Το «Κύριον Πάσχα» του 1912 σήμανε την απελευθέρωση

Το 1912 το Πάσχα συνέπεσε με τη γιορτή του Ευαγγελισμού. Είχαμε δηλαδή «Κύριον Πάσχα», όπως συνηθίζεται να λέγεται όταν συμπίπτουν μαζί οι δύο αυτές μεγάλες γιορτές της χριστιανοσύνης.

Έτσι και για τον λόγο αυτό φαίνεται πως εδώ ταιριάζει απόλυτα η προφητεία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, του ιερομάρτυρα και φωτιστή του γένους, πως «το ποθούμενον θα έρθη όταν θαρθούν δύο πασχαλιές μαζί».


Όμως την 25η Μαρτίου του 1912 η Βόρεια Ελλάδα βρίσκεται ακόμη κάτω από τουρκικό ζυγό. Για τον λόγο αυτό στο φύλλο της «Μακεδονίας» εκείνης της ημέρας δεν υπάρχει καμία αναφορά και για την τρίτη γιορτή που συνέπεσε με τις δύο Πασχαλιές. Δηλαδή την 94η επέτειο από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, που γιόρταζαν στην ελεύθερη ελληνική επικράτεια.

Το κύριο άρθρο λοιπόν της «Μακεδονίας» ανήμερα του Πάσχα του 1912 έχει τον τίτλο «Αληθώς Ανέστη» και θα πρέπει να

το εκλάβουμε και ως κύριο τίτλο της όλης έκδοσης. Διαβάζοντας όμως το κείμενο αυτό αναρωτηθήκαμε αν τελικά έχει κάποια σχέση με τη χριστιανική γιορτή, αφού δεν κάνει καμία αναφορά στο θεανθρώπινο πρόσωπο του Ιησού και μένει μόνο στο ανθρώπινο. Γράφει για παράδειγμα: «Ένα ον όπως ημείς και εσείς, με σάρκα και με οστά απέθανεν τον σταυρικόν θάνατον και ανεστήθη την μοναδικήν εν τω κόσμω ανάστασιν. Τι υψηλότερον τούτου υπάρχει; Ένας άνθρωπος να φανή ανώτερος από τον εαυτόν του, από την φύσιν! Ένας άνθρωπος εστάθη απέναντι της φύσεως και της είπε.

-Κάτσε κάτω. Και εκείνη ως δούλος έσκυψε το κεφάλι προσεκύνησε και έκατσε κάτω. Να ποιος είναι ο Χριστός!».

Προφανώς το πνεύμα του άρθρου δεν έχει καμία σχέση με την εκκλησιαστική και θεολογική Ανάσταση. Δεν ξέρουμε αν απηχεί κάποιες ευρύτερες φιλοσοφικές απόψεις της εποχής. Ο Νίτσε, για παράδειγμα, είχε πεθάνει δώδεκα χρόνια

πριν.

Αλλά μήπως η επιδίωξη του αρθρογράφου δεν είναι η συγγραφή ενός θεολογικού ή φιλοσοφικού άρθρου αλλά ενός άρθρου πολιτικής «θεολογίας» ή έστω ένα κρυπτογραφημένο επαναστατικό πολιτικό κήρυγμα με την αφορμή της εκκλησιαστικής γιορτής; Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε πως βρισκόμαστε λίγα χρόνια μετά τη λήξη της ένοπλης φάσης του Μακεδονικού Αγώνα, ενώ οι υποσχέσεις των Νεοτούρκων για σεβασμό των εθνοτήτων δεν φαίνεται να είναι το πρώτο μέλημά τους. Κάθε άλλο...

Όπως και να έχουν τα πράγματα, στο επίπεδο των ιδεών ή το πολιτικό, το φύλλο της «Μακεδονίας» της Ανάστασης του 1912 ήταν ουσιαστικά η πρώτη αλλά και η τελευταία πασχαλινή έκδοση επί Oθωμανικής αυτοκρατορίας ή νεοτουρκικής διακυβέρνησης.

Το Κύριον Πάσχα άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση.

Για να διαβάσετε το αφιέρωμα σε μορφή pdf πατήστε εδώ.


Επιμέλεια αφιερώματος – Κείμενα: Στέλιος Κούκος