Η τύχη του δημοσίου υπαλλήλου

Υπήρξα δημόσιος υπάλληλος έξι χρόνια.

Μπήκα στο Δημόσιο με διαγωνισμό, όπου οι εξετάσεις ήταν ζόρικες, και παραιτήθηκα για προσωπικούς λόγους. Το μόνο που με κάνει να σκέφτομαι το Δημόσιο είναι η γλυκυτάτη σταθερότητα της μισθοδοσίας. Οταν άρχισα να μισθοδοτούμαι, έπαιρνα τέσσερις φορές...
 λιγότερα από τον ιδιωτικό τομέα. Είχε και δουλειές στις μελέτες και τις κατασκευές -η μισή Ελλαδα ήταν επιεικώς άχτιστη.

Στη διάρκεια της εξαετίας γνώρισα εκπληκτικούς συναδέλφους αλλά και άτομο που συντηρούσε μαγαζί νεωτερισμών δυο βήματα από τη δουλειά. Γνώρισα εμπνευσμένους δουλευταράδες που ξεχνούσαν να φάνε το βράδυ, απασχολημένοι με ένα φαινομενικώς άλυτο πρόβλημα της υπηρεσίας και άλλα άτομα που, όταν έβλεπαν έξτρα δουλειές, φρόντιζαν να γεμίζουν το βιβλιάριο ασθενείας με ευφάνταστες ασθένειες. Εκτοτε ακούω βερεσέ το μοιρολόγι για «άχρηστο» Δημόσιο, που δεν αφήνει τον «έξυπνο» ιδιώτη να δει Θεού πρόσωπο. Μεταξύ εργαζομένων και μισθού, μεσολαβούν τα διάφορα αφεντικά. Είτε είναι του Δημοσίου είτε συγγενείς των ιδιωτών αφεντικών, συναντάς τα ίδια προβλήματα: ανασφάλεια, αργοπορία στην προσέλευση, ψηλομυτισμός. Οπως και αφοσίωση, υπηρεσιακή συμπεριφορά, δικαιοσύνη στις εκτιμήσεις της δουλειάς.

Το μόνο που μου έλειψε από το Δημόσιο (και, φαντάζομαι, λείπει κι από αυτούς που δεν το έζησαν) είναι η τακτική μισθοδοσία. Οχι επειδή είναι πολλά ή λίγα τα χρήματα, αλλά επειδή έρχονται τακτικά. Ακόμη και δυο ημερών καθυστέρηση από την καλύτερη ιδιωτική θέση είναι σε θέση να τρελάνει τα χρονόμετρα, τις δόσεις, τα προγράμματα. Στο Δημόσιο δεν έχει τέτοια. Αν, μάλιστα, ξεκινήσει και μια ανάδρομη κίνηση, όπως άρχισε εδώ και δεκαπέντε χρόνια, όπου οι μισθοί του Δημοσίου δεν είναι πτωχικοί, τότε η εργασιακή εφεδρεία δικαίως, αν και ανοήτως, προκαλεί τεράστια ανησυχία, καθώς ετοιμάζει έναν άνθρωπο στην προετοιμασία της κανονικής ζωής. Και η κανονική ζωή είναι η ζωή του ιδιωτικού τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας δεν καλύπτει εύκολα τις ανάγκες του εργαζόμενου. Εκτός κι αν προορίζεσαι για καριέρα σε κάτι απίθανες θέσεις αεργίας, όπου απλως πουλάς τις ιδέες σου, και βέβαια, υπάρχουν άνθρωποι αρκετά εύποροι και χαλαροί ώστε να τις αγοράζουν.

Το δημόσιο αξίζει τον κόπο να το αποχαιρετήσουμε αναθυμούμενοι πώς σε ξελάσπωνε ακόμη και ελάχιστες ώρες πριν προκύψει πραγματική ανάγκη, χάρη στα λεφτά του δεκαπενθημέρου. Βοηθούσε να κάνεις αυτό το ανατριχιαστικό πράγμα που το λένε «προγραμματισμός της οικογένειας» και είναι μια σειρά πράξεων που θα κάνουμε οι Ελληνες αρκετά χρόνια να ξαναζήσουμε. Σε κάθε περίπτωση, ο κόσμος πέρασε μια εικοσαετία τουλάχιστον υπό ευνοϊκούς όρους στο δημόσιο τομέα. Δεν είναι τυχαίο, πάντως, πως τη μερίδα του ευνοημένου λέοντος δεν την έχουν εισπράξει οι δημοσιάριοι, αλλά οι εργολαβίες. Ενα τεράστιο ποσοστό έργου που θεωρήθηκε αποτελεσματικό, εάν ήταν επιτέλους ιδιωτικό, χαραμίστηκε, ακριβώς επειδή το Δημόσιο έχει ελάχιστα θετικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και το πιο σπουδαίο από αυτά σε μια χώρα πολιτισμού και τουρισμού είναι η αυτεπιστασία. Να φανταστείτε πως η ιδέα του Δημοσίου έχει απαξιωθεί τόσο πολύ, ώστε κανένας δε σκέφτηκε, αντί για εργασιακή εφεδρεία, να δίνει στους εφέδρους ένα μέσο μεροκάμματο για καμιά ανάθεση έργου.

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ