Θεσσαλονίκη: Παραμένει επιτόπου η βυζαντινή γειτονιά

Την προστασία και κατάχωση των οικοδομικών καταλοίπων της βυζαντινής περιόδου που έχουν έρθει στο φως σε οικόπεδο επί της οδού Βασιλέως Ηρακλείου 45, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, αποφάσισε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Πρόκειται για τα ερείπια από πυκνοδομημένα οικοδομικά συγκροτήματα με δρόμους, καταστήματα, οικίες και άλλα κτίρια, που δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για...
 την τοπογραφία της βυζαντινής Θεσσαλονίκης. Είναι πολύ γερά χτισμένα και δε μετακινούνται, τόνισαν, μεταξύ άλλων, μέλη του ΚΑΣ κατά την τελευταία του συνεδρίαση.

Η υπόθεση επανεξετάστηκε στο ΚΑΣ, καθώς, έπειτα από αυτοψία που διενήργησε επιτροπή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, έγινε σαφές ότι δεν μπορούσε να υλοποιηθεί η προηγούμενη γνωμοδότηση του συμβουλίου, τον περασμένο Μάιο. Τότε το ΚΑΣ είχε δώσει το «πράσινο φως» για την κατασκευή πολυώροφου κτιρίου με τρία υπόγεια στο οικόπεδο, έκτασης ενός στρέμματος περίπου, που αποτελεί ιδιοκτησία της εταιρίας «Δομοτεχνική ΑΕ».

Το ΚΑΣ είχε αποδεχτεί, επίσης, την πρόταση της εταιρίας για τη διατήρηση και ανάδειξη των αρχαίων μιας κεντρικής «νησίδας» 100 τ.μ. Τα υπόλοιπα θα αποδομούνταν και θα μεταφέρονταν με χειρωνακτικό τρόπο. Η αυτοψία, ωστόσο, έδειξε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Τα κτίρια είναι τόσο γερά χτισμένα και τα κονιάματά τους τόσο ισχυρά, που η μεταφορά τους είναι αδύνατη. Ακόμη όμως κι αν μπορούσαν να αφαιρεθούν τα αρχαία κατάλοιπα (με κομπρεσέρ και μπουλντόζες δηλαδή, κάτι που είναι δεοντολογικά απαράδεκτο, όπως επισημάνθηκε και στο συμβούλιο), δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος να τα υποδεχτεί. Γι' αυτό και το ΚΑΣ αποφάσισε το πλέον ενδεδειγμένο για την προστασία τους: την κατάχωση των αρχαίων, κάτι που δεν αποκλείει και την ανέγερση οικοδομής, αλλά χωρίς τα τρία υπόγεια.
Μεταξύ των ευρημάτων που έχουν αποκαλυφθεί στο οικόπεδο της Βασ. Ηρακλείου και τα οποία αποτελούν τμήμα του αστικού ιστού της βυζαντινής πόλης, είναι ψηφιδωτά δάπεδα, τμήμα της μονής της Αγίας Θεοδώρας, ένα εργαστήριο γυαλιού με τον υαλουργικό φούρνο του, ένας κεραμικός κλίβανος με κεραμική διαφόρων περιόδων, πηγάδια, ένα κτίριο του 4ου αιώνα μ. Χ. με τετράγωνη αυλή και στοές, ένα υστεροβυζαντινό καμαρωτό κτίριο, που λειτουργούσε ως προσθήκη σε ρωμαϊκή αυλή και το οποίο σώζεται σε μεγάλο ύψος και σε πολύ καλή κατάσταση, καθώς και πολλά κινητά, που αποκαλύπτουν συνεχή χρήση του χώρου από τον 4ο έως το 19ο αιώνα μ.Χ.