Coca Cola 3Ε, σε Bankya, Kostinbrod και Targovishte, καθώς και εννέα κέντρα διανομής και αποθήκες. Η εταιρεία απασχολεί 1.400 άτομα και είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός αναψυκτικών στη χώρα. Το 1996 ανακηρύχθηκε «επενδυτής της χρονιάς» για το εργοστάσιο που ίδρυσε στο Kostinbrod, ενώ το 2003 προτάθηκε ως «ο καλύτερος φορολογούμενος».
Ισχυρό κίνητρο για τη μετεγκατάσταση στη Βουλγαρία είναι το εξαιρετικά χαμηλό μισθολογικό κόστος, καθώς σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat οι μέσες ετήσιες αποδοχές το 2009 ανέρχονταν μόλις στα 4.085 ευρώ έναντι 29.160 στην Ελλάδα. Η μέση ωριαία αμοιβή είναι 3,1 ευρώ στη Βουλγαρία και 17,5 ευρώ στην Ελλάδα. Επιπλέον στη γειτονική χώρα οι επιχειρήσεις φορολογούνται με συντελεστή 10%, ενώ στην Ελλάδα ο αντίστοιχος συντελεστής φτάνει ως και στο 45%.
ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΙΧΛΕΤΙΔΗΣ / makthes.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου