Βαλκάνιος πραματευτής Επ.4 ~ Οι μεγάλες ελληνικές κοινότητες

Το ότι το σήμα-κατατεθέν της Βουδαπέστης, η περίφημη γέφυρα με τα λιοντάρια στον Δούναβη, είναι έργο του Έλληνα Βορειοηπειρώτη Γ. Σίνα, το γνωρίζατε;

Ιδιαίτερη έμφαση στο ντοκυμανταίρ δίνεται σε τέσσερις μεγαλουπόλεις που είχαν ανθηρές ελληνικές κοινότητες στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη, το Βουκουρέστι και την Τεργέστη, όπου οι Έλληνες αναδείχτηκαν κυρίως ως έμποροι και τραπεζίτες.:


Η ακμή των Ελλήνων στην περιοχή της αυτοκρατορίας της Αυστροουγγαρίας οφείλεται και στα ειδικά προνόμια που έδωσε στους Έλληνες εμπορευόμενους η αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία και γενικά οι αυτοκράτορες της δυναστείας των Αψβούργων. Η παρουσία των Ελλήνων, ιδιαίτερα στην περιοχή της Ουγγαρίας, γίνεται ιδιαίτερα αισθητή από τον 17ο αιώνα, ως πλανόδιοι έμποροι, κρασέμποροι, μεγαλέμποροι, γαιοκτήμονες και τραπεζίτες.

Στην Βουδαπέστη, όπου ήκμασε μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές κοινότητες, προβάλλονται η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, η μεγάλη γέφυρα του Δούναβη και το κτίριο της Ακαδημίας Επιστημών, που χτίστηκαν με την οικονομική συμβολή των Γεωργίου και Σίμωνα Σίνα, η Χαρίσειος Αγορά στο εμπορικό κέντρο της πόλης και άλλοι χώροι, που έχουν σχέση με την παρουσία των Ελλήνων στην ουγγρική πρωτεύουσα. Επίσης, η εκπομπή παρουσιάζει και άλλα στοιχεία και πολιτιστικά κατάλοιπα του Ελληνισμού από ουγγρικές πόλεις, όπως το Σένταντρε, το Κέτσκεμετ, το Μίσκολτς και την Τοκάϊ, όπου οι Έλληνες διακρίθηκαν ιδιαίτερα στην παραγωγή και το εμπόριο του κρασιού.

Βασικός σύμβουλος της εκπομπής στην Ουγγαρία είναι η Ελληνίδα καθηγήτρια στην έδρα της Νεοελληνικής Ιστορίας και Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, Βαγγελιώ Τσαρούχα-Σάμπο.

Η εκπομπή περιλαμβάνει και την πόλη Μπρασόβ της Τρανσυλβανίας (σήμερα ανήκει στη Ρουμανία), όπου διασώζεται ένα σημαντικό νεκροταφείο με πολλούς τάφους Ελλήνων στο προαύλιο της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας, που έχουν ελληνικές επιγραφές.

Η Βουδαπέστη και η Βιέννη αποτελούν τις δύο σημαντικές πρωτεύουσες της Αυστροουγγαρίας, όπου οι Έλληνες διακρίθηκαν ως έμποροι, τραπεζίτες και κοινωνικοί και πνευματικοί παράγοντες των δύο πόλεων. Ο σημαντικός ρόλος της Βιέννης, ως «πρωτεύουσας» της ελληνικής ευρωπαϊκής διασποράς και της αναγέννησης του νεώτερου Ελληνισμού, αποτυπώνεται και στην εκπομπή.

Η κάμερα, με ξεναγό την ιστορικό, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Βιέννης, Μαρία Στασινοπούλου, εντοπίζει και φωτίζει όλα τα κατάλοιπα ελληνικού ενδιαφέροντος στην αυστριακή πρωτεύουσα.

Παρουσιάζονται το περίφημο «καφενείο των Ελλήνων», όπου σύχναζε και ο Ρήγας Βελεστινλής, η ελληνική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου των «οθωμανών υπηκόων», των Ελλήνων δηλαδή που δεν είχαν αποκτήσει την αυστριακή υπηκοότητα, καθώς και οι εντυπωσιακοί πίνακες του μεγάλου ζωγράφου Κωνσταντίνου Παρθένη, που φιλοτέχνησε στο γύρισμα του 19ου αιώνα στην ελληνική εκκλησία. Επίσης, η «οδός των Ελλήνων» και η γύρω εμπορική περιοχή.

Στη Βιέννη εκδόθηκε η πρώτη ελληνική εφημερίδα του Γ. Βεντότη το 1774 και λίγο αργότερα η «Εφημερίς» από τους αδελφούς Μαρκίδες – Πούλιου, που κατάγονταν από τη Σιάτιστα.

Η εκπομπή αποκαλύπτει το ιστορικό τυπογραφείο των πρωτοπόρων δημοσιογράφων, καθώς και τη Χάρτα του Ρήγα που τυπώθηκε στη Βιέννη.





Ακόμη:
Επ.1 ~ Οι πατρίδες των πραματευτάδων
Επ.2 ~ Οι δρόμοι και οι σταθμοί των πραματευτάδων
Επ.3 ~  Ο Ελληνισμός της βόρειας Βαλκανικής